Mütercim Asım

XIX. yy. tarihçilerinden ve Kamus mütercimi, 1755-27 Kasım 1819, doğ. Aymtap, ölm. İstanbul

Memleketinde kuvvetli bir öğrenimle yetiştik­ten sonra İstanbul’a gelince (1790) Burhan-ı Kaatı tercümesinin hazırlanmış kısmı­nı sunduğu III. Selim’den yardım gördü. Hicaz’a gitti (1802), dönüşte Ayıntap’a da uğrayarak ailesini İstanbul’a getirdi, bu defa Kamus adlı sözlüğü çevirmeye koyul­du (1805). Atandığı vaka-nüvis’likte (Ekim 1807) ölümüne kadar kaldıysa da III. Selim’in tahttan indirilmesinden (Mayıs 1807) sonra, bilgisinin derinliğine ve bunu

• çeşitli vesilelerle isbat etmesine rağmen geçim sıkıntıları çekti. II. Mahmud dev­rinde korunarak Kamus tercümesini tamamladı (1810). Selânik kadısı oldu (1814), azledilip İstanbul’a dönünce inzivaya çekildiği Üsküdar’daki evinde ölerek Kara-caahmet Mezarlığı’na gömüldü

• Asım Efendi’nin iki cilt halinde basılmış Tarih’\, Ziştovi Andlaşması’ndan (Ağustos 1791) başlayarak II. Mahımıd’un tahta çıkışma (1808) kadarki olayları anlatır. Burhan-ı Kaatı, Tebrizli Hüseyin bin Halefin Fars-çadan Farsçaya sözlüğünün (bas. 1799 ve 1870), Kamus ise Arap dil bilgini Firû-zâbâdi’nin (1329-1414) Arapça sözlüğünün çevirisidir (ilk b. üç cilt, 1815-1818; 2. b. 1834-1835; 3. b. 1886-1887) 8 Ziya Paşa ve Namık Kemal, Asım Efendi’nin sözlüklerinde kullandığı dili, yaratmak istedikleri Tanzimat nesrine örnek, “tabiî nesir” olarak göstermişlerdi

• Mütercim Asım hakkında bir tanıtma kitabı TDK tarafından yayımlandı (haz. Ömer Asım Aksoy, 1962).