12. Sınıfların Türk Edebiyatı Kazanım ve Kavrama Testi 4 Soruları ve Cevapları Çöz

1. Aşağıdakilerden hangisi, İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?

A) Kullanılan dil, sade konuşma dilidir.

B) Ölçü, dil ve öz bakımından millî bir edebiyattır.

C) Edebî ürünler o dönemin göçebe kültürü ve felsefesine göre şekillenmiştir.

D) Doğa sevgisi, kahramanlık, aile sevgisi, aşk gibi temalar işlenmiştir.

E) Nazım birimi olarak dörtlüklerin yanında az da olsa beyitlere yer verilmiştir.

Türk milleti için gece uyumadım, gündüz oturmadım.Küçük kardeşim Kül Tigin ile iki şad öle yite kazandım… Ben kendim kağan oturduğumda her yere gitmiş olan millet öle yite, yaya olarak, çıplak olarak dönüp geldi… Ondan sonra, Tanrı bağışlasın, devletim var olduğu için kısmetim var olduğu için, ölecek milleti diriltip besledim. Çıplak milleti elbiseli, fakir milleti zengin kıldım…

2. Bu parça aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?

A) Oğuz Kağan Destanı

B) Türeyiş Destanı

C) Altun Yaruk

D) Orhun Abideleri

E) Manas Destanı

Sözlü edebiyat dönemini doğru anlamak için bazı sözcüklerin

anlamlarını bilmek gerekir. Örneğin “yuğ”,

I

genel yas törenlerine verilen isimdir. Bu törenlerde,

ölen kişinin ardından söylenen şiirlere “koşuk” denir.

II

Bugünkü atasözünün karşılığı ise o dönemde “sav”dır.

III

Törenleri “şaman (baksı)” denilen büyücü, hekim, ozan

IV

olarak görülen kişiler yönetirdi. Söylenen şiirlere eşlik

eden telli sazlara ise “kopuz” denirdi.

V

3. Yukarıda numaralanmış sözcüklerden hangisinin açıklaması yanlış verilmiştir?

A) I.  B) II. C) III.    D) IV.   E) V.

Körkle kövşek tokılıg Güzel, nazik yapılı İnimiz erding küvez a Küçüğümüzdün, ey yiğit! Ögke kangka sevitmiş Anaya babaya sevdirmiş [İnimiz] erding kadaş a Küçüğümüzdün ey kardeş! Neçükin yana birgerü Ne için, hep beraber, Birlekiye ünüp üçegü Birlikte büyümüşken üçümüz Negülüg titding özüngin Ne diye feda ettin kendini Bizni birle barmadıng Bizim ile varmadın?

4. Günümüz Türkçesiyle birlikte verilen bu şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kaside   B) Sagu   C) Destan   D) Koşuk   E) Sav

I. Edebî ürünlerin söyleyeni belli değildir.

II. Başlangıcından XI. yüzyıla kadar olan dönemi kapsar.

III. Sözlü Dönem’in başlıca edebiyat ürünleri koşuklar, destanlar, savlar ve sagulardır.

IV. Sagu adı verilen şiirler halk edebiyatındaki “ağıt” nazım türüne karşılık gelir.

V. Dinî konuların ele alındığı destanlar bu dönemin en önemli ürünleridir.

5. Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde “Sözlü Edebiyat Dönemi” ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

I. Düzyazıyla yazılan eserlerin yanında dinî törenlerde söylenen şiirler de görülür.

II. Ürünler, Göktürkçe ve Uygurca verilmiştir.

III. Ağır bir dil ve sanatlı bir söyleyiş vardır.

IV. Nazım birimi dörtlük, ölçü hece ölçüsüdür.

V. Uygurca yazılan eserlerde Mani ve Buda dinlerinin etkisi görülür.

6. Yazılı Dönem ile ilgili numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?

A) I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

Kırgız Türkleri arasında ortaya çıkan destan, Kazak-Kırgız Türk kültür dairesi içinde bugün de bütün canlılığı ile yaşamaktadır. Bu destanın XI. veya XII. Yüzyıllarda meydana geldiği düşünülmektedir. Destanın kahramanı da Satuk Buğra Han gibi İslamiyet’i yaymak için mücadele eden bir kahramandır. Böyle olmakla beraber destanda İslamiyet öncesi Türk kültür, inanç ve kabullerinin tamamını görmek mümkündür. Bazı varyantları 400.000 mısra olan destan, Türk-Bozkır medeniyetinin Kazak-Kırgız dairesinin kültür belgeseli niteliğindedir. Dünyanın en uzun destanıdır.

7. Bu parçada sözü edilen Türk destanı aşağıdakilerden  hangisidir?

A) Cengiz Han Destanı

B) Ergenekon Destanı

C) Battal Gazi Destanı

D) Manas Destanı

E) Köroğlu Destanı

8. Aşağıdakilerden hangisinde verilenler “doğal destan” örneğidir?

A) Oğuz Kağan-Gılgamış-Şinto-Kalevela

B) Gılgamış-İgor-Kalevela-Kurtarılmış Kudüs

C) Oğuz Kağan-Şinto-Kaybolmuş CennetŞehname

D) Nibelungen-İlyada-Kaybolmuş Cennet-İgor

E) Çılgın Orlando-Oğuz Kağan-Nibelungen-Ramayana

MÖ VII. yüzyılda Türk-İran savaşlarında ün kazanmış, İran ordularını defalarca mağlup etmiş bir Türk hükümdarını anlatır. Daha sonra bu hükümdar İranlılar tarafından hileyle öldürülmüştür. Onun İran destanındaki adı Afrasyab’dır. Ölümünden sonra söylenmiş bir sagu Divanü Lügati’t Türk’te yer alır.

9. Bu parçada hakkında bilgi verilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Türeyiş Destanı

B) Attila Destanı

C) Oğuz Kağan Destanı

D) Şu Destanı

E) Alp Er Tunga Destanı

ŞİİR Günümüz Türkçesiyle

Agdı bulut kükreyü Bulut gürleyerek yükseldi

Yağmur tolı sekrüyi Yağmur, dolu yağdı

Kalık anı ügriyü Rüzgâr önüne kattı

Kança barır belgüsüz Nereye gider bilinmez

Türlük çeçek yarıldı Rengârenk çiçekler açıldı

Barçın yadım kerildi İpek yaygılar serildi

Uçmak yeri körüldi Cennet yeri görüldü

Tumluk yana kelgüsüz Soğuklar artık gelmez

10. Bu şiirin türü aşağıdakilerin hangisidir?

A) Koşuk   B) Sav   C) Sagu   D) Semai  E) Destan

11. Aşağıdakilerden hangisi, Türk destanlarında yer alan motiflerden biri değildir?

A) Işık B) Kurt C) Kalem   D) Ağaç   E) Rüya

Tahminen 930 yılında, Göktürk harfleriyle Mani muhitinde yazılmış önemli bir eserdir. İçinde dine ait unsurlar bulunmakla beraber dinî bir eser değildir, bir fal kitabıdır. Her biri ayrı bir fal olarak yorumlanan 65 paragraftan meydana gelmiştir. Son derece ilgi çekici bir yapısı ve üslubu vardır. Her fal “Şöyle biliniz, iyidir.” veya “Şöyle biliniz, kötüdür.” şeklinde bir hükümle bitmektedir. Bu küçük eserde çeşitli âdetler, inanışlar ve masal unsurları da yer almakta, günlük dilin kelimeleri de bolca kullanılmaktadır.

12. Bu parçada tanıtılan eser aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sekiz Yükmek B) Kalevela C) Altun Yaruk  D) Irk Bitig  E) Kalyanamkara ve Papamkara

Test 4  1. E    2. D    3. B    4. B    5. E    6. C   7. D   8. A   9. E   10. A    11. C    12. D