Antik Petra Şehri Helak Edilen Semud Kavminin Yurdu muydu

Belki de çoğumuz Petra hâzinesini Indiana Jones filminden anımsıyoruzdur. Burası Lut gölü ile Akabe körfezi arasında yer alan taşlara oyulmuş sır dolu bir kenttir. Ziyaret edenlerde insan eliyle değil, daha çok akıl almaz göksel güçlerle inşa edilmiş hissi uyandırır. Ürdün’ün bu bölgesi tarihî gizeminin yanı sıra, doğal ihtişamı ile de göz kamaştırıcıdır. Ürdün’ün Petra’sının, Peru’nun gizemli İnka şehri Machu Picchu’nun ikiz kardeşi olarak anılmasına şaşmamak lazım. Zira gizemi, görkemi ve birdenbire tarihî bir sessizliğe gömülmesiyle oldukça benzeşirler. Gökyüzünü kapatan pembe-gülkurusu- sarı kayaların birbirine iyice yaslandığı kıvrımlı ve bazı yerlerde gittikçe daralan kanyonun ihtişamlı bir görselliği vardır. Üç kilometrelik kanyonu oluşturan bu kayaların yüksekliği yer yer 300 metreyi bularak gündüzü geceye çevirir.

Evliya Çelebi, Seyahatname’sinde Petra hakkında şunları söylemiştir:

“70-80 kafadar arkadaş ile Hz. Salih’in şehrini temaşa eyledik. Bu dağları öyle mağara mağara, yar yar edip peynir gibi kesmişler, kayalara pencereler, kapılar açmışlar ve oymalar yapmışlar ki; köşkler, divanhaneler ve yeraltı odalarının her birine bin-iki bin adam sığar. Bu şehrin kapıları üzerinde birer ikişer “İbranî” ve “Süryanî” yazısı ile tarihler vardır.” Petra harabelerinin tarihin derinliklerine bıraktığı izler hâlâ netleşmemiştir. İsviçreli seyyah Johan Burckhardt’ın keşfettiği bu antik kent, bir zamanlar Pers saldırılarından kaçan Nebatiler ’e ev sahipliği yapmıştır. Ancak Petra’nın tarihi Nebatiler’den çok daha eskidir. Aslına bakılırsa Petra’nın yok edilen Semud kavminin yurdu olarak anılması onu daha da ilginç kılar. Azgın ve kötü gidişatı ile anılan Semud kavmine doğru yolu göstermesi için gönderilen Salih Peygamber’in hikâyesi bu kentte geçmektedir. Kuran-ı Kerim’de korkunç bir sesin Semud halkını yerle bir edişi anlatılır.

Ürdün çölleri bu gizemi barındırır bağrında. Sapasağlam ama insansız evler, gülkurusu rengindeki kayalara oyulmuş dev binalar, hiç ummadıkları anda şiddetli bir sesle helak olan Semud kavminin feci akıbetini fısıldıyor gibidir ziyaretçilerine. Musa vadisinin derinliğine sığınıp, tanrıları için devasa tapınaklar inşa eden Petra halkı, taş işçiliğinde inanılmaz örnekler sergilemiş olan gelişmiş bir uygarlıktır. Aşağı yukarı 100 kilometre alana yayılan Petra’nın en ilgi çeken görüntüsü Petra hazinesidir. Yüksekliği 40 metreyi bulan anıt mezar, pek çok definecinin saldırısına karşın hâlâ dimdik ayakta durmaktadır. Petra’ya ev sahipliği yapan Musa vadisi, içinde bütün dinî öyküleri barındıran kutsal bir kimliğe sahiptir. Harun’un mezarı, üç saatlik haç tırmanışıyla ulaşılan muhteşem Umm Al Biraya tepesi, İsa ve Meryem öyküleri, Salih Peygamber’in Semud kavmi için uğraş verdiği yer ve daha nice hikâyeleri temsil eden anıtlar, kişiler Petra’yı gezerken yine de bazı bilgilerin eksikliğini hisseder insan. İnsanlık macerasını betimleyen bir cümlenin içinde, boş bırakılmış kelime hanelerini sezgilerimizle bezemek isteriz. Tarihî öykü o gelmiş, bu gitmişin çok ötesinde seyretmiştir; Petra böyle bir izlenim uyandırır insanda. Kayalara sinen tanrı suretleri ya da tanrılaştırılanların kayalara dönüşmüş bedenleri arasında gezinirken, onların tanıklığını arzularsınız tarihin unutulmuş, unutturulmuş zamanı adına…