10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 181

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 181 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 181

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar

Millî Edebiyat Dönemi’nde Roman

Millî Edebiyat Dönemi’nde genellikle millî ve manevi değerleri, Millî Mücadele’yi konu alan romanlar yazılmıştır. Bu dönem romancıları Anadolu’ya açılmış, millî ve yerli temalara yönelmiş, köy ve taşra hayatı ile her kesimden insanı anlatan eserler vermiştir. Bu dönemde roman tekniği gelişmiş, sade bir dil kullanılmış, gözleme önem verilmiş, genelde realist edebî anlayışa bağlı kalınmıştır. Bu dönem yazarları Cumhuriyet Dönemi’nde de eser vermeye devam etmiş ve Millî Edebiyat anlayışı bir çizgi olarak varlığını korumuş, etkili olmuştur.

Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Kiralık Konak, Refik Halit Karay’ın İstanbul’un İçyüzü, Reşat Nuri Güntekin’in Çalıkuşu adlı eserleri Millî Edebiyat Dönemi’nde yazılan tanınmış romanlardandır. Bu dönemde Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç, Gulyabani gibi popüler romanlar yazan Hüseyin Rahmi Gürpınar; halk kültürüne yönelme ve sade dil kullanma bakımından Millî Edebiyat Dönemi’nin bazı özelliklerini yansıtmış ancak romancılıkta Ahmet Mithat tarzını sürdürmüştür.

Ateşten Gömlek, Türk edebiyatında Kurtuluş Savaşı’nı konu edinen ilk romandır. Halide Edip, bu romanı yazarken Millî Mücadele’de yaşadıklarından ve tanık olduklarından esinlenmiştir. Romanda yazar, Türk milletinin Millî Mücadele’de gösterdiği kahramanlıkları, yaptığı büyük fedakârlıkları, yaşadığı acıları destansı bir üslupla anlatmıştır. Roman, kahramanlarından biri olan Peyami’nin anıları biçiminde kurgulanmıştır.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Ateşten Gömlek adlı metindeki çatışmaları belirleyiniz.

• Cevap: Metinde temel çatışma ülkenin işgal edilmesi ve bu duruma karşı çıkma şeklinde ifade edilebilir. Bunun yanında İhsan ve Peyami’nin gizli gizli Ayşe’yi sevmeleri de bir çatışmadır. Salime Hanım’ın İngiliz himayesini istemesi ile diğerlerinin bağımsızlık düşüncesi arasında da bir çatışma vardır.

2. Metindeki şahısların rol dağılımlarını, olay akışını etkileyen fizikse, psikolojik ve ahlaki özelliklerini, toplumsal statülerini, tip veya karakter özelliği gösterip göstermediklerini belirleyiniz.

• Cevap:

– İzmir’in işgalinde Ayşe’nin kocası ve çocuğu öldürülmüştür. İstanbul’a akrabası Peyami’ye gider. Ayşe, Peyami, Cemal ve Binbaşı İhsan vatanseverdir ve yurdun işgalden kurtulmasından başka bir şey düşünmezler. Salime Hanım ise İngiliz himayesine girilmesi taraftarıdır. Metindeki olay Ayşe’nin etrafında gelişmektedir. Ayşe’nin yaptığı konuşma diğerlerini çok etkilemiştir. İngilizler ve Salime Hanım güç ve güçlünün yanında oldukları için psikolojik bir üstünlük içindedirler. Ama Ayşe ve diğerleri ise bu psikolojik üstünlüğe izin vermezler. Ayşe diğer insanlar üzerindeki etkileyiciliği ile ve toplumsal yönü olması sebebiyle tiptir, diğer kahramanlar karakter özelliği gösterir.

3. Metindeki kahramanların ruh hâli ile zaman ve mekân arasındaki ilişkiyi, olayların gelişiminde zaman ve mekânın işlevini değerlendiriniz.

• Cevap:

Roman birinci dünya savaşının sona erdiği yıllarda başlar, Kuvayımilliye, düzenli orduya geçiş ve Kurtuluş Savaşı yıllarını kapsamaktadır. Ülke işgal altındadır, Ayşe kocası ve çocuğunu kaybetmiştir. Bundan dolayı İstanbul’a gelmiştir. Bunların üzüntüsü içindedir. İhsan da vatan için savaşan birisidir. Peyami ve Salime Hanım için işgal olayı çok bir şey ifade etmemektedir. Peyami Milli Mücadele’ye aşkından dolayı katılmıştır. İngiliz himayesini isteyen Salime Hanım ve İngilizler güçlü olmanın küstahlığı içindedir. Roman İstanbul ve savaş cephelerinde geçmektedir. Mekânın daha çok savaş cepheleri olması savaşın acısını okuyucuya hissettirmektedir.

4. Metinde realizm akımının özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap: Realizm etkisiyle betimlemelere yer verilmiştir. Olağanüstü ve hayalî olaylara yer verilmemiştir.

5. “Halide Edip Adıvar, Ateşten Gömlek romanını yazarken Millî Mücadele’de yaşadıklarından ve tanık olduklarından esinlenmiştir” bilgisinden hareketle Ateşten Gömlek adlı romanla yazarı (yazarın hayatı, edebî kişiliği, sosyal ve siyasi konulardaki görüşleri) arasındaki ilişkiyi değerlendiriniz.

• Cevap: Halide Edip savaşta bizzat cephede yer almıştır, savaşı tüm boyutları ve korkutuculuğuyla yaşamıştır. Bu durum da olayların anlatımındaki kurgunun gerçekliğini, inandırıcılığını artırır. Yazar savaşın etkisiyle kadın psikolojisini işleyen romanlardan Milli Mücadele’yi anlatan eserlere geçmiştir.

6. Metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi ve tarihî ögeleri belirleyiniz.

• Cevap: İşgalin sona ermesi için verilen mücadele milli değerdir. Vatan sevgisi manevi bir değerdir. Aşk evrensel değerdir. Roman tarihî bir olay olan Milli Mücadele’yi anlatır. Bu tarihî bir ögedir. İngiliz himayesinin istenmesi siyasi bir ögedir.

7. Metinle ilgili beğeni, tespit, eleştiri ve güncellemelerinizi gerekçelendirerek ifade ediniz.

• Cevap: Metinde özellikle Ayşe’nin verdiği karşılık çok etkileyicidir. Roman okuyucuyu bir kurgu içinde yaşatırken aynı zamanda Kurtuluş Savaşı’nı da aşama aşama anlatmaktadır. Okuyucuyu aynı zamanda bilgilendirmektedir. Ancak metnin dilinde bazı aksaklıklar vardır. Örneğin, ““Benim ağzımdan bir şey anlatıldığını istemiyorum.” güzel bir cümle değildir. Burada “anlatıldığını” yerine “anlatılmasını” denmeliydi. Aynı durum “Bana kimsenin acıdığını istemiyorum.” cümlesi içinde geçerlidir.

8. Roman ünitesinde okuduğunuz metinlerdeki kişilerin özelliklerini aşağıdaki tabloya yazınız.

• Cevap:

Jean Valjean: Yaşadıklarından dolayı bazı insani özelliklerini kaybetse de bu özellikleri yeniden kazanan iyi birisidir.

Felâtun Bey: Batı özentisi, Batılı olmayı sadece şekilden ibaret gören, mirasyedi birisidir.

Râkım Efendi: Kendi değerlerine bağlı kalarak yenilikleri özümseyen, çalışkan birisidir.

Ahmet Cemil: Hayalleri olan genç bir şairdir. Hayalleri gerçekleşmemiş ve hayal kırıklığı yaşamıştır.

Ayşe: Kocası ve oğlu Yunanlılar tarafında öldürülen, sonraki hayatını vatan yolunda harcayan birisidir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 181 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.