İsim Fiiller Mastarlar Nedir Kısaca Konu Anlatımı Örnekler Sorular ve Cümleler

İsim – Fiiller (Mastarlar)

UYARI: Bu konu için önce “İsimler” ile “Fiiller” konularını   öğreniniz.     

“-mak, -mek”, “-ma, -me”, “-ış, -iş, -uş, -üş” ekleri mas­tar ekleridir.

İsim Fiiller Mastarlar Örnekleri

 Sesini daha iyi duyabilmek için mikrofona yaklaştı.

Yürümesi, konuşması, gülmesi annesini andırıyordu.

Koca çınarın devrilişi insanların ilgisini çekmişti.

DİKKAT

“-ma, -me” mastar eki ile olumsuzluk ekini karıştırmamak gerekir.

Şimdi kazanma zamanıdır. (Mastar eki)

Bana kızma sakın. (Olumsuzluk eki)

Kimi zaman mastar ve olumsuzluk eki birlikte kullanılır. Olumsuzluk eki fiilimsi eklerinden daima önce gelir.

Söz dinlememesi, kendini kabul ettirememe kaygısıyla ilgilidir.

Derslerine son günlerde hiç çalışmayışı üzüyordu anne­sini.

İsim-fiiller cümlede sıfat görevinde de bulunabilir.

Kulaktan dolma bilgilerle sınava mı hazırlanılır?

DİKKAT

Bazı isim-fiiller artık isimleşmişlerdir. Bunun için sözcüğü cümlede görmek gerekir. “Tohumları, tarlaya         

saçmayı bıraktı.” Bu cümlede “saçma” sözcüğü fiil anlamını kaybetmediği için fiilimsidir. Elindeki saçmayı

silaha yerleştirerek bir el ateş etti. Bu cümledeki  “saçma” sözcüğü fiil anlamını kaybederek “kurşun tanesi anlamında kullanıldığından artık fiilimsi değil isimdir.

Saati asmak için, duvara çivi çakmak gerekti.

Masada parlak, altın bir çakmak duruyordu.

Eti kıyma işini kasap yapacak

Kasaptan birkaç kilogram kıyma aldı.

İsim Fiiller Mastarlar Örnek Soruları

SORU

“Mastar ekleri kimi zaman kalıplaşarak kalıcı isim kurar.”

Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinde mastar eki kalıcı isim kurmamıştır?

A) Dondurma, çocuklar kadar büyüklerin de sevdiği bir yiyecektir.

B) Doktoru ancak danışmadan çağırdıklarında görebildik.

C) Son denemelerden kaç puan alacağını sabırsızlıkla bekliyor.

D) Sırtındaki dövme ejderha desenliydi.

E) Üniversiteye girişi çok zor olmuştu ama buna değ­mişti.

CEVAP

A, B ve C seçeneklerinde kalıcı isimler söz konusudur. D seçeneğinde de “yağış” sözcüğü “yağmur” anlamında kalıcı isim kurmuştur. Ancak E’de “giriş” sözcüğü fiil anlamını kaybetmemiş ve bir isim yaratmamıştır, bu nedenle de fiilimsidir. Doğru seçenek E’dir.

TAKTİK

Bir fiilimsinin kalıcı isim kurup kurmadığını anlamak için o sözcüğün soyut veya somut bir şeyi karşılama duru­muna bakılır. Örneğin; “Batı’nın olumlu özelliklerini seçmeyi bilmeliyiz.” ifadesindeki “seçme” sözcüğü soyut veya somut bir şeyi karşılamamakta, fiil anlamını kaybetmemektedir. 0 halde “seçme” sözcüğü fiilimsidir. Buna karşın “Dövme pilavım çok severdin.” ifadesindeki “dövme” sözcüğü fiil anlamını kaybedip “dövülerek kabu­ğu çıkarılmış buğday” anlamında kullanılıp bir varlığın adı olmuştur.