Abdülhak Hamit Tarhan ve Recaizade Mahmut Ekrem Karşılaştırması ve Ölüm Teması

Abdülhak Hamit Tarhan’ın Şiirlerinde Ölüm Teması

Recaizade Mahmut Ekrem’in Şiirlerinde Ölüm Teması

Recaizade’de ölüm fikrinin ortaya çıkışı yakınlarının ölümüne dayanır. İki kardeşi ve ardından üç çocuğunun ölümü, yakın arkadaşlarından bestekâr Şevki Bey’in ölümü şairi derinden sarsmıştır. Dönemin romantik duyuş tarzı da şai­rin şiirlerinden belirgin olarak hissedilir. Ölüm karşısında teslimiyetçi bir tavır sergileyen Ekrem, yer yer isyana yaklaşır gibi olsa da isyana fazla yanaşmaz. Ekrem’in şiirlerindeki ölüm teması trajiğe yaslanmaz. Ölüm karşısında Hamid’e göre daha mütevekkildir. Oğlu Nijad’ın ölümü üzerine yazdığı “Âh Nijad” adlı şiirde ayrılıktan ve çektiği acıdan söz etse de isyana rastlanmaz. “Şevki Yok” şii­rini de yakın arkadaşı Şevki Bey’in ölümü üzerine yazan şair, dinin etkisinde bir ölüm temini terennüm etmiştir.

Hamid de Ekrem gibi yakınlarının ölümüne şahit olmuştur. Erken yaşta ba­basının ölümü, sonrasında oğlunun ve eşi Fatma Hanım’ın ölümü onda travmatik bir etki bırakmıştır.

Hamid, Akif Paşa, Ziya Paşa ve özellikle hocası Hoca Tahsin ve Batılı şairle­rin de etkisiyle felsefi sorgulamalara girişmiştir. Varlık-yokluk, hayat-ölüm/ölüm sonrası ikili karşıtlıkları üzerinde sorgulamalar yapan şair, kimi zaman metafi­ziğe kimi zaman da materyalizme uzanan tezat bir tavır sergiler. Garctm, Hacle, Makber ve Ölü kitaplarında ölüm teması şekillenir, ölümü bir yok oluş olarak gören Hamid, her ne kadar şiirlerinde tanrı düşüncesini işlese de ölümü Tanrı’nın adaletine sığdıramaz ve isyana yönelir.