RUBAİ

Dört dizelik nazım şeklidir.

Kafiyelenişi çoğunlukla aaba şeklindedir.

Ancak dört dizeyi de birbiri ile kafiyeli (aaaa) olan rubaîler de vardır.

Şairler nihaîlerde mahlas, kullan­maz.

Kendine özgü 24 kalıbı vardır.

Rubaîlerin özel aruz kalıpları vardır.

Rubailerde şairler genel olarak hikmet taşıyan düşüncelerini, dünya görüşlerini rindâne tavırla­rını, maddî ve manevî aşk anlayışlarını dile getirirler.

Rubailerde tek bir düşüncenin en kısa yoldan, en yo­ğun bir şekilde anlatılması gerekir.

Bu bakımdan dize­ler arasında tam bir anlam uyumu vardır. Rubainin en kuvvetli dizeyi üçüncü dizedir.

Rubaî, İran edebiyatında doğmuş, oradan Türk ve Arap edebiyatlarına geçmiştir.

Bu türün en büyük şairi Ömer Hayyam’dır.

Türk edebiyatında ise Azmizâde Haletî (XVII. yüzyıl) rubaî yazmayı meslek hâline getir­miştir. Son dönemde bu türün en başarılı son temsilci­si Yahya Kemal’dir.

Her dil ki esir-i gam-ı hicrân olmaz

Şayeste-i zevk-i vasl-ı cânân olmaz

Her dert ki var var dermânı velî

Bîdertlerin derdine dermân olmaz

                                            Fuzuli

Rakkas bu hâlet senin oynunda mıdır

Âşıkların günâhı boynunda mıdır

Doymam şeb-i vaslına şeb-i ruze gibi

Ey sim-beden sabah koynunda mıdır

                                           Nedim