Eklerle İlgili Anlatım Bozukluğu Örnekleri

Eklerle ilgili yanlışlıklar anlatımı bozar:

• Bilgesu süt içiyor, biz yemek yiyorduk. (Zaman kişi uyumsuzluğu vardır, birinci cüm­lenin sonundaki yüklem üçüncü tekil kişi olarak çekimlenmeli ek fiil eklenerek “içiyordu” bi­çiminde düzeltilmeldir.)
• Tüm sınıf toplanıp maça gidildi. (Çatı uyumsuzluğu vardır, “toplanıp” fiilinden sonra edilgen bir fiil olan “gidildi”nin getirilmesi yanlıştır, yüklem “gitti” olarak etken hâle getiril­melidir.
• Kullanılmayan eşyalar bir kenara ayrılarak bodruma taşıdı. (Çatı uyumsuzluğu vardır, “ayrılarak” denildiği için yüklem “taşıdı” değil “taşındı” olmalıdır.)
• İki yıl Afyon’da çalıştıktan sonra bakanlıkça Van’a tayin oldu. (Kendi kendini tayin edemeyeceği için “tayin oldu” değil “tayin edildi” denilmelidir.)
• Yarışmanın birinci etabında başarılı, ikinci etabında başarılı değilmiş. (Birinci cüm­lede ek eylem eksikliği vardır, “başarılıymış” denilmelidir, aksi takdirde “başarılı değilmiş” anlamı çıkmaktadır.)
• Kadın çok uzun, ama adam uzun değilmiş. (Birinci cümlede ek eylem eksikliği vardır, “Kadın uzunmuş” denilmelidir.)
• Aslında ben de isterim, emeklemeden koşmasını; makyaj yapıp güzel elbiselerle do­laşmasını. (İyelik ekleri gereksiz kullanılmıştır. Cümlenin doğrusu şöyle olmalıdır: Aslında ben de isterim, emeklemeden koşmayı; makyaj yapıp güzel elbiselerle dolaşmayı.)
• Savunduklarımızdan aksini yaptığımızda inandırıcılığımız kalmaz, (“-dan” eki “-ın” tamlayan ekinin yerine cümleye seçme anlamı kattığında kullanılabilir, burada böyle bir du­rum olmadığı için tamlama “Savunduklarımızdan aksini” değil “Savunduklarımızın aksini” ol­malıdır.)
• Dediklerimi duymamazlıktan gelmesi beni çok kırdı. (“Duymamazlıktan gelmesi” de­ğil “duymazlıktan gelmesi” olmalıdır, olumsuzluk eki “-ma” gereksiz kullanılmıştır.)
• Bugün eve gelen birkaç kişi seni sordular, (cümlenin yüklemindeki “-lar” eki kullanılmamalıdır; çünkü özne belgisiz zamirle kurulmuş bir tamlamadan oluşmuştur.)
• Köpekler yoldan geçenlere havlıyorlardı. (İnsan dışındaki varlıklarda -kişileştirme yapılmamışsa- özne çoğul olsa bile yüklem tekil olur. Yüklem “havlıyordu” olmalıdır.)
• Raflara dizilecek birçok kitaplar vardı, işin içinden çıkamadım. (“Birçok” ifadesinden sonra gelen “kitap” sözcüğünde çokluk eki olan “-lar” kullanılmamalıdır.)