Necati Cumalı Susuz Yaz Hikaye Kitap Özeti, İncelemesi, Kahramanları

İçinde sekiz hikaye bulunan kitabın ikinci baskısı sadece bir uzun, iki kısa hikâyeyle çıktı (1968). Uzun hikâye Susuz Yaz’dır: Urla’nın Bademler köyünde bahçeleri sulayan büyük havuz, Kocabaş’ların zeytinliğinden çıkan bir kaynaktan dolar. Kışın bir kol kalınlığında olan su, yaz kuraklarında
parmak kalınlığına düşer. Böyleyken Hasan Karabaş, yeni meyva fidanlarını bol bol sulamak için, evlerinin önüne bir havuz daha yaptırır: Köyün ortak havuzuna su, Karabaş’ların havuzu dolduktan sonra bırakılır. Bahçeleri kurumaya başlayan köylülerle Karabaş’lar arasında gerginlik artar. Küçük kardeş Osman Karabaş, köylüden yana ise de, ağabeysine söz geçiremez. İki kardeş, geceleri nöbet tutmakta, suyun çevrilmesini önlemektedirler. Bir gece fundalıklarda görülen bir karaltı üzerine Hasan, Osman’ı kaldırır, silâhlarını boşaltırlar: Hasan komşuları Veli Sarı’yı öldürmüştür. Fakat ağabeysi hapse girerse, kendisi askere gittiğinde çiftliğin erkeksiz kalacağını da düşünen Osman, ağabeysinin, hapiste kendisine iyi bakacağı, karısı Bahar’a da el sürmeyeceği vaitlerine kanarak suçu yüklenir, hapse girer. Hasan, çok geçmeden, Osman’ı arayıp sormadığı gibi, bir gazete haberinde, Osman’ın bulunduğu cezaevinde bıçaklanarak öldürülen aynı adda bir tutukluyu kardeşi Osman’mış gibi gösterir, haberi yayar, Bahar’ı da kocasının öldüğüne inandırır, göz koyduğu kadına böylece sahip olur. 1950’de iktidara gelen Demokrat Parti’nin çıkardığı bir af kanunuyla cezası azaltılıp 1951 başında serbest bırakılan Osman, ağabeysinin yaptıklarını öğrenmiştir. Köye gelir, evin önünde önce Bahar’la karşılaşır. Bahar’ın Hasan’dan bir çocuğu olmuştur. Hasan fidanlıktadır, Osman’ın hayatta olduğunu bildiğinden silâhlıdır hep. İlk kurşunu Osman’ın kolunu sıyırır geçer; ikinci tetik düşmek üzeredir ki, arkadan iki el silâh sesi işitilir: Hasan Karabaş, cansız yere serilir. Aldatıldığını ancak kocasının dönüşüyle anlayan biçare Bahar, kocasının çiftesini kapıp gelerek, kendisinin ve Hasan’ın intikamını almıştır. İki kısa hikâyeden Öç, köyde bir kız kaçırma olayını anlatır: Hayta, serseri Şerif Ali, Hacer’i kaçırır, aranır, bulunamaz. Kardeşi Mahmut’a ağabeysinin nerde olduğu sorulursa da, bilmediği cevabı karşısında, suçsuz küçük çoban Mahmut kurşunlanarak öldürülür. Dağlı ile Muharrem’de köy ağası Muharrem, Dağlı’dan üçyüz lira haraç almıştır. İsteğini tekrarlar, red cevabı alınca silâh tehdidiyle Dağlı’yı kuytu bir yere götürürken, fırsatını bulan Dağlı, kendi silâhını çekip Muharrem’i delik deşik ederek çaya yuvarlar. • Susuz Yaz hikâyesi filme de alınmış (1963), oyunlaştırılarak sahnede de oynanmıştır (1968).