10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 78 (MESEM)
“10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 78 Meb Yayınları (MESEM)” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.
10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 78 (MESEM)
Türk Destanlarında Görülen Motifler
Doğal Türk destanlarının çoğunda ortak olan, simgeleşmiş ve bir anlam ifade eden motifler bulunur. Bu motifler türeyiş, güç, yurt sevgisi, erdemlilik, inanış gibi değerlerin simgesi olabilir. Bozkurt (kök böri), ışık, ağaç, demir, ok-yay, at, kırklar, rüya, mağara, ak sakallı ihtiyar Türk destanlarında sıklıkla geçen motiflerdir.
Aşağıdaki çalışmaları “Oğuz Kağan Destanı” adlı metni esas alarak yapınız.
1. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.
- Cevap:
Konusu: Hun hükümdarı Mete’nin hayatı, mücadeleleri, kağan oluşu, ve Asya’da Türk birliğini kurmasını anlatır.
Teması: Oğuz Kağan’ın kahramanlıkları
2. Aşağıdaki dörtlükten Türklerin gelenek ve inanışları hakkında çıkarımlarda bulununuz.
Nice dostlar güldürdüm!
Ben ödedim çok şükür!
Borcumu Gök Tanrıya!
Veriyorum artık ben, sizin olsun bu yurdum!
- Cevap: Türklerin borcuna sadık olduğu, inançların tam olduğu, dostlarına değer verdiklerini okuruz.
3. Metinde Türklere ait millî ve mitolojik öğeleri belirleyiniz.
- Cevap: Tarihle İlişkisi: İslamiyet öncesi Türkler savaşçı bir millet oldukları için işlenin tema ile tarih arasında bir ilişki vardır. İnsanlıkla İlişkisi: Oğuz Kağan’ın Türk beylerini bir araya toplayarak onlara fikir danışması, oğullarını eğitmesi destanın gerçekle olan ilişkileridir. Oğuz Kağanın bu davranışı insani olan davranışlardır. Tema kahramanlık olduğu için insani ilişkilerin iyi olması savaşların kazanılmasında önemli bir unsurdur. Mitoloji ile ilişkisi: Oğuz Kağan destanında kadın, ağaç, ışık, rüya, ok-yay, uluğtürk gibi birçok mitojik öge vardır. Bu yönden destan mitoloji ile yakından ilişkisi vardır.
4. Metnin olay örgüsünü belirleyiniz.
- Cevap:
Ay Kağanın oğlunun olması, onun büyüyüp olağanüstü özellikleri olan bir yiğit olması.
Oğuz Kağan’ın yiğitliğini ortaya çıkaracak şekilde bazı hayvanları korkmadan öldürmesi.
Oğuz Kağan’ın gökten bir ışık halesiyle inen güzel bir kızla evlenip ondan üç erkek çocuğunun olması.
Oğuz Kağan’ın ağaç kovuğunda gördüğü kızla evlenip ondan üç erkek çocuğunun olması.
Oğuz Kağan’ın büyük kağan olması.
Oğuz Kağan’a Altun Kağan ve Urum Kağan’ın itaat etmeleri.
Oğuz Kağan’ın kendine itaat etmeyen ülkelere sefere çıkması, kutsal bir kurdun orduya yol göstermesi.
Oğuz Kağan’ın savaşı kazanması, Uruz beyin memleketine gitmesi, beyin ona itaat edip Saklap adını alması.
İdil nehrini geçerken ağaçlardan sal yapan kişiye Kıpçak Bey adını vermesi.
Oğuz Kağan’ın dağa kaçan atını bulup ona getiren kişiye Karluk adını vermesi.
Duvarları altından, çatısı demirden, pencereleri gümüşten evin kapısını açan Tömürdü Kagul adlı kişiye Kalaç adını vermesi.
5. Metnin şekil ve üslup özelliklerinin, destanın anlatımına nasıl bir katkı sağladığını açıklayınız.
- Cevap: “Güder at sürüleri, tutar atlara biner, / Daha bu yaşta iken çıkar avlara gider.”, “Sağ yanında Bozoklar, sol yanında Üçoklar, / Oturup eğlendiler, kırk gün kırk geceden çok.”, “Oğuz böldü yurdunu, verdi evlatlarına,” ve “Borcumu Gök Tanrı’ya / Veriyorum artık ben, sizin olsun bu yurdum.” dizeleri Oğuz Kağan Destanı’nın ait olduğu dönemin sosyal, siyasi, dinî ve ekonomik hayatı hakkında ipuçları veren örneklerden sadece birkaçı..
6. Metinden destan türünün özelliklerini gösteren örnekler bulunuz.
- Cevap: Destanlar; bir ulusu derinden etkileyen savaş, göç, doğal afet gibi olayları, kahramanlıkları, içinde olağanüstülükler de barındırarak anlatan uzun şiirlerdir. Bu metinde de nerdeyse yukarda sayılan tüm özellikler görülebilmektedir.
7. Metinde Oğuz Kağan’ın fiziksel özellikleri nasıl betimlenmiştir?
- Cevap: Ayakları öküz ayağı , beli kurt beli, omuzları samur omzu, göğsü ayı göğsü gibiydi. Vücudu baştan aşağı tüylüydü. At sürüleri güder ve avlanırdı. Oğuz’un yaşadığı yerde çok büyük bir orman vardı. Bu ormanda çok büyük ve güçlü bir gergedan yaşıyordu. Bir canavar gibi olan bu gergedan at sürülerini ve insanları yiyordu. Oğuz cesur bir adamdı.
8. Gergedanın insanlara ve hayvanlara zarar vermesi karşısında Oğuz Kağan’ın “avlarım gergedanı” ve kendisine karşı çıkan Urum Kağan’a “yok edeyim” demesi onun hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır?
- Cevap: Onun cesaretini ve halkı için elinden geleni yapabileceğinin göstergesidir.
9. Metindeki çatışmaları belirleyiniz ve bu çatışmalara bağlı olarak dönemin sosyal ve siyasi yaşamı hakkında çıkarımlarda bulununuz.
- Cevap: Oğuz Kağan’ın yiğitliğini ortaya çıkaracak şekilde bazı hayvanları korkmadan öldürmesi. / Oğuz Kağan’ın, Masar Kağanla savaş yapıp onu yenmesi.
10. Metinde geçen motifleri bulunuz ve bu motiflerin yüklendikleri anlamları belirleyiniz.
- Cevap: RÜYA / AĞAÇ / KIRKLAR / AT / OK-YAY
11. Metnin ortaya çıkmasında sözlü kültürün katkılarını açıklayınız.
- Cevap: İslamiyet öncesi Türk destanlarının en önemlilerinden biri Oğuz Kağanı’nda Hun hükümdarı Mete’nin hayatı, mücadeleler, kağan oluşu ve Asya’da Türk birliğini kurması anlatılıyor. Destanların bu şekilde günümüze gelmesi sözlü geleneğin sayesindedir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 78 (MESEM) ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.
