Çamasan Kitap Özeti

Demirtaş Ceyhun’un hikâye kitabı (1972)

• Altı hikâye. İlk hikâyenin kahramanı Sultan Kurban bir köy ağasının kızıydı, bir jandarma onbaşısıyla evlenmiş, şehre gelmişti. Kocasını, uzun uzun anlattığı bir sel baskınında kaybetti, oğluyla gelinine kaldı.
Sancılı bir hasta ve yatalak. Oturdukları gecekondunun yağmurlarla yarılan seddi, şimdi onu da suların koynuna salacaktır. İkinci hikâyedeki Çamasan, eli ayağı tutmaz olmuş bir dede. Ramazanoğlu beyinin yayla bekçiliğini yapmış, Abdülhamit II. devrinde askere yazılmış, Torosların kurdu bir yörüktü bir zamanlar. Şimdi Adana’da oğlunun yanında ve geçmişte yaşadığı yaylaların özlemiyle dolu. Çocuk bakmaktan iğne ipliğe dönmüş gelinin yeni bir doğumda öldüğünü öğreneceği sırada, oğlunun da Almanya’ya işçi olarak gideceği haberini alır. Üçüncü hikayedeki Çamur, bir dökümhanede işçiyken seyyar satıcılık yapmaya karar vermiş Hanefi’nin saplandığı çamurdur. Hanefi, Torosların eteğinde bir köydendi, İstanbul’a gelmişti. Sürbehan’da ve oradan gönüllü gittiği Kore’de geçen askerlik anıları da çamur ve eziyet dolu. Karısının tek altınını bozdurarak aldığı iki tekerlekli, tablalı el arabasını Şişli’den, Hürriyet-i Ebediye tepesinden sonra, Haliç’e inen vadiden aşağı, kulübesine doğru koşturmaktadır ki, toprak yolda, yağmurda yağışta berbat bir çamura saplanır araba.

Tek geçim aracı arabayı bu çamurdan, ıssız ve karanlık yolda çıkarıp da evine, karısı Elif’le dört çocuğuna ulaşabilmesi, artık imkânsızdır. Orhan Kemal’e adanmış dördüncü hikâyedeki Namlu Ağam, inşaat ustasının hapishaneden tanıdığı ve gözünde tanrılaştırdığı bir ülkü adamının öldürülüşünden duyduğu derin üzüntü ve hıncı vurguluyor. Kitabın en güçlü hikâyeleri son iki hikâye: Velesbit’te İstanbul’da bir gecekondu meyhanesinde yaşlı bir adam var; gedikli müşterilerin sevdiği, takıldığı bir adam. 1930-35’lerin bisiklet tutkunluklarından gelen bir adam. Kastamonu’dan İstanbul’a geldiğinde bir bisiklet almıştı, bisikletten daha hızlısı çıkınca bir şoföre muavin girmiş, şoför olmuş, dolmuş devri başlayınca da dolmuşçuluğa geçmiştir. Meyhane arkadaşlarıyla, evde karısıyla konuşmaları çok canlı, rint ve babacan bir tip. Gebe, “ayaktakımına politikanın ne olduğunu öğretmeye çalıştığı” gerekçesiyle işinden çıkarılmış, kırk yaşlarında bir adamla, dördüncü çocuğuna gebe karısının, içtenlik, tabiîlik, çekişme ve dayanışmalarla dolu ev hayatlarının öyküsü. • Demirtaş Ceyhun, bu kitabıyla 1973 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı kazandı.