CİNÂS-I MUTARRAF 

Cinâs-ı Mutarrâf Nedir, Özellikleri ve Örnekleri

Cinaslı kelimelerden birinin başında fazla harf bulunduğu cinas sanatıdır.

Zamanıdır, hadi, yazsın balem olay gazeli

Onun mahareti vardır, yazar kolay gazeli

Nihat Boztepe, Ağaç Kasidesi/44

Halil Nihat Boztepe, “olay” ve “kolay” sözcüklerini ayın beyit içerisinde kullanarak cinas-ı mutarraf sanatı yapara.

********************

Ebedî susmayı derpiş eden âhir konuşur

Kimi nikbin kimi hicrân ile kâhir konuşur

Nâil Memik, Neslimizin Masalı

Nâil Memik, bir gazelinin matla beytinde kullandığı “âhir” ve “kâhir” sözcükleriyle cinas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************

Böyle haşr olurken akşamla belde;

Sahile inerler dik yokuşlardan

Şen bakışlı kızlar, deştiler elde…

Farkı yok hepsinin ürkek kuşlardan.

Ahmet Hamdi Tanpmar, Bütün Şiirleri/99

Ahmet Hamdi Tanpınar, birinci dizede “belde” ve üçüncü dizede de “elde” sözcüğünü kullanarak cinas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************

Her nerde olsa, gönlüme Leylâ, uyar, gelir,

‘Leylâ’ nidâsı geçse içimden, duyar, gelir.

Nihat Asya, Fatihler Ölmez ve Takvimler/190

Arif Nihat Asya, birinci dizede ‘uymak’ fiilinin üçüncü te­kil şahıs geniş zaman çekimi ile ikinci dizesinde de ‘duymak’ fi­ilinin üçüncü tekil kişi geniş zaman çekimini kullanarak cinas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************

Kapkaçtı kaç hapı, tarla kin ekin

Behçet Necâtigil, Bütün Eserleri 1/337

Behçet Necatigil, nefret anlamındaki “kin” sözcüğü ile bit­ki anlamındaki “ekin” sözcüğünü aynı dize içerisinde birlikte kullanarak “k” sesleriyle oluşturulan bir aliterasyon içerisinde cinas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************

büyük macerası insanoğlunun büyült kalma tutkusu

ey canım ey yengeç dönencesinin büyük utkusu

Turgut Uyar, Büyük Saat/293

Turgut Uyar, “utku” ve “tutku” sözcüklerini iyelik ekleriy­le birlikte kullanarak cinas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************

Göz duygusu çekmiş usu kurmuş pusu

Öztemiz Haatalıiroğlu, Hisar 262/21

Abdullah Öztemiz Hacıtahiroğlu, Belirtme durum eki al­mış “usu” sözcüğü ile “pusu” sözcüğünü birlikte kullanarak ci- nas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************

Nayım, bir uzun çağrı ki, gam çağlar içinde,

Bir derdime, binlerce lisan ağlar içinde…

Sıtkı Erdoğan, Dostlar Başına/107

Bekir Sıtkı Erdoğan, birirci dizede ‘çağlamak’ ve ikinci di­zede de ‘ağlamak’ fiillerini üçüncü tekil kişi geniş zaman çekim­leriyle kullanarak cinas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************

Buhran muhran kalmadı tek tip ekmek çıktı ya

Tek parti zamanında, bütçemiz açıktı ya,

Rengimiz uçuktu ya aklımız kaçıktı ya,

Şimdi çavdarlı ekmek, bin bir derde devadır

Tevfik Nevzat Çağdaş, Devre Kasideler/46

Tevfik Nevzat Çağdaş, sırasıyla “çıktı ya”, “açıktı ya” ve “kaçıktı ya” ifadelerini peşpeşe mısra sonlarında kullanarak cinas-ı mutarraf sanatı yapar.

********************