Kitap Cevapları TIKLA
Soru Sor TIKLA
Dil ve AnlatımSözcük Türleri

Belirtme Sıfatları Konu Anlatımı

BELİRTME SIFATLARI KONU ANLATIMI

Belirtme Sıfatları Nelerdir

Belirtme Sıfatlar Örnek

Belirtme Sıfatlarla İlgili Cümleler

Bir ismi işaret, belirsizlik, sayı ve soru yönünden belirten sıfatlardır. Bunlar, söz konusu varlığı, onun niteliğiyle ilgili olma­yan yönleriyle tanıtan sıfatlardır.

1. İşaret Sıfatları Konu Anlatımı

İsimleri işaret eden sıfatlardır, işaret sözcükleri ismin önüne gelerek “hangi?” sorusuna cevap verirler.

İşaret Sıfat Örnekleri

Bu yollar ne zaman yapılacak? (Hangi yollar?)

Şu işleri halledebilirsek iyi olur. (Hangi işler?)

O sınıfta okumam diye tutturdu. (Hangi sınıfta?)

 

DİKKAT: İşaret sözcükleri (bu, şu, o, böyle, şöyle, öyle, öteki, beriki, diğer…) sıfat veya zamir görevinde bulunabilirler, işaret sıfatları ismin önüne gelerek o ismi belirtir; işaret zamirleri ise o ismin yerine geçer.

İşaret Sıfatları                    İşaret zamirleri

Bu şiiri yeni yazdım.  >         Bunu yeni yazdım,

Öteki gazete nerede?  >         Öteki nerede?

Genç, beriki sokaktan döndü. >  Genç, berikinden döndü.

Söyle bir arabası olsun isterdi. >Söyleşini isterdi.

Diğer işlerle ilgilenmedi.   >       Diğerleriyle ilgilenmedi.

 

İşaret Sıfat Soruları

SORU: Aşağıdaki cümlelerde işaret bildiren sözcüklerden hangisi ötekilerden farklı türdedir?

A) Şu adama bir şeyler söyleyin ne olur!

B) Öteki paketleri de bırakayım mı size?

C) Böyle düşüncelere tahammülü yoktu.

D) O zamanlar tanışmamıştık henüz.

E) Bunu paketletip evinize götürebilirsiniz.

CEVAP

İşaret bildiren sözcükler A’da “şu adam”, B’de “öteki paketler”, C’de “böyle düşünceler”, D’de “o zamanlar” şeklinde bir ismin önüne gelerek onu belirttiğinden işaret sıfatıdırlar. E’de ise işaret bildiren “Bunu” sözcüğü bir ismi belirtmeyip o ismin yerine kullanıldığı için işaret zamiridir. Doğru cevap E’dir.

 

2. Belgisiz Sıfatlar Konu Anlatımı

İsimleri belgisizlik (belirsizlik) yönüyle belirten sıfatlardır. Belgisiz sıfatlar isme sorulan “hangi?” sorusuna cevap verir.

Belgisiz Sıfat Örnekleri

Bazı günler hayaller kurardı.

Çoğu zaman türkü dinliyordu.

Birtakım adamlar seni sordu.

Belgisizlik bildiren sözcükler (kimi, bazı, birkaç, birçok, çok, az, fazla, biraz, hiçbir, başka…) ismin önüne gelip onu belirtiyorsa belgisiz sıfat; ismin yerine kullanılıyorsa belgisiz zamir görevinde olurlar.

 

DİKKAT

Belgisiz Sıfatlar                                   Belgisiz zamirler

Kimi derslerde daha başarılıydı. >Kimilerinde daha başarılıydı.

Bazı dergileri takip ediyorum. >Bazılarını takip ediyorum.

Her çocuk bir dünyadır. >Hepsi bir dünyadır çocukların.

Fazla soru çözmelisin. >Fazlasını çözmelisin.

Hiçbir programı izlemiyorum. >Hiçbirini izlemiyorum.

Başka kişilerle ilgileniyordu. >Başkalarıyla ilgileniyordu.

 

DİKKAT

Bir” sözcüğü “herhangi bir” anlamındaysa belgisiz sıfat, “bir tane” anlamındaysa sayı sıfatı olur.

Bir gün görüşelim, diye kararlaştırdık.

Onunla karşılaştıktan bir gün sonra telefonla görüştük.

 

Belgisiz sıfatlarla kurulmuş sıfat tamlamalarında isimle sıfat yer değiştirirse isim tamlaması ortaya çıkar ve bu durumda belgisiz sözcük zamir olur.

Bazı cümleler-cümlelerin bazıları

Sıfat taml.    İsim taml.

Kimi gençler – gençlerin kimileri

Sıfat taml.    İsim taml.

Belgisiz Sıfat Soruları

SORU: Aşağıdaki cümlelerde kullanılan belgisiz sözcüklerden hangisi sıfat değildir?

A) Her söze alkış tutmanın ne anlamı var?

B) Yazılarının çoğunda bir eleştiri söz konusu.

C) Dikkatli olmazsan, birçok sorunla karşılaşırsın.

D) Biraz su ister misiniz, diye ikramda bulunmak istedi.

E) Gazeteci, müdüre birkaç soru sormak istedi.

CEVAP

Belgisiz sözcükler, A seçeneğinde “her söz”, C’de” bir­çok sorun”, D’de “biraz su”, E’de “birkaç soru” şeklinde sıfat görevlerinde kullanılmıştır. B seçeneğinde ise “yazılarının çoğu” şeklinde bir isim tamlamasında tamlanan olan belgisiz sözcük zamir görevindedir. Doğru cevap B’dir.

 

3. Sayı Sıfatları Konu Anlatımı

İsimleri sayı, sıra, topluluk yönüyle belirten sıfatlara sayı sıfatı denir. Asıl görevi isim olan sayı sözcükleri, bir ismi belirt­tiklerinde sayı sıfatı olurlar.

Sayı sıfatları bulmak için isme “kaç, kaçıncı, kaçar, kaçta kaç” soruları sorulur.

Sayı Sıfatları Örnekleri, Çeşitleri

a) Asıl Sayı Sıfatları

on lira, yirmi beş tane, yedi kişi, otuz beş yaş.

b) Sıra Sayı Sıfatları

Asıl sayı sıfatlarına “-(ı)ncı” eki getirilerek kurulur.

birinci kural, altıncı soru, üçüncü tehlike, onuncu kural, yirminci yaş

DİKKAT

ilk” ve “son” sözcükleri de sıra bildirir: “ilk kat, son sınıf”

c) Üleştirme Sayı Sıfatları

Asıl sayı sıfatları “-ar/er” üleştirme eki getirilerek el-de edilir. Bu ek, ünlü ile biten sayı sözcüklerine geldiğinde “-ş” kaynaştırma harfi türer.

bir-er kişi, iki-ş-er çocuk, beş-er kitap, altı-ş-ar bon-cuk, yarım-ş-ar simit, tek-er tek-er, üç-er üç-er

d) Kesir Sayı Sıfatları

Kesirli sayıları gösteren sıfatlardır.

Beşte bir pay, üçte iki kusur, yüzde yüz başarı, iki buçuk saat, yarım ekmek, çeyrek simit.

DİKKAT

“Tüm” sözcüğü kesir değil belgisizlik bildirir.

Tüm  karpuzu yedi, bitirdi!

Belgisiz sıfat

Karpuzun tümünü yedi, bitirdi!

Belgisiz zamir

e) Topluluk Sayı Sıfatları

Asıl sayı sıfatlarına “-z” veya “-lı, -li, -lu, -lü” eki getirilerek elde edilir.

İki-z çocuklar, beş-i-z yavru, üçlü koltuk, yedili sıra

 

SORU: Aşağıdaki kesir bildiren sözcük veya sözcük grubun- j dan hangisi ötekilerden farklı görevdedir?

A) Yarım elma gönül alma, demişler böyle durumlar için.

B) Peynirin dörtte bir dilimini denek olan farelere yedirdi.

C) Çeyrek yüzyılda en önemli gelişmeler yaşanmıştır ülkemizde.

D) Bir kişinin eşitinin dünyaya gelme ihtimali on milyarda birdir.

E) Onda bir şansınız var bu başarıyı elde edebilmek için.

CEVAP: Kesir bildiren sözcükler, A’da “yarım elma”, B’de “dörtte bir dilim”, C’de “çeyrek yüzyıl”, E’de “onda bir şans” şeklinde isimleri belirttiklerinden sıfat görevinde kullanılmışlardır. D seçeneğinde ise “on milyarda birdir” ifadesi yüklem durumunda bir isimdir. Doğru cevap D’dir.

 

4. Soru Sıfatları Konu Anlatımı

İsimleri soru yoluyla belirten sıfatlardır. Başka bir deyişle bir sıfatın soru şekli, soru sıfatıdır.

Soru Sıfatları Örnekleri, Çeşitleri

 

Nasıl bir film izlemek istersin?

 

DİKKAT

Soru sıfatları, kendinden sonra gelen ismi soru yoluyla belirtirler. Yani som sözcüğünden sonra bir ismin gelmesi şarttır. Aksi halde soru sözcüğü sıfat olmaz, zarf veya zamir olur.

Kaçıncı baharınızı yaşıyorsunuz?

İsim

 

Hangi rüzgâr attı seni buraya?

İsim

Nasıl bir ev arıyordunuz?

İsim

Kaç kere yemin ettin?

İsim

Ne kadar yıldır burada çalışıyorsunuz?

İsim

 

TAKTİK

Soru sözcüğünü kaldırıp yerine cevap olabilecek bir söz­cük getiriniz. Soru sözcüğünün yerine gelen sözcük bir sıfatsa o sözcük soru sıfatı; isimse veya zamirse soru zamiridir.

 

Soru sıfatı                                               Soru zamiri

Hangi konuda görüşeceksiniz? / Kitaplardan hangisini istersiniz?

[O konuda]                                                   [Kırmızıyı]

Nasıl bir araba alacaklar? / Aldıkları araba nasıldı?

[Sağlam bir araba ]                                [Pahalıydı]

Ne gün geleceğini bilmiyor? / Bu gün günlerden ne?

[Şu gün]                                                         [Salı]

Kaç zaman oldu görmeyeli? / Acaba şimdi saat kaç?

[İki yıl]                                                       [Üç]

2024 Ders Kitabı Cevapları
🙂 BU İÇERİĞE EMOJİYLE TEPKİ VER, PAYLAŞ!
0
happy
0
clap
0
love
0
confused
0
sad
0
unlike
0
angry

Bir yanıt yazın

**Yorumun incelendikten sonra yayımlanacak!