10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 77

“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 77 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 77

Metin ve Türle İlgili Açıklamalar
Türk şiirinin tarihî gelişimini İslamiyet öncesi, geçiş dönemi, İslamiyet etkisinde gelişen ve modern Türk şiiri biçiminde sıralamak mümkündür.

İslamiyet’in Kabulünden Önceki Türk Şiiri
İslamiyet’in kabulünden önce Türklerde “baksı, kam, ozan, şaman” gibi adlar verilen kişiler tarafından “kopuz” denen bir çalgı eşliğinde şiirler söylenirdi. Arı bir dil, hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimi ile söylenen bu şiirler; Türklerin İslamiyet’in kabulünden önceki yaşayış ve kültürlerini yansıtmaktadır. Bu şiirlerde doğa, aşk, yiğitlik ve ölüm en çok işlenen temalardır. Koşuk, sagu ve destan bu dönemde görülen türlerdir.

İslamiyet’in kabulünden önce Türklerde av törenlerinde (sığır), kurban törenlerinde (şölen), kazanılan savaşlar sonrasında düzenlenen eğlencelerde söylenen şiirlere koşuk adı verilir. Koşuklarda ge-nellikle aşk, doğa ve yiğitlik temaları işlenir. Koşuk örnekleri Kâşgarlı Mahmud’un Dîvânu Lugâti’t-Türkadlı eserinde görülmektedir.

Metni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz koşuğun temasını belirleyerek bu temanın evrensel olup olmadığını tartışınız.

• Cevap: Bu koşuğun konusu aşktır. Aşk evrensel bir temadır. Dünyanın her yanında aşk ile ilgili şiirler her dönem yazılagelmiştir.

2. Metnin dil ve anlatım özelliklerini belirleyiniz.

• Cevap: Metin, İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatının ürünüdür. Bu bakımdan dili dönemine göre basit olsa de yine de anlaşılamamaktadır. . Günümüz Türkçesi’ne göre anlaşılması zor bir metindir.

3. Metni koşuk yapan özellikleri belirleyiniz.

• Cevap: Metin İslamiyet Öncesi yazılmıştır. Yarım kafiye kullanılmıştır. Dörtlükler halinde yazılmıştır.

4. Metnin konu bakımından hangi şiir türünü örneklediğini belirleyiniz.

• Cevap: Metin aşk konusunu işlediğinden ötürü koşuk türünün, halk edebiyatında Koşma türünün, günümüz şiirinin ise lirik şiir türünün örneğidir.

Etkinlik

a. Okuduğunuz koşuğun duraklarını bulunuz.

• Cevap:

Bulnar mini  /  öles köz
Kara mengiz  / kızıl yüz
Andın tamar tükel tuz

b. Koşuğun uyak düzenini, uyaklarını, redifle ini gösteriniz.

• Cevap: aaab / cccd/eeef

c. Koşukta aynı dizelerde yer alan ses tekrarlarını belirleyiniz.

• Cevap: Bu dizelerden de gördüğümüz üzere koymangız kısmı sürekli tekrar edilmektedir.

Avlap meni koymangız Beni avlayıp bırakmayın, (ne olur)!
Ayık ayıp kaymangız Söz verip sözünüzden caymayın!
Akar közüm uş tengiz Gözlerim(den) deniz gibi (yaşlar) akıyor işte;
Teğre yöre kuş uçar

ç. Belirlediğiniz söyleyiş özelliklerinin şiirin ahengine katkısını değerlendiriniz.

• Cevap: Bu özellikler şiirin yapısını sağlamlaştırır. Okur sanki şiiri yazan odur ya da şiir onun yanılmış gibi hisseder.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 77 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.