9. Sınıf Dil ve Anlatım Kazanım ve Kavrama Testi 5 Soruları ve Cevapları Çöz

I. Dün akşam halı sahada dirseğini incitmiş.

İşleri yoluna koyunca herkese dirsek çevirdi.

III. Sobanın dirseğini boruya güçlükle taktık.

1) ‘‘Dirsek’’ sözcüğünün bu cümlelerdeki anlamsal kullanımları sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Temel anlam – yan anlam – mecaz anlam

B) Yan anlam – temel anlam – mecaz anlam

C) Yan anlam – mecaz anlam – temel anlam

D) Mecaz anlam – yan anlam – temel anlam

E) Temel anlam – mecaz anlam – yan anlam

2) ‘‘Çiğnemek’’ sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘‘egemenliği altına almak, hükmetmek’’ anlamında kullanılmıştır?

A) Gözlerine uyku denen şey girmiyor, çiğnediği lokma boğazından inmiyordu.

B) Manzaraya dalgın dalgın bakarken az kalsın öteden gelen bir araba onu çiğneyecekti.

C) Bunu yapmamak, insanlığın mukaddes mirasını çiğnemekolacaktı.

D) Onlar, koca bir milleti çiğnemek sevdasına kapılmıştı.

E) Kilometrelerce yolu, çamurları çiğneyerek gelmişlerdi.

3) ‘‘Derin’’ sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘‘Adam derin bir sessizlik içindeydi.’’ cümlesindeki anlamıyla kullanılmıştır?

A) Derin bir âlim olduğu herkesçe biliniyordu.

B) Kuyu öyle derin ki kuyudan su çekmek saatler alıyor.

C) Derin düşüncelere dalmış, öylece oturuyordu.

D) Çok derin olan havuza girmeye cesaret edemedik.

E) Üzerindeki tesirleri ölçmek için derin tetkikler yapılacaktı.

I. Işıktaki kırılmalar cisimleri bize olduğundan farklı gösterebilir.

II. Sabahtan akşama kadar dere kenarında sohbet ettiler.

III. Ele aldığı konuyu tuvaline çok güzel yansıtmıştı.

IV.Dört daireli bir apartman yaptırmak istemişti.

4) Numaralanmış cümlelerden hangi ikisinde terim kullanılmıştır?

A) I. ve II.

B) I. ve III.

C) II. ve III.

D) II. ve IV.

E) III. ve IV.

5)  ‘‘Eğlenmek’’ sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde ‘‘beklemek, durmak’’ anlamında kullanılmıştır?

A) Aklıma ne kadar kötü şey hücum ederse o kadar eğleniyorum.

B) Yalnız bunları sordu ve inan ki benimle eğlendi.

C) İş yerinde fazla eğlenme, akşam eve misafir gelecek.

D) Çocuklar akşamki partide gönüllerince eğlenmişler.

E) Çevresindeki herkesle dalga geçip eğleniyordu.

Bir kelimenin hem gerçek hem de mecaz anlamını

düşündürecek biçimde kullanılmasına ‘‘kinaye’’ denir.

Kinayeli anlatımlarda asıl anlatılmak istenen mecaz

anlamdır.

6)  Buna göre aşağıdakilerin hangisinde kinaye yoktur?

A) Artık hepimizin gözünden düşmüştü.

B) Her gecenin sabahı vardır elbette.

C) Rakibine sonunda diz çöktürdü.

D) Zor günümüzde yine elimizden tutmuştu.

E) İşçiler önerilen paraya dudak büküyordu.

Sözcüklere mecaz anlam kazandırma yollarından biri

de insana ait bir özelliğin doğadaki bir varlığa aktarılmasıyla

yapılan kişileştirme (teşhis) sanatıdır.

7)  Buna göre aşağıdaki dizelerin hangisinde böyle bir mecaz oluşturulmamıştır?

A) Bu gece çılgınlığı üstünde denizin de Kayalar dalgalarla pençeleşiyor sandık

B) Mor menekşe boynun eğmiş Gül kızarmış hicabından

C) Rüzgârlarla oturmuş karşılıklı okuyoruz O, bildiğini okuyor ağacın yapraklarında

D) Yolcuyum bir kuru yaprak misali Rüzgârın önüne katılmışım ben

E) Nazlı rüzgâr konuşur anladığım bir dilde Sevdiğim şarkıyı söylerdi hafiften korular

Sözcüklerin benzetme amacı güdülmeden başka bir

sözcük yerine kullanılmasına mecazımürsel (ad aktarması)

denir.

8)  Buna göre aşağıdakilerin hangisinde mecazımürsel vardır?

A) Bardağı sonuna kadar içti.

B) Bütün gün arkadaşlarıyla ders çalıştı.

C) Bu kış yeni bir soba almışlar.

D) Elindeki kalem ona uğur getiriyormuş.

E) İki şehrin halkı birbirini pek sevmezmiş.

Tariz, bir sözün görünürdeki anlamının tam zıttı amaçlanarak

kullanılmasıyla gerçekleştirilen mecazlı anlatımdır.

9) Buna göre aşağıdakilerin hangisinde tariz vardır?

A) Çok başarılı olduğu için okulu dereceyle bitirdi.

B) O kadar temizdi ki masasının üzerinde sinekler yuva yapmıştı.

C) Yoldan geçenler hasta adama yardım etmek için buraya gelmişlerdi.

D) Ailesinden izin almadan dışarı çıkmazdı.

E) Güzelliğini çevresindeki herkes fark etmişti.

Artık demir almak günü gelmişse zamandan

Meçhule giden bir gemi kalkar bu limandan

10)  Ölümü dile getiren bu dizelerde, aşağıdaki anlam olaylarından hangisine örnek vardır?

A) İnsana ait bir özelliği doğaya aktarma

B) Anlam inceliği oluşturmak için bildiği bir şeyi bilmez görünme

C) Bir sözcüğü gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma

D) Bir sözün tam karşıtını kastederek o söze mecazanlam kazandırma

E) Bir olayın gerçek nedenini bir yana bırakarak o olayı başka nedene bağlama

11)  ‘‘El’’ sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde, ‘‘sahiplik, mülkiyet’’ anlamında kullanılmıştır?

A) Kâtip benim ben kâtibin, el ne karışır!

B) Elimdeki bütün parayı bu eve yatırdım.

C) Kışın soğuktan elleri çatlamıştı.

D) Bu garip elde çaresiz kaldık.

E) Yumuk yumuk elleriyle bize yardım ediyordu.

12) Aşağıdakilerin hangisinde ‘‘gelmek’’ sözcüğünün kullanımıyla ayraç içinde verilen anlamı birbirine  uymamaktadır?

A) Dün akşam amcamlar bize geldi. (ziyaret etmek)

B) Derslerin artık sonuna geldik. (varmak, ulaşmak)

C) Türkçede ekler kelimelerin sonuna gelir. (eklenmek)

D) Birazcık üşütmeye gelmiyor, çok çabuk hastalanıyor. (dayanmamak)

E) Merak etme, ondan kimseye hiçbir kötülük gelmez. (takip etmek)