Mehmet Murat Kimdir, Hayatı, Eserleri ve Edebi Kişiliği

• Tanzimat devri yazarlarından, 7-1917, doğ. Tiflis/Dağıstan, ölm. İstanbul

• Yükseköğrenimini Rusya’da tamamladı; İstanbul’a geldi (1874), Dârül-mııallimîn’e (Erkek Öğretmen Okulu) müdür ve tarih öğretmeni oldu (1880), haf­talık Mizan gazetesini çıkardı (Ekim 1885 -*) Mekteb-i Mülkiye’de tarih okuttu. Abdülhamit devrinde Paris’e kaçtı (1894), gazetesini orada çıkarmaya devam etti, dönüşünde (1908) Şûrayı Devlet’e üye oldu. 31 Mart Olayı’nı (13 Nisan 1908) ha­zırlayanlardan olduğu iddiasıyla gazetesi kapatıldı, Rodos’a sürüldü. Tarih-i Ebül-faruk\\ Rodos’ta yazdı.

• Çıkardığı gazeteden, Mülkiye’de tarih okuturken yazdığı Tarih-i UmumVâtn dolayı Mizancı veya Tarihçi Murat Bey diye anılan Mehmet Murat, yer yer devlet yönetimini eleştiren ve 1875-1880 yıllarına ait realist sahne­lerle örülü, sade bir dille yazılmış Turfanda mı, Yoksa Turfa mı? romanıyla Tanzi­mat romancıları arasında yer aldı.

• Eserleri: Tarih-i Umumî (6 cilt, 1889), Turfanda mı, Yoksa Turfa mı? (roman, 1892, yeni b. MansurBey adıyla, Ertuğrul Düzdağ tar. 1972), Tarih-i Ebülfaruk (Osmanlı tarihi, 7 cilt, 1909-1914), vb.