10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 178

“10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Sayfa 178 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Tarih Ders Kitabı Cevapları Meb Yayınları Sayfa 178

Divân-ı Hümâyun Üyeleri

Fatih Sultan Mehmet Dönemi’nden itibaren Divân-ı Hümâyun üyelerinin sayısı ve divan üyelerinin devletin idaresindeki yetkileri değişmiştir. Divân-ı Hümâyun içerisinde yer alan görevliler şunlardır:

Vezir-i âzam (Sadrazam): Padişahın mutlak vekili olan ve padişah mührünü taşıyan devlet adamıdır. Vezirlerin sayısının artmasıyla bu makam oluşmuştur. Vezir-i âzam, devletin iç ve dış siyasetinin yürütülmesinden, devlet politikalarının belirlenmesinden sorumluydu (Görsel 6.5). Askerî ve siyasi konularda geniş yetkilere sahipti. Fakat devletin kaynak ve kuvvetlerinin kullanımı tamamen vezir-i âzama ait değildi. Padişah, maliye konusunda defterdara, adalet meselelerinde ise kazaskere yetki vererek vezir-i âzamın yetkilerini bu üçlü makam arasında paylaştırma yolunu tercih etmiştir.

Kubbealtı vezirleri: Vezir, padişahtan sonra gelen yetkili kişidir. XV. yüzyıldan itibaren vezir sayısı arttığı için birinci vezire, vezir-i âzam denildi. Vezir-i âzam- dan sonra gelen diğer vezirlerin sayıları XVI. ve XVII. yüzyıllarda artmaya devam etmiştir. Divanın birer üyesi olan vezirlerin temel görevi vezir-i âzama yardımcı olmaktı. Vezir-i âzam sefere çıktığında ikinci vezir, onun vekili olur ve kaymakam olarak İstanbul’da kalırdı. Vezirlere başkent dışında görev verildiğinde vezirler, geniş yetkileri olan “serdar” unvanıyla görevlerini yürütürlerdi.

Defterdar: Mali işlerden sorumlu olan görevlidir. Mali meseleler görüşülürken defterdarın görüşü esas alınırdı. Defterdara tuğra ile hüküm yazdırma ve hüküm gönderme yetkisi Fatih Kanunnamesi’yle verilmiştir. Maliye bakanı konumunda olan defterdarların sayısı zamanla üçe çıkarılmıştır. Defterdarlar (Görsel 6.6), divan toplantılarında hazır bulunup maliye ile ilgili konularda faaliyet yürütmüşlerdir.

Kazasker: Türk İslam devletlerindeki “Kadıü’l-kuzzât” makamı olan bu kurumun Osmanlı Devleti’ndeki karşılığı kazaskerliktir (Görsel 6.7). Devletin genişlemesiyle Anadolu Kazaskerliğine ilaveten 1480’de Rumeli Kazaskerliği kurulmuştur. Rumeli kazaskeri, Anadolu kazaskerinden önce geldiği için biraz daha ayrıcalıklı bir konumdaydı. Divandaki adli ve hukuki meselelere kazaskerler bakardı. Kazaskerin görevlerinden biri de müderrislerin tayin ve azil işlerini yürütmekti. Kazalardaki mahkemelerde çözümlenemeyen konular divana gönderilir ve burada karara bağlanırdı. Şeri ve örfi hukuka hâkim olmak, ihtisas sahibi ve tecrübeli olmak kazaskerlerde aranan en temel niteliklerdi. Daha öncesinde İstanbul kadılığı görevinde bulunmayanlar kazasker olamazdı. Kadıların atanması ve denetlenmesi gibi görevler kazaskerin görevleri arasında sayılırdı.

Nişancı: Divana ait yazışmaları yapmak, padişah fermanlarına tuğra çekmek ve tahrir işlerini yürütmekle görevli kişilere nişancı denir. Divandan çıkan kararların ferman, berat, hüküm, name-i hümâyun vb. şekillere getirilmesi asıl görevleri arasında sayılırdı. Divan kararlarını mühimme defterlerine kaydederdi. Nişancı, XVI. yüzyıla gelindiğinde örfi hukukun yüksek otoritelerinden biri hâline gelmiştir.

Reisülküttap: Nişancıya bağlı olan reisülküttap divan kâtiplerinin yetkilisi konumundaydı. Reisülküttabın önemi XVI. yüzyıldan itibaren artmaya başlamıştır. Divanın asli üyesi olmamakla birlike divan toplantılarının bir düzen içerisinde yapılması, toplantılardan önce gerekli evrakların hazırlanması ve divanda alınan kararların uygulanması için gerekli işlemlerin yapılmasından sorumluydu.

• Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

10. Sınıf Meb Yayınları Tarih Ders Kitabı Sayfa 178 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.