YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER

• Cümleler yüklemin türüne göre isim cümlesi ve fiil cümlesi olmak üzere ikiye ayrılır.
• Cümlenin yüklemi isimden oluşmuşsa isim cümlesi; fiilden oluşmuşsa fiil cümlesi söz konusu olur.

İsim (Ad) Cümlesi

Yüklemi ek eylemle çekimlenen isim soylu sözcüklerle oluşan cümlelere isim cümlesi denir.

Onun için dünyada yapamayacağım hiçbir şey yoktur.

Ellerimin arasına aldığım elleri ufacıktı.

X Bence evin kalbiydi bu küçük oda.

İsim cümlelerinde ek fiilin geniş zaman 3.  Tekil kişi çekimi olan “-dir” düşmüş olabilir.

Renkler, kokular, sesler yalnız insanlara mahsus burada, (mahsustur)

Bu saate kalmaz o, kesin evde, (evdedir)

Yüklemi; isim ve sıfat tamlamasından, adlaşmış sıfattan, edat grubundan, zamirden oluşan cümleler, isim cümlesidir.

Eski eğlence yerleri, Beyoğlu’ndaki mekânlardı, (sıfat tamlaması)

En korkunç yeri göz çukurları idi, (isim tamlaması)

Akşamın bu saatlerine dek kalanlar çalışanlardı, (adlaşmış sıfat)

Hayatım, roman gibidir, (edat grubu)

Aman Allah’ım, karşımdaki oydu. (Kişi zamiri)

Kardeşlerimin arasında sen başkasın. (Belgisiz zamir)

Hemşireyi çağıran kişi olsa olsa şu hastadır, (isim)

İsim cümlesinde yüklemin olumsuzu “değil” edatı ile yapılır. Bu durumda “değil” edatı kendinden önceki sözle birlikte öge olarak alınır.

Gülmek, bayağı bir şey değildir.

Y

DİKKAT

Fiilimsiler ek eylem alarak yüklem olabilir. Yüklemi fiilim­siden oluşan cümle de isim cümlesidir. Çünkü fiilimsiler de ad soylu sözcüklerdir.

Kahkahalarla gülmekti yaşamak istediği şey.

Bu proje için yıllardan beri çalışmaktayım.

Bu, yaşanan bir şeyi kendisi yaşamış gibi yazmaktır.

FİİL (EYLEM) CÜMLESİ