Lehçe Şive Ağız Nedir Kısaca Özellikleri Maddeler Halinde

Lehçe Nedir?

• Bir dilin bilinemeyen, takip edilemeyen karanlık devirlerinde ayrılan ve ondan büyük farklılıklar gösteren kollarına denir.
• Çuvaşça ve Yakutça Türkçenin lehçeleridir.

Şive Nedir?

• Bir dilin bilinen, takip edilebilen devirlerinde ayrılan, bazı bakımlardan ondan farklılıklar gösteren kollarına denir.
• Azerice, Kırgızca, Kazakça, Özbekçe vb. Türkçenin şivele­ridir.

Ağız Nedir?

• Bir şivenin içinde bölgeler, şehirler hatta birbirine yakın ilçe ve köyler arasında seslerin çıkışları, sözcüklerin söylenişleri, cümle düzenleri arasındaki farklılıklara ağız denir.
• Adana ağzı, Konya ağzı, Karadeniz ağzı vb.

NOT:

Günlük yaşamda kullanılan dile “konuşma dili” denir. Bir ağzın zaman içinde bir ülkede resmi dil olmasına “yazı dili” denir. Konuşma dili günlük hayatta farklılık gösterirken yazı dili farklılık göstermez. Türkiye’nin yazı dili olarak “İstanbul ağzı” kabul edilmiştir.

SORU

Diller, insanların, başka bir deyişle toplumların ürünü olduğu, toplumlar da sürekli değiştiği için, dünyadaki bütün diller de sürekli değişim içindedir. Doğada ve toplumda değişmeyen tek yasa, “her şeyin değişim içinde olduğu”  yasasıdır. Dillerdeki değişmeler, bütün değişiklikler gibi insanlar tarafından genellikle hoş karşılanmaz, hemen ve esas olarak “bozulma” olarak nitelenir. Söz varlığındaki değişiklikler daha hızlı ve bir bakıma kolayca gözlemlenebilir biçimde gerçekleşirken, gramer alanında daha yavaş ve ancak uzun zaman dilimleri içinde tespit edilebilir. Ancak ne olursa olsun, değişmeler olur; hiçbir dil, oluşmaya başladığı zamanki yapısını aynen sürdüremez.

Bu parçada “di’le ilgili olarak aşağıdakilerden han­gisine değinilmemiştir?

A) İnsanların dildeki değişime genellikle iyi bakmadığına

B) Dilin değişmesinin, toplumun değişmesinin bir sonucu olduğuna

C) Bir milleti, millet yapan öğelerin başında dilin geldiğine

D) Dildeki değişimlerin gramer alanında hızla gözlemlenemediğine

E) Bütün dillerin mutlaka değiştiğine, hiçbir dilin durağan olmadığına 

CEVAP

A seçeneğindeki yargıya parçadaki “Dillerdeki değişmeler, bütün değişiklikler gibi insanlar tarafından genellikle hoş karşılanmaz” yargısıyla değinilmiştir. B seçeneğindeki yargıya “toplumlar da sürekli değiştiği için, dünyadaki bütün diller de sürekli değişim içindedir” yargısıyla, D seçeneğindeki yargıya, “gramer alanında daha yavaş ve ancak uzun zaman dilimleri içinde tespit edilebilir” yargısıyla, E seçeneğindeki yargıya parçadaki “hiçbir dil, oluşmaya başladığı zamanki yapısını aynen sürdüremez” yargısıyla değinilmiştir. C seçeneğindeki yargıya ise parçada değinilmemiştir. Doğru cevap C’dir.