Topuzlu Oyunu Özeti

Hidayet Sayın’ın oyunu (1964) • 1963 Ocak ayından başlayarak yıl sonuna kadar Ankara, Bursa, İzmir Devlet ve İstanbul Şehir Tiyatroları’nda peş peşe oynayarak büyük bir ilgiyle karşılanmış, fakat kitap halinde basılmamış üç perdelik oyunu Özdemir Nutku, bir eleştirisinde şöyle özetliyor (Milliyet, 26 Şubat 1964):
• Bir sabah uyanınca romatizmaları sızlamaya başlayan Topuzlu Dede, o gün yağmur yağacağını anlar. Oysa köyde uzun bir süredir kuraklık vardır; hatta köyün yobaz hocası bile köylüyü yağmur duasına çıkarmıştır. Topuzlu Dede, Molla Veli’yi, yani hocayı hiç sevmediğinden bu yağmur duasına gitmemiştir. Mafsalları sızlayan Topuzlu Dede, o sabah kahveye şemsiyeyle gider, köylüye o gün yağmur yağacağını söyler. Biraz sonra hava kararmaya ve ardından yağmur yağmaya başlayınca köylüler, Topuzlu’nun ermiş olduğuna inanırlar. Topuzlu, Molla Veli karşısında bir üstünlük elde etmesine sevinerek, bu evliyalığı kabul eder. Ama gün geçtikçe kendisinin de şarlatanlık yaptığını hissetmeye başlar. Bir de torunu olmayışında oğlunun eksikliği olduğunu anlayınca ölmeye karar verir ve Cuma günü öleceğini köylüye ilân eder. Molla Veli, Topuzlu’nun ölmesiyle kendi itibarının yok olacağını anlar ve Topuzlu’ya ölmeyeceğini, ölmemesi gerektiğini adeta yalvararak söyler. Topuzlu Dede, bir akşamüzeri (Cuma akşamı) yatağından kalkarak evdekilere ayakyoluna gittiğini söyler, gider, bir daha da geri dönmez. Gitmiş, kendisini oğlunun açtığı ve bir türlü su çıkmayan kuyuya atmıştır. Öldükten sonra Topuzlu’nun evliyalığı dört bir yana yayılır. Köylünün arasında şu sözler dolaşır: Meğer Topuzlu “ayakyoluna” değil, “Hak yoluna gidiyorum” demiş de karısı iyi anlayamamıştır.