Neden Bildiren Cümleler Örnekler Konu Anlatımı Kısaca

İki yargının birbirine neden – sonuç ilişkisiyle bağlı olduğu cümlelerdir. Bu tür cümlelerde temel cümleye “Neden, Niçin, Niye?” soruları sorulur. “Niçin? Neden? Niye?” sorularına cevap veren bölüm, neden cümlesini geriye kalan bölüm ise sonuç cümlesini oluşturur.

NOT:

Neden – sonuç cümlesi “için, diye, den dolayı, -den ötürü, ile” edatlarıyla kurulabilir. Bu durumda edat olankısma kadar olan bölüm temel cümlenin nedenini oluşturur.

Hızlı konuştuğunuz için ne dediğinizi anlayamadım.

Neden                               sonuç

Yaz geldi diye karıncalar yuvalarından çıktı.

Neden                sonuç

Hava karardığından dolayı göz gözü görmüyordu.

Neden                                  sonuç

Katkılarınızdan ötürü bu güç durumdan kurtulbildik.

Neden                        sonuç

NOT:

Neden- sonuç anlamı tonlamayla da sağlanabilir.

• Kaliteli değil, bu kumaşı kesinlikle almam.

TAKTİK
Bir cümlenin neden – sonuç cümlesi olup olmadığını j anlamak için birleşik cümlenin ortasına (noktalama yerine) “çünkü” bağlacı getirilir. Eğer bu bağlaç cümleye j uygun düşüyorsa o cümle neden – sonuç cümlesidir.

Kuşlar, bir daha bahçeye gelmedi; benim avcı olduğumu duymuşlar.

çünkü

Neden – sonuç cümlelerinde neden ile sonuç bölümleri yer değiştirmiş olabilir. Bunlara gerekçeli cümle denir.

Gökler ağlıyordu sen yoksun diye.

sonuç            neden

Derse yetişemeyiz artık, bu saate kadar zil çoktan çalmıştır.

sonuç                                    neden

SORU

“Yazınsal türler arasında en çok anı okumayı severim.”

Aşağıdaki cümlelerden hangisi yukarıdaki yargının gerekçesi olabilir?

A) Sanatın her alanıyla ilgilenen biriyimdir ben.

B) Anı türünün de olmazsa olmazları vardır mutlaka.

C) Yazarın özel yaşamından ayrıntılar vardır anılarda.

D) Yazı türleri arasında net bir ayrım yapmak kolay de­ğildir.

E) Her yazarın kaleme alacağı birçok anısı vardır mutlaka.

CEVAP

Bir yargının gerekçesini bulabilmek için “çünkü” bağlacı kullanılabilir. Belirtilen gerekçenin de mantığa uygun olması gerekmektedir. Dolayısıyla seçeneklerdeki cümlelerden A, B, D ve E seçenekleri “soruda verilen cümleye “çünkü” bağlacıyla bağlanamaz, mantıklı cümleler ortaya çıkarmaz. Buna karşın “çünkü” bağlacını getirebildiğimiz C seçeneği aynı zamanda, diğer seçeneklerden farklı olarak, mantıksal olarak soruda veri­len cümlenin gerekçesi olabilmektedir. Doğru seçenek C’dir.

NOT:

Sonuç kimi zaman gerçek nedene değil başka bir nedene bağlanır. Böylelikle hüsnütalil sanatı yapılır.

• Sen gülünce güller açar.
• Geldin diye erken doğdu güneş.