Döl Kitap Özeti

Gülten Dayıoğlu’nun hikâye kitabı (1970)

• Beş hikâye; üçünde olaylar köyde geçer. İlk hikâye Döl’de, doğanlardan bir kızı hayatta, şimdi dördüncü çocuğuna gebe, yirmisinde bir köylü kadın, çok ilkel koşullar ve kocasının, Ebe Hala’nın ve küçük kızının yardımlarıyla, onların gözleri önünde zor bir doğum yapar. İkinci hikâyenin kahramanı on beşindeki Gül Gelin de, ebesiz köyde sancılar içinde iki gün kıvranır, sonunda kurtulur, fakat çocuğun ölü doğması, gencecik gelini gözyaşlarına boğmuştur.
Elif Kızın Öyküsü’nde bir buçuk yaşında iken babası ölmüş, kapalı büyütülmüş Elif Kız, şimdi otuz yaşlarında dul anasının acımasız şüphelerine kurban gider, yersiz suçlanma ve dayaklardan yılgın, âdeta uykuda gibi, evden kaçar, sevdiği, onsekizinde Ali’ye kendini teslim eder, sonra da kapıldığı dehşetle kendini çaya atıp öldürür. Ortak hikâyesinde olaylar İstanbul’da geçer: Kapıcı Ömer, beş yıldır uğramadığı köyüne, karısıyla çocuğunun yanına gitmiş, fakat bu kere İstanbul’a, kocası askerde Cemile’yle dönmüştür. Asıl karısı Esma, köy halkının nereye gittiğini bilmediği Cemile’nin, kuması olduğunu, kızıyla iki ay sonra İstanbul’a çıkagelince görür, öğrenir. Daracık, havasız kapıcı odasında başlayan ve Ömer’in erkekliğini bölüşen iki kadının hayatı nispetli, çekişmeli sürüp giderken, Ömer ikisinden de bıkar; duruma bir çözüm bulamayınca da, işlettiği bakkal dükkânını gizlice bir başkasına devredip kayıplara karışır. İki kadın, önce birbirlerini suçlayarak dövüşürlerse de, hemen sonra çekişmelerinin boşluğunu anlayarak ağlaşmayı keserler. Artık, el ele verip birbirlerine destek olacaklardır. Sonuncu hikâye İç Sızısına Bilezik’te konu, erkeği iflas eden, çocuksuz bir ailenin hayat mücadelesidir. Kadının cesareti, direnmesi; ellerindeki son paralarla, romatizma ağrılarına iyi gelen bakır bilezikler yaptırıp önce onun, sonra erkeğin bunları satarak durumlarını düzeltmeye çabalamaları olumlu sonuçlar vermektedir ki adam, satış için gittiği kasabalardan birinde dolandırıcılıkla tutuklanır. Fakat mahkemede kendini savunacak, giriştiği yaşama kavgasını yargıca ayrıntılarıyla anlatacak, artık yılgınlığa, ümitsizliğe düşmeyecektir; budur kararı.