Ayna Kitap Özeti

Cevat Fehmi Başkut’un oyunu (1966) • Olay Yeniçeriler devrine ait eşya ve mankenlerle dolu bir müzede geçer. Nezaretçi iki memur (İsmail ve Beyciğim Ali) yorulmuş, uyuyakalmışlardır ki, Çelebibaşı ile bir Cebeci neferinin, balmumundan yapılmış heykelleri canlanıp konuşmaya başlarlar. Çelebibaşı, İsmail Bey’e, kimin yüzüne tutulursa ona gerçekleri söyleten, sihirli bir ayna verir. İsmail Bey, bu sayede, ikinci karısıyla üvey kızının ve üvey oğlunun içyüzlerini öğrenir:
Üçü, ata yadigârı harap konağı satarak, parasıyla lüks bir hayat sürmek isteğindedirler. İsmail Bey, kızın, gizli bir sevişmeden hâmile kaldığını, oğlanın da bir soygunu örtbas etmek için on bin lira bulmak zorunda olduğunu da öğrenir. Konağın satılması İsmail Bey’in dolandırıcı yeğeninin de işine yarayacaktır. İsmail Bey’in direnmesi, yeğeni bir hileye götürür: Konağa bir ödeme emri gönderilecek, evrak yok edilecek ve konak yirmi bin lira borç için satılacaktır. Öyle de yapılır. Fakat İsmail Bey’in arkadaşı Beyciğim Ali Bey, konduğu bir mirasla İsmail Bey’in borcunu ödeyerek konağı kurtarır. Emellerine nâil olamayan aile, bu defa, İsmail Bey’i arsenikle azar azar zehirleyerek ölümünü çabuklaştırmak isterler. İsmail Bey hastadır, bütün bu üzüntülerden kurtulmak için, karısının hazırladığı zehiri bile bile içer ve ölür. Fakat bütün bunlar bir rüyadır. Son sahnede gene müzede, balmumu heykellerin bir tarafında İsmail Bey, bir tarafında Beyciğim Ali Bey, tahta kanapelerde uyumaktadırlar. • Konusunu Ulunay’ın bir eleştirisinden aldığımız (Milliyet, 11 Mayıs 1967) piyes, ilk defa Ankara’da Meydan Sahnesi’nde oynanmıştı.