11. Sınıf Türk Edebiyatı Kazanım ve Kavrama Testi 5 Soruları ve Cevapları Çöz

Mamafih insan kısmı hürriyet hürriyet der de hürriyetin ne olduğunu bilmez. Saadet-i hâl, saadet-i hâl diye arar arar da bulamaz. Biraz tatlıca lokmayı ve beş on kuruş ziyadece akçeyi görünce saadet bu imiş, hürriyet dahi ancak bununla hâsıl olurmuş, diye kapılır gider ve kendini bir kere bu suretle mesut addettikten sonra bu saadeti muhafaza edeyim diye her türlü sefaleti ihtiyar eder de haberi bile olmaz.

1. Tanzimat Dönemi’nden alınan bu parçanın teması aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Toplum, hürriyet kavramını Batı’dan öğrenmiştir.

B) Toplum hürriyet fikrini benimsememiştir.

C) Hürriyet kavramına toplum yabancı kalmıştır.

D) Hürriyet teması toplum tarafından tam anlaşılamamıştır.

E) Hürriyet kavramı, her toplumda değişik algılanmıştır.

Esirci, zavallı Dilaşup’u arkasına alarak konaktan çıktığı gibi doğruca Mahpeyker’in yalısına götürdü. Kapıdan girildiği sırada esirci, Dilaşup’a hitaben bir tarz-ı mütehakkimane ile : “Etek öp kız!” deyince, biçare o zamana kadar hakika-im hâli teferrüs ettirecek hiçbir alamet görmediğinden neye uğradığını anlayamadı.

2. Bu parça ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Metinde Tanzimat Dönemi’nde sıkça işlenen esirlik konusu, ilahi bakış açısıyla anlatılmıştır.

B) Metinde romantizm akımının etkisi görülmektedir.

C) Olay, kişi, yer ve zaman birliği vardır.

D) Kullanılan dil ve seçilen konu bakımından dönemin özelliklerini yansıtmaktadır.

E) Divan nesrinin özellikleri görülmektedir.

Tanzimat romanları toplumu eğitme amacı güttüğü için roman konuları, sosyal mesajlar vermektedir. “Araba Sevdası” ve “Eflatun Bey’le Rakım Efendi”de yanlış Batılılaşma; “Sergüzeşt”te esaret; “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”ta ise görücü usulü ile evliliğin sakıncaları konu olarak alınır.

3. Bu parçada aşağıdaki sanatçılardan hangisinin eserinden söz edilmemiştir?

A) Sami Paşazade Sezai

B) Namık Kemal

C) Ahmet Mithat Efendi

D) Recaizade Mahmut Ekrem

E) Şemsettin Sami

Bir gün Rakım Efendi’nin ahibbasından bir matbaacı kendisine Fransızca bir kitap getirdi. Bunu Türkçe’ye tercüme ederse yirmi altın kadar verebileceğini arz eyledi. Kitap yüz elli, iki yüz büyücek sahifeli olduğundan koca Rakım bunu bir haftada çırpmak suretiyle kabul eyledi. Vakıa bir hafta değil ama on iki günde kitabı bitirip götürdü. Matbaacı da yekten yirmi altını verdi. Haydi bakalım şu parayı aldığı zaman şu Rakım Efendi’nin ne kadar sevinmiş olduğunu kim hesap edebilir? Nafile, kimse edemez. Biçare Rakım o zamana kadar bu miktar parayı Galata’da sarraf kutularından başka yerde görmemişti. Şimdi bu serveti avucunda görünce gözlerinden dolu tanesi gibi sirişk-i süruru cereyandan men edememişti. Ne o, şaştınız mı? Hey kardeşim hey! İçinizde Rakım halinde büyümüş adam varsa düşünsün baksın, sa’y-i dest olarak ilk kazandığı paraya ne kadar sevinmiştir?

4. Bu parçadan Tanzimat Dönemi romanlarının özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

A) Olayın akışı kesilerek okura sorular sorulması ve bunları yazarın cevaplaması meddah tekniğinden yararlanıldığını göstermektedir.

B) Toplumun o dönemdeki değer yargılarına, hayat görüşlerine uygun tipler yaratılmıştır.

C) Romantizm akımının etkileri görülür.

D) Yazar kişiliğini gizlemez, olaylara 3. kişi olarak karışır.

E) İnsanın ruh hâli tasvirlerle ayrıntılı olarak ele alınır.

I. Araba Sevdası

II. Eflatun Bey’le Rakım Efendi

5. Bu eserlerin ortak özelliğiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Romantizm akımının etkisiyle yazılmaları

B) Tanzimat Dönemi eseri olmaları

C) Dönemin zihniyetini yansıtmaları

D) Yanlış Batılılaşmayı ele almaları

E) Roman türünde yazılmaları

6. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat romanının özelliklerinden biri değildir?

A) Halkı eğitmeyi amaçlaması

B) Kişilerin tek boyutlu ele alınması

C) Çevre ve doğa betimlemelerinin ustalıkla verilmesi

D) Sosyal hayatla ilgili sorunlar üzerinde durulması

E) Konuların yaşanmış ya da yaşanabilir günlük olaylardan alınması

7. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi yay ayraç içinde belirtilen eserle ilgili değildir?

A) Nabizade Nazım’ın gözlemlere yer verdiği, psikolojik unsurlardan kıskançlıkla ilgili çözümlemelerde bulunduğu bir romanıdır.(Zehra)

B) Sami Paşazade Sezai’nin kölelik konusunu işlediği romantizmden realizme geçişi örnekleyen romanıdır. ( Sergüzeşt)

C) Recaizade Mahmut Ekrem’in Batılılaşmayı yanlış anlayan, kendi kültürüne yabancılaşmış bir genci anlattığı romanıdır.(Hasan Mellah, Hüseyin Fellah)

D) Ahmet Mithat Efendi’nin Rodos Adasında sürgün olduğu yıllarda yazdığı, iki tipin çatışmasını anlattığı bir romandır.(Eflatun Bey’le Rakım Efendi)

E) Şemsettin Sami’nin görücü usulü evlilik ve bunun sakıncalarını anlattığı romanıdır.(Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat)

Türk edebiyatındaki ilk tarihi roman – – – – ve ilk edebî roman – – – – Namık Kemal tarafından yazılmıştır.

8. Bu cümlede boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Cezmi – İntibah

B) Zavallı Çocuk – Akif Bey

C) Gülnihal – Celalettin Harzemşah

D) Karabela – Cezmi

E) İntibah – Zavallı Çocuk

9. Tanzimat romanlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Romancılar eserlerinde kişilik ve görüşlerini gizler.

B) Tanzimat romanlarında idealize edilmiş tipler vardır.

C) Olayların merkezinde aşk ve entrika vardır.

D) İstanbul’da Beyoğlu ve Çamlıca gibi yerler ön plana çıkar.

E) Yanlış Batılılaşmanın yol açtığı komik durumlar ele alınır.

SERGÜZEŞT

Esirci; küçük bir sokak, tenha bir mahallenin içinde bir evin kapısını çalıyordu. Evin kapısını açan bir hizmetçi “Safa geldiniz Hacı Ömer Efendi, buyurun!” dedikten ve hanımına haber verdikten sonra bunları hanımın odasına götürdü. Bir başörtüsüyle köşede duran hanım şişman, esmer, kaşlarına bir parmak genişliğinde boya sürmüştü. Kaba bir yaratılış, çirkin bir kıyafete girmişti. Odaya girip de esirci:

– Git hanımının eteğini öp! dediği zaman küçük esir, gidip kadına sarılmak isteyince hanım gayet sert bir tavırla kızı geriye doğru itti. Kız mahzun mahzun geri çekilerek mindere oturdu. Hacı Ömer şiddetle:

– Senin mindere oturmak haddin mi? Sen esirsin! Kalk ayakta dur! dedikten sonra hanıma doğru dönerek

– Kusura bakmayın, daha acemidir. Geleli birkaç gün oldu. Siz istediğiniz gibi terbiye edersiniz.

10. “Sergüzeşt” romanından alınan bu metinle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Tanzimat Dönemi’nin sosyal yaşamını konu almıştır.

B) Metindeki temel çatışma masum insanlar ile zulmeden insanların karşılaşmasıdır.

C) Gözlemci anlatıcının bakış açısı kullanılmıştır.

D) Mekânla ilgili ayrıntılı betimleme yapılmıştır.

E) Tanzimat Dönemi toplumunun sosyal gerçeği ile metin arasında ilişki vardır.

Romanın kahramanı 20 yaşlarında bir genç olan Ali Bey, zengin bir ailenin çocuğudur ve iyi bir öğrenim görmüştür. Ancak hayat tecrübesi azdır. Gösteriş yapmayı, para harcamayı seven Ali Bey, babası ölünce bunalıma düşer. Annesi onu teselli bulsun diye Çamlıca gezintilerine gönderir. Bu gezintilerin birinde Ali Bey Mahpeyker adında bir kadınla tanışır. Bu kötü ahlaklı bir kadındır. Ali Bey’in annesi oğlunun Mahpeyker ile arkadaşlık kurmasından rahatsızdır. Sonrasında romanda Ali Bey’in annesinin onu bu durumdan kurtarma çabalarını ve Mahpeyker’in buna karşılık vermesini anlatır. Roman Ali Bey’in ölümüyle trajik bir biçimde son bulur.

11. Yukarıda özeti verilen roman aşağıdakilerden hangisidir?

A) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat

B) İntibah

C) Araba Sevdası

D) Sergüzeşt

E) Zehra

Test 5  1. D    2. E    3. B    4. E    5. A    6. C    7. C     8. A    9. A    10. D    11. B