Orhan Kemal Suçlu Roman Özeti

İstanbul’da Küçükpazar taraflarında bir evde, 1932 yılının bir Temmuz sabahıdır. Posta Telgraftan emekli ve ellisinde İhsan Efendi uyanır, geçen yıl karısının henüz sağ olduğu günlerdeki, kıymetini bilmediği mutluluğunu hatırlar: Bir zamanların “Bomba PTT’cisi sarhoş İhsan Bey
” emekli olunca Haliç kıyısındaki bir fabrikanın mübayaa ve tebligat işlerinde çalışmaya başlamış ve yıllardır sessiz sakin bunca hoyratlıklarına katlanan karısının ölümünden sonra da, hasta karısına yardım etsin diye aldıkları, yirmi yaşında genç, güzel hizmetçi Şehnaz’la evlenip kılıbık bir adam olmuştur. İlk evliliğinden yirmi yıl sonra doğmuş oğlu Cevdet, şimdi on üç yaşında, üvey anne zoruyla dördüncü sınıfta ilkokulu bırakmış, işportacılık yapmaya başlamıştır. Mahalle arkadaşlarından biri Çingene kızı, on bir yaşında Cevriye’dir. Üvey ana Şehnaz, komşuları şoför Adem’e tutulur, Adem’le annesi eve gelip giderler. İçki sofrasında İhsan Efendi’nin sızıp kalması, şoförle Şehnaz’ın sevişmelerini kolaylaştırmaktadır. Mahallede uluorta dedikodulara yol açan bu beraberliklerin birinde Adem, İhsan Efendi’nin fabrikaya ait üç bin lirasını çalar. Açığı çıkıp tutuklanan İhsan Efendi, şüpheleri üzerine toplayan ve babasını kurtarmak için suçu üzerine alan oğlu Cevdet’in mahkûm olması üzerine serbest bırakılır, çok geçmeden de ölür. Cevdet’in hapishane arkadaşı Hasan tahliye edildikten sonra Cevdet’i parasız kurtaracak bir avukat bulur; suçluların Adem’le Şehnaz oldukları ortaya çıkar, ikisi yakalanır. Cevdet bırakılır. Avukat, yanında kalmasını, kendisini okutabileceğini söylerse de, çocukluğunun hayallerini gerçekleştirmek, Tom Miks’in muavini Aslan Tomson olmak için Cevdet, Amerika’ya gitmek ister, yanına Cevriye’yi de alır; kaçak bindikleri gemide yakalanır, polise teslim edilirler. Cevdet’i ikinci defa kurtaran avukat, onun, yanında öğrenimine devam etmesini tekrarlarsa da, Cevdet, Cevriye’lerin evinde kalmayı ve Hasan’la beraber bir fabrikada çalışmayı tercih eder.