10. Sınıf Türk Edebiyatı Kazanım ve Kavrama Testi 7  Soruları ve Cevapları Çöz

13. ve 14. yüzyıllarda gelişmeye başlayan Oğuz Türkçesi yazı dili ile dinî-tasavvufi olduğu kadar din dışı konularda da ürünler verilmeye başlanmıştır. Anadolu sahasında din dışı konularda şiir yazan ilk Divan Edebiyatı sanatçısıdır. Alaaddin Keykubat adına 20.000 beyitlik “Selçuklu Şehnâmesi” yazdığı bilinen sanatçının bu eseri günümüze ulaşmamıştır. Divan  Edebiyatı’nın ilk sanatçısı kabul edilir.
1)  Bu parçada edebî kişiliği ile ilgili bilgiler verilen sanatçımız  aşağıdakilerden hangisidir?

A) Hoca Dehhani
B) Yunus Emre
C) Mevlana
D) Kadı Burhanettin
E) Seyyid Nesimi

Aşkın âşıklar öldürür

Aşk denizine daldırır

Tecelli ile doldurur

Bana seni gerek seni

2) Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) 8’li hece ölçüsü kullanılmıştır.

B) Kafiye ve rediften yararlanılmıştır.

C) İlahi aşk temalı bir şiirdir.

D) Dili süslü ve sanatlıdır.

E) Uyak düzeni aaax şeklindedir.

I. Allah aşkını dervişlere sunan kişi; şeyh, mürşit

II.Bütün varlığın tek olması

III. Nefis mertebelerini tamamlayıp kemale ermiş kişi

IV.Nefsini ıslah edip Allah’ın razı olacağı mertebeye ulaşma

3) Numaralanmış yargılarda aşağıdaki tasavvuf terimlerinden hangisiyle ilgili bilgi verilmemiştir?

A) Mürit
B) İnsanıkâmil
C) Vahdetivücut
D) Fenafillah
E) Sâki

4)Aşağıdakilerden hangisi Oğuz Türkçesinin Anadolu’daki ilk ürünlerinde görülen temalardan değildir?

A) Sevgi ve hoşgörü
B) Çatışma ruhu
C) İlahi aşk
D) Beşeri aşk
E) Ahlaki Değerler

I. Tasavvufi halk edebiyatının ve ilahi türünün en büyük sanatçısıdır.

II.Eserlerinden Arapça ve Farsçaya hâkim olduğu görülür, buradan güçlü bir medrese eğitimi aldığı anlaşılmaktadır.

III. Şiirlerinde hece ölçüsünün yanında aruz ölçüsünü de kullanmıştır.

IV.Kutadgu Bilig adlı eseri aruz ölçüsü ve mesnevi nazım biçimiyle yazılmış, 573 beyitten oluşmuştur.

V.Oğuz Türkçesinin yalnız konuşma dili olarak kullanıldığı yüzyılda bu dille en güzel şiirlerin söylenebileceğini eserleriyle kanıtlamıştır.

5)Numaralanmış cümlelerden hangisi Yunus Emre için söylenemez?

A) I.  B)II.   C) III.    D) IV.    E) V.

• Edebiyatımızda tuyuğ nazım şeklinin kurucusu sayılmaktadır.

•Eserlerini Arapça, Farsça ve Türkçe kaleme alan sanatçı Azeri Türkçesini kullanmıştır.

•Kadılık ve vezirlik görevinden sonra Sivas’ta hükümdarlığını ilan edip kendi adına bir devlet kurmuş ve 18 yıl kadar sultanlık yapmıştır.

6)Bu özellikler aşağıdaki sanatçılarımızdan hangisine aittir?

A) Aşık Paşa
B) Kadı Burhanettin
C) Yunus Emre
D) Mevlana
E) Sultan Veled

Sanatçılar Eserler

I.Yunus Emre Selçuklu Şehnâmesi

II.Seyyid Nesimi İbtidaname

III. Hoca Dehhani Budalanâme

IV.Sultan Veled Risaletü’n Nushiyye

V.Kaygusuz Abdal

7)Yukarıda sanatçı ile eserler arasında eşleştirme yapıldığında hangi sanatçı dışarıda kalır?

A)I.   B) II.   C) III.   D) IV.   E) V.

I. Bulmışum Hakk’ı “Enel-Hak” söylerim Hak benim Hak bendedir Hak söylerim Tasavvuf inancını yukarıdaki dizelerdeki gibi cesur ve taşkın bir şekilde dile getirmesi sebebiyle Halep’te derisi yüzülerek idam edilmiştir. (Seyyid Nesimî)

II.Mevlana’nın büyük oğludur. İyi bir öğrenim görmüş ve kuvvetli bir medrese tahsilinden geçmiştir. Mevlevîlik tarikatını sistemleştirerek ona bir tarikat kimliği kazandıran sanatçı, hayatı boyunca bu tarikatı yaymaya çalışmıştır. Farsça ve Türkçe şiirler kaleme almıştır. ( Sultan Veled)

III. Anadolu’nun Türkleşmesi ve Müslümanlaşmasında şiirleri ile büyük hizmeti olmuştur. Merkezinde aşk ve hoşgörü olan ilahileri ile gönüllere girmeyi bilmiş, tasavvuf yoluyla dinî yaşantıyı Anadolu halkına benimsetmiştir. İlahi türünün en önemli sanatçısıdır. (Kadı Burhanettin)

IV.Gezgin bir derviş olarak Anadolu’nun birçok yerini dolaşmıştır. Hayatı hakkında kesin bilgiler yoktur. Hem hece hem de aruzla şiirler yazan sanatçının şiirleri dinî, ahlaki, sofiyane ve didaktik özellikler göstermektedir. Yusuf u Züleyha adlı mesnevisi ile tanınır. (Şeyyad Hamza)

V.Feridüddin Attar’ın Mantıku’t Tayr adlı eserini Türkçeye çevirmiştir. Türk dilinin önemsenmemesinden şikâyetçi olmuştur. Yunus Emre’nin etkisinde kalan sanatçı, hem aruz hem hece ölçüsüyle şiirler yazmıştır. (Âşık Paşa)

8)Oğuz Türkçesinin Anadolu’daki ilk ürünlerini veren sanatçılar hakkında numaralanmış açıklamalardan hangisi yanlıştır?

A)I.    B) II.    C) III.    D) IV.    E) V.

9) Aşağıdakilerden hangisi Mevlana ile ilgili olarak  söylenemez?

A) Türk ve dünya edebiyatının önde gelen sanatçılarındandır.

B) Tasavvuf düşüncesini hikâyeler yardımıyla anlatmaya çalışmıştır.

C) Arapça, Farsça ve Rumca da bilen sanatçı devrin edebiyat dili Arapça olduğundan şiirlerini Arapça yazmıştır.

D) Tasavvuf düşüncesini ilahî aşkla birleştirip şiir sanatıyla ölümsüz hâle getirmiştir.

E) Din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün insanlığa seslenmiş, insanı insan olduğu için sevmiştir.

Pir Sultan Abdal şâhımız

Hakk’a ulaşır yolumuz

On iki imam katarımız

Uyamazsın demedim mi

10) Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Dili anlaşılır ve yalındır.

B) Nazım birimi dörtlüktür.

C) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.

D) Şiir devriye nazım türüyle yazılmıştır.

E) Lirik bir söyleyişle canlılık kazanmıştır.

Su gibi kanumu toprağa kardun

Ne sanursın garîbün kanı yok mu

Cemâl-i hüsnüne mağrûr olursun

Kemâl-i hüsnünün noksânı yok mu

Begüm Dehhâni’ye ölmezden öndin

Topuna irmegün imkânı yok mu

11) Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Farsça tamlamalar kullanılmıştır.

B) Ait olduğu şiirin son bölümüdür.

C) Şiir aruz ölçüsüne başarıyla uyarlanmıştır.

D) Kafiye düzeni ba, ca, da … şeklindedir.

E) Millî nazım birimi kullanılmıştır.

Gazelin konu bakımından benzerine, sözlü edebiyatta

– – – -, halk edebiyatında ise – – – – denir.

12)Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) sagu – semai
B) koşuk – koşma
C) sagu – koşma
D) koşuk – nefes
E) destan – semai

Test 7  1. A  2. D  3. A  4. B  5. D  6. B  7. B  8. C   9. C   10. D   11. E   12. B