Ağrılı Adet Görme Dismenore Nedir 
Rahim duvarında kas tabakası mevcuttur. Düz kaslarda oluşur. Rahimdeki kasların kasılması ağrı olarak hissedilir. Rahim kasları, oluşan kanın dışarı atılması için kasılır. Kadınların çoğu hayatlarının bir döneminde âdet sancısı ile karşılaşmışlardır. Genç kızlarda daha çok görülür, ilerleyen yaşla birlikte ve hamileliklerden sonra azalır. Yumurtlamanın olduğu âdet dönemlerinde âdet sancısı daha çok görülür.
Rahim içi araç, yani spiral kullanımı bazı kadınlarda ağrı yapabilir. En önemli neden ise endometriozistir. Endometriozis, rahim iç yüzeyini örten hücrelerin rahim dışında olmasıdır ve periyodik olarak âdet döngüsüne benzer şekilde özellikle kasıklarda ağrıya neden olur. Rahim içi yapışıklar, rahim içinde polip veya miyom varlığı, rahmin doğuştan ters olması, yumurtalıkta kistler, rahim ve rahimağzı iltihapları da dismenoreye neden olur.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Belirtileri 
Âdetten birkaç gün önce başlayan ve âdetin ilk günü çok şiddetli hissedilen ağrı olur. Birkaç gün içinde ağrı azalarak biter. Kramp tarzı, kasıklarda ve karın alt bölgesinde hissedilir. Uyluk iç yüzüne ve bele ağrı yayılabilir. Çok şiddetli ağrılarda bulantı ve kusma da görülür. Kişinin normal hayatını sürdürmesinde zorluk yaratıyorsa, öncesindeki âdet dönemleri normal sürerken birden ağrılı âdet görülmeye başlandı ise mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Tedavisi
Öncelikle dismenore nedeni saptanır ve sebebe yönelik tedavi edilir. Spiral sonrası oluşmuşsa spiral çıkartılır. Ağrı kesiciler hekim önerisine göre kullanılır. Ağrı kesicilere cevap alınamayan olgularda doğum kontrol hapları verilir. İltihap varsa uygun antibiyotikler kullanılır. En önemlisi, endometriozistir. Bu nedenle dismenore ciddiye alınmalıdır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Uygulanacak Diyet
Ağrılı âdet gören kadınların âdet dönemlerinden 14 gün önce bazı diyet ayarlamaları yapmaları yararlıdır.
• Bol miktarda tam tahıl, taze meyve-sebze tüketilmeli,
• Doymuş yağların tüketimi azaltılmalı ve günde 13 gramın altında alınmalı (yağlı kırmızı et, kümes hayvanlarının derisi, tereyağı, yağlı süt ürünleri gibi)
• Kola, gazoz gibi içeceklerin tüketimi azaltılmalı,
• Şişkinliğin azaltılması için rafine tuz alımı kısıtlanmak, dengeli olarak kristal kaya tuzu tüketilmeli,
• Alkolden uzak durulmalı,
• Kafein ve şeker alımı azaltılmalıdır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Yapılması Gerekenler
Düzenli, ağır olmayan egzersiz yapılması âdet ağrılarını azaltabilir. Endometriyozise bağlı ağrılı âdet görme cinsel hayatı bozabilir ve cinsel birleşmede ağrıya neden olabilir. Herhangi bir hastalığa veya anatomik bozukluğa bağlı olmayan ağrılı âdet görenlerde cinsel ilişki ve orgazm, rahim kaslarında kasılma ve gevşeme yaparken beyinde çeşitli hormonların salgılanmasını sağladığı için yardımcı olabilir. Âdet döneminde cinsel birleşme kanamanın daha hızlı olmasını ve âdet döneminin daha kısa sürmesini sağlayarak ağrılı periyodu kısaltabilir.
Karnın alt bölgesine sıcak uygulanması, sıcak bir duş alınması kasılmış kasları rahatlatarak yararlı olabilir. Tamponlar her 4-6 saatte bir değiştirilmeli, kokulu pet ve tamponlar kullanılmamalı, kadın deodorantları cinsel bölgeyi tahriş edebileceği için bu bölgeye uygulanmamalıdır. Düzenli banyo yapılması yeterli olup, vajinanın içinin yıkanması doğal bakterileri yok edeceği için sakıncalıdır.
Akupunktur, ağrılı âdet görme yakınmalarını azaltmada yararlı olan tamamlayıcı tedavi yöntemlerindendir.71 Yan etkisi az olup sertifikalı doktorlar tarafından uygulanmalıdır. Yoga veya diğer meditasyon yaklaşımları gevşemeyi sağlayarak kasıklardaki ağrının azalmasına yardımcı olur.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Önerilen Besin Takviyeleri
• Balık yağı: Omega-3 yağ asidi kaynağıdır. Menstrüel krampları azaltmak için günde 1.080 mg EPA ve 720 mg DHA yağ asitlerine karşılık gelen 6 gram balık yağının alınması önerilir.
• E vitamini: Günde 500IU E vitamini, menstrüasyondan 2 gün önce almaya başlanır ve menstrüasyon bittikten sonra da 3 gün boyunca E vitamini takviyesine devam edilmesi önerilir. Ağrıları ve krampları önlemeye destek olur.
• Kalsiyum ve magnezyum: Kalsiyum ve magnezyum kasları destekler ve menstrüel krampları önler. Kalsiyum eksikliğinde kaslarda hiperaktivite görülür ve krampa eğilim olur. Günde 1.000 mg kalsiyum, ayrıca akut kramplar döneminde 4 saatte bir olmak üzere 250-500 mg kalsiyum takviyesi önerilir. Günlük 2.000 mgdan fazla kalsiyum alınmamalıdır. Magnezyum da kasların kasılmasını kontrol eden mineraldir. Âdet başlangıcında günde 360 mg Mg takviyesi dismenore semptomlarını hafifletmek için önerilir.
• B1 vitamini ve B3 vitamini: 3 ay boyunca günde 100 mg B1 vitamini alan bayanlarda dismenore semptomları azalmıştır. B1 vitamini eksikliği olanlara önerilir. 200 mg B3 vitamini menstrüel krampları rahatlatmaya destek olur.
• C vitamini ve rutin: Günde 300 mg C vitamini ve 60 mg flavonoit yapısında rutin bileşiği kombinasyonu, menstrüel krampları azaltmak için önerilir.
• Bromelain ve papain: Spazmları azaltmak için düz kasları gevşetme özelliğinde olan bromelain ve papin enzimlerinden yararlanılmaktadır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler 
• Kara kohoş (Cimicifuga racemosa): Âdet öncesi yakınmaları hafifletmek için, kuru köklerinden hazırlanan ekstreden günde 3 kez 250 mg dozda alınması önerilir. Premenstrüel sendrom, dismenore ve menopoz şikâyetlerinde uterus kaslarında gevşeme sağlayarak etkisini gösterir. Uyarı: 6 aydan daha uzun süre kullanılmamalıdır. Günlük 5 gramdan yüksek dozları alındığında kusma, baş ağrısı, uyuşukluk, eklemlerde ağrı ve kan şekerinde azalma görülebilir.
• Gilaburu: Viburnum opulus ve Viburnum prunifolium gövde ve dal kabukları uterus toniğidir. Âdet dönemi gecikmeleri ve fazla kanamalarda kabuklarından hazırlanan çaydan yararlanılır. Bulantı, kusma ve terleme ile birlikte görülen kramplarda papatya, nane ve gilaburu droglarından hazırlanacak çay karışımı da dismenorede etki gösterir.
• 2 tatlı kaşığı ince kıyılmış kabuk 1 bardak su içine eklenir ve kaynayana kadar kısık ateşte ısıtılır. 10-15 dakika demlenmeye bırakılır ve süzülür. Öğün aralarında günde 3 kez içilir.
• Beşparmakotu (Potentilla anserina): 1 çay kaşığı drog (1.5 gram) 1 çay fincanı kaynamış su içinde 10-15 dakika demlenir, süzülür. Gün içinde birkaç kez 1 çay fincanı içilir. Nane, papatya, kekik, adaçayı gibi spazm giderici bitkiler ile kombinasyonları da hazırlanır.82,83
• Maydanoz: İçindeki uçucu bileşenler olan Apiol ve Miristin nedeniyle spazm çözücüdür ve uterus düzenleyicidir. Âdet bozukluklarında âdet söktürücü (emmenagog) amaçla halk arasında yapraklarından hazırlanan çaydan yararlanılır. Ayrıca kök ve meyvelerinden hazırlanan çaydan yararlanılır. 1 çay kaşığı meyve veya kök kısmı 1 çay fincanı kaynamış su içine eklenir ve ağzı kapalı olarak 10-15 dakika demlenir, süzülür. Günde 2-3 çay fincanı içilir.84 Uyanı Uzun süreli kullanımı mide bağırsak kanamalarına, böbrek ve karaciğerde harabiyete neden olur. Aşırı dozlarında abortif etkilidir (düşük yapmaya neden olur).
• Hayıt meyvesi (Vitex agnus-castus): Âdet ağrısının azaltılmasında plasebodan daha etkilidir.85 %0.5 agnuzit içeren standardize meyve ekstresinden kapsül veya tablet formunda 175-225 mg alınması önerilir. Ev ortamında hazırlamak için; bir çay kaşığı hayıt tohumu bir su bardağı kaynayan suya konur 10 dakika kaynatılır, daha sonra 10 dakika demlenir ve süzülerek içilir. Standardize ürünü daha yararlıdır.86
• Aslanpençesi (Alchemilla arvensis): 3 çay kaşığı drog (2-4 gram), 1 çay fincanı kaynar su içinde 10 dakika bekletilip süzülür. Öğün aralarında günde 3 kez içilir. Jinekolojik kanamalarda ve alt batın kaslarında zayıflık olduğu durumlarda etkilidir.87 Günde en fazla 5-10 gram drogdan yararlanılmalıdır.
• Rezene (Foeniculum vulgare): Uçucu yağı, rahim kasılmalarını ve ağrıyı artıran maddelerin etkilerini engelleyen ağrı kesici bileşenler içerir. Kurutulmuş rezene meyvelerinden elde edilen %2 uçucu yağ içeren preparattan âdet kanamasınm başlangıcından bitişine kadar olan dönemde 4 saatte bir 25 damla alınmasıyla ilaca yakın ağrı kontrolü sağlamıştır.88 Rezene çayı; bir su bardağı kaynamış suya 1 tatlı kaşığı kurutulmuş rezene atip-10 dakika demlenip sü- zülmesi, sabah ve akşam birer bardak içilmesi önerilir.
• Zencefil (Zingiber officinale): Ağrı ve krampa neden olan pros- toglandini engelleyerek etki gösterir. Ağrılı âdet görmede kullanılan ilaçlar kadar etkilidir.89 Âdetin ilk üç gününde, her birinde 500 mg zencefil kökü tozu içeren destekten günde 3 defa birer kapsül içilmesi ile plaseboya göre daha iyi ağrı kontrolü sağlanmıştır. Evde kullanım için parçalara ayrılmış bir tatlı kaşığı zencefil kökü bir su bardağı suda 10 dakika kaynatılır ve süzülerek içilir. Âdetin ilk 3-4 günü, günde 2 fincan içilebilir.
• Kimyon (Cumminum cyminum): Günde 3 defa 130 mg kimyon içeren kapsül verilmesiyle âdet ağrıları azaltılmaktadır.90
• Safran, kereviz ve anason ekstraktları içeren 500 mg kapsülden günde 3 defa birer kapsül kullanılmasının en az ilaçlar kadar yararlı olduğu saptanmıştır.
• Aynısafa yağı ve nane yağı içeren losyonun bölgesel olarak uygulanmasıyla ağrılı âdet görme yakınmalarında azalma ve rahatlama sağlanır.
• Papatya (Matricaria chamomilla): Papatya içeren 400 mg kapsülün günde 4 defa ikişer kapsül alınmasıyla, âdet ağrılarını ilaçtan daha etkili azaltmaktadır.93 Ağrılı âdet yakınmalarını, depresyon ve öfke yakınmalarını gidermede papatya, rezeneden daha etkilidir.
Âdet ağrısının azaltılması için âdetin ilk 3 günü bir tatlı kaşığı papatyanın, bir bardak kaynamış suda 10 dakika demlenerek günde 2-3 bardak tüketilmesi yararlıdır.
• Kediotu (Valeriana officinalis): 250 mg kediotu kökü ekstraktı içeren kapsülün âdetin ilk 3 günü gece yatmadan önce alınması, âdet ağrısının azalmasını ilaçlarla eşdeğer sağlamaktadır.95 Kokusunun kötü olması nedeni ile çayının tüketilmesi zordur.
• Tarçın (Cinnamomum zeylanicum): Âdetin ilk 3 günü 420 mg tarçın içeren kapsülden günde 5 defa içilmesiyle ağrı yakınmalarında belirgin azalma sağlanmıştır.96 Yarım-bir tatlı kaşığı tarçın tozu, 15 dakika kaynamış bir bardak suda demlenebilir. Daha sonra istenirse içine az miktarda yağsız süt katılarak günde 2-3 fincan âdetin ilk 3 günü içilebilir.
• Tüylü çay (Stachys lavandulifolia): Güney Anadolu’da halkın çay olarak tükettiği bir bitkidir. Âdetin ilk gününden itibaren 5 gram tüylü çay ile hazırlanan çayın günde 3 defa tüketilmesi ağrılarda azalma sağlamaktadır.
• Nane (Mentha piperita): Uçucu yağı düz kasların gevşemesini sağlar. Nane uçucu yağı içeren preparatın âdetin ilk 3 günü 4 saatte bir 40 damla alınmasıyla, ibubrofen ilacı kadar ağrı azaltılmaktadır.
• Civanperçemi (Achillea wilhelmsii): Civanperçemi ekstraktı içeren bir kapsülün, âdetin ilk 3 günü, günde 4 defa kullanılmasıyla ağrılar azaltılabilmektedir." Bir tatlı kaşığı kurutulmuş civanperçemi bitkisin bir su bardağı kaynamış suda 5-10 dakika demlendikten sonra süzülerek günde 2-3 bardak içilir.

Önceki Yazıyı Oku

Sonraki Yazıyı Oku

Sağlık

Ağrılı Adet Görme Dismenore Nedir Nedenleri Belirtileri Tedavisi

Ağrılı Adet Görme Dismenore Nedir

Rahim duvarında kas tabakası mevcuttur. Düz kaslarda oluşur. Rahimdeki kasların kasılması ağrı olarak hissedilir. Rahim kasları, oluşan kanın dışarı atılması için kasılır. Kadınların çoğu hayatlarının bir döneminde âdet sancısı ile karşılaşmışlardır. Genç kızlarda daha çok görülür, ilerleyen yaşla birlikte ve hamileliklerden sonra azalır. Yumurtlamanın olduğu âdet dönemlerinde âdet sancısı daha çok görülür.

Rahim içi araç, yani spiral kullanımı bazı kadınlarda ağrı yapabilir. En önemli neden ise endometriozistir. Endometriozis, rahim iç yüzeyini örten hücrelerin rahim dışında olmasıdır ve periyodik olarak âdet döngüsüne benzer şekilde özellikle kasıklarda ağrıya neden olur. Rahim içi yapışıklar, rahim içinde polip veya miyom varlığı, rahmin doğuştan ters olması, yumurtalıkta kistler, rahim ve rahimağzı iltihapları da dismenoreye neden olur.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Belirtileri

Âdetten birkaç gün önce başlayan ve âdetin ilk günü çok şiddetli hissedilen ağrı olur. Birkaç gün içinde ağrı azalarak biter. Kramp tarzı, kasıklarda ve karın alt bölgesinde hissedilir. Uyluk iç yüzüne ve bele ağrı yayılabilir. Çok şiddetli ağrılarda bulantı ve kusma da görülür. Kişinin normal hayatını sürdürmesinde zorluk yaratıyorsa, öncesindeki âdet dönemleri normal sürerken birden ağrılı âdet görülmeye başlandı ise mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Tedavisi

Öncelikle dismenore nedeni saptanır ve sebebe yönelik tedavi edilir. Spiral sonrası oluşmuşsa spiral çıkartılır. Ağrı kesiciler hekim önerisine göre kullanılır. Ağrı kesicilere cevap alınamayan olgularda doğum kontrol hapları verilir. İltihap varsa uygun antibiyotikler kullanılır. En önemlisi, endometriozistir. Bu nedenle dismenore ciddiye alınmalıdır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Uygulanacak Diyet

Ağrılı âdet gören kadınların âdet dönemlerinden 14 gün önce bazı diyet ayarlamaları yapmaları yararlıdır.

• Bol miktarda tam tahıl, taze meyve-sebze tüketilmeli,
• Doymuş yağların tüketimi azaltılmalı ve günde 13 gramın altında alınmalı (yağlı kırmızı et, kümes hayvanlarının derisi, tereyağı, yağlı süt ürünleri gibi)
• Kola, gazoz gibi içeceklerin tüketimi azaltılmalı,
• Şişkinliğin azaltılması için rafine tuz alımı kısıtlanmak, dengeli olarak kristal kaya tuzu tüketilmeli,
• Alkolden uzak durulmalı,
• Kafein ve şeker alımı azaltılmalıdır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Yapılması Gerekenler

Düzenli, ağır olmayan egzersiz yapılması âdet ağrılarını azaltabilir. Endometriyozise bağlı ağrılı âdet görme cinsel hayatı bozabilir ve cinsel birleşmede ağrıya neden olabilir. Herhangi bir hastalığa veya anatomik bozukluğa bağlı olmayan ağrılı âdet görenlerde cinsel ilişki ve orgazm, rahim kaslarında kasılma ve gevşeme yaparken beyinde çeşitli hormonların salgılanmasını sağladığı için yardımcı olabilir. Âdet döneminde cinsel birleşme kanamanın daha hızlı olmasını ve âdet döneminin daha kısa sürmesini sağlayarak ağrılı periyodu kısaltabilir.

Karnın alt bölgesine sıcak uygulanması, sıcak bir duş alınması kasılmış kasları rahatlatarak yararlı olabilir. Tamponlar her 4-6 saatte bir değiştirilmeli, kokulu pet ve tamponlar kullanılmamalı, kadın deodorantları cinsel bölgeyi tahriş edebileceği için bu bölgeye uygulanmamalıdır. Düzenli banyo yapılması yeterli olup, vajinanın içinin yıkanması doğal bakterileri yok edeceği için sakıncalıdır.

Akupunktur, ağrılı âdet görme yakınmalarını azaltmada yararlı olan tamamlayıcı tedavi yöntemlerindendir.71 Yan etkisi az olup sertifikalı doktorlar tarafından uygulanmalıdır. Yoga veya diğer meditasyon yaklaşımları gevşemeyi sağlayarak kasıklardaki ağrının azalmasına yardımcı olur.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Önerilen Besin Takviyeleri

• Balık yağı: Omega-3 yağ asidi kaynağıdır. Menstrüel krampları azaltmak için günde 1.080 mg EPA ve 720 mg DHA yağ asitlerine karşılık gelen 6 gram balık yağının alınması önerilir.
• E vitamini: Günde 500IU E vitamini, menstrüasyondan 2 gün önce almaya başlanır ve menstrüasyon bittikten sonra da 3 gün boyunca E vitamini takviyesine devam edilmesi önerilir. Ağrıları ve krampları önlemeye destek olur.
• Kalsiyum ve magnezyum: Kalsiyum ve magnezyum kasları destekler ve menstrüel krampları önler. Kalsiyum eksikliğinde kaslarda hiperaktivite görülür ve krampa eğilim olur. Günde 1.000 mg kalsiyum, ayrıca akut kramplar döneminde 4 saatte bir olmak üzere 250-500 mg kalsiyum takviyesi önerilir. Günlük 2.000 mgdan fazla kalsiyum alınmamalıdır. Magnezyum da kasların kasılmasını kontrol eden mineraldir. Âdet başlangıcında günde 360 mg Mg takviyesi dismenore semptomlarını hafifletmek için önerilir.
• B1 vitamini ve B3 vitamini: 3 ay boyunca günde 100 mg B1 vitamini alan bayanlarda dismenore semptomları azalmıştır. B1 vitamini eksikliği olanlara önerilir. 200 mg B3 vitamini menstrüel krampları rahatlatmaya destek olur.
• C vitamini ve rutin: Günde 300 mg C vitamini ve 60 mg flavonoit yapısında rutin bileşiği kombinasyonu, menstrüel krampları azaltmak için önerilir.
• Bromelain ve papain: Spazmları azaltmak için düz kasları gevşetme özelliğinde olan bromelain ve papin enzimlerinden yararlanılmaktadır.

Ağrılı Adet Görme Dismenore Önerilen Bitkisel İçerikli Takviyeler

• Kara kohoş (Cimicifuga racemosa): Âdet öncesi yakınmaları hafifletmek için, kuru köklerinden hazırlanan ekstreden günde 3 kez 250 mg dozda alınması önerilir. Premenstrüel sendrom, dismenore ve menopoz şikâyetlerinde uterus kaslarında gevşeme sağlayarak etkisini gösterir. Uyarı: 6 aydan daha uzun süre kullanılmamalıdır. Günlük 5 gramdan yüksek dozları alındığında kusma, baş ağrısı, uyuşukluk, eklemlerde ağrı ve kan şekerinde azalma görülebilir.
• Gilaburu: Viburnum opulus ve Viburnum prunifolium gövde ve dal kabukları uterus toniğidir. Âdet dönemi gecikmeleri ve fazla kanamalarda kabuklarından hazırlanan çaydan yararlanılır. Bulantı, kusma ve terleme ile birlikte görülen kramplarda papatya, nane ve gilaburu droglarından hazırlanacak çay karışımı da dismenorede etki gösterir.
• 2 tatlı kaşığı ince kıyılmış kabuk 1 bardak su içine eklenir ve kaynayana kadar kısık ateşte ısıtılır. 10-15 dakika demlenmeye bırakılır ve süzülür. Öğün aralarında günde 3 kez içilir.
• Beşparmakotu (Potentilla anserina): 1 çay kaşığı drog (1.5 gram) 1 çay fincanı kaynamış su içinde 10-15 dakika demlenir, süzülür. Gün içinde birkaç kez 1 çay fincanı içilir. Nane, papatya, kekik, adaçayı gibi spazm giderici bitkiler ile kombinasyonları da hazırlanır.82,83
• Maydanoz: İçindeki uçucu bileşenler olan Apiol ve Miristin nedeniyle spazm çözücüdür ve uterus düzenleyicidir. Âdet bozukluklarında âdet söktürücü (emmenagog) amaçla halk arasında yapraklarından hazırlanan çaydan yararlanılır. Ayrıca kök ve meyvelerinden hazırlanan çaydan yararlanılır. 1 çay kaşığı meyve veya kök kısmı 1 çay fincanı kaynamış su içine eklenir ve ağzı kapalı olarak 10-15 dakika demlenir, süzülür. Günde 2-3 çay fincanı içilir.84 Uyanı Uzun süreli kullanımı mide bağırsak kanamalarına, böbrek ve karaciğerde harabiyete neden olur. Aşırı dozlarında abortif etkilidir (düşük yapmaya neden olur).
• Hayıt meyvesi (Vitex agnus-castus): Âdet ağrısının azaltılmasında plasebodan daha etkilidir.85 %0.5 agnuzit içeren standardize meyve ekstresinden kapsül veya tablet formunda 175-225 mg alınması önerilir. Ev ortamında hazırlamak için; bir çay kaşığı hayıt tohumu bir su bardağı kaynayan suya konur 10 dakika kaynatılır, daha sonra 10 dakika demlenir ve süzülerek içilir. Standardize ürünü daha yararlıdır.86
• Aslanpençesi (Alchemilla arvensis): 3 çay kaşığı drog (2-4 gram), 1 çay fincanı kaynar su içinde 10 dakika bekletilip süzülür. Öğün aralarında günde 3 kez içilir. Jinekolojik kanamalarda ve alt batın kaslarında zayıflık olduğu durumlarda etkilidir.87 Günde en fazla 5-10 gram drogdan yararlanılmalıdır.
• Rezene (Foeniculum vulgare): Uçucu yağı, rahim kasılmalarını ve ağrıyı artıran maddelerin etkilerini engelleyen ağrı kesici bileşenler içerir. Kurutulmuş rezene meyvelerinden elde edilen %2 uçucu yağ içeren preparattan âdet kanamasınm başlangıcından bitişine kadar olan dönemde 4 saatte bir 25 damla alınmasıyla ilaca yakın ağrı kontrolü sağlamıştır.88 Rezene çayı; bir su bardağı kaynamış suya 1 tatlı kaşığı kurutulmuş rezene atip-10 dakika demlenip sü- zülmesi, sabah ve akşam birer bardak içilmesi önerilir.
• Zencefil (Zingiber officinale): Ağrı ve krampa neden olan pros- toglandini engelleyerek etki gösterir. Ağrılı âdet görmede kullanılan ilaçlar kadar etkilidir.89 Âdetin ilk üç gününde, her birinde 500 mg zencefil kökü tozu içeren destekten günde 3 defa birer kapsül içilmesi ile plaseboya göre daha iyi ağrı kontrolü sağlanmıştır. Evde kullanım için parçalara ayrılmış bir tatlı kaşığı zencefil kökü bir su bardağı suda 10 dakika kaynatılır ve süzülerek içilir. Âdetin ilk 3-4 günü, günde 2 fincan içilebilir.
• Kimyon (Cumminum cyminum): Günde 3 defa 130 mg kimyon içeren kapsül verilmesiyle âdet ağrıları azaltılmaktadır.90
• Safran, kereviz ve anason ekstraktları içeren 500 mg kapsülden günde 3 defa birer kapsül kullanılmasının en az ilaçlar kadar yararlı olduğu saptanmıştır.
• Aynısafa yağı ve nane yağı içeren losyonun bölgesel olarak uygulanmasıyla ağrılı âdet görme yakınmalarında azalma ve rahatlama sağlanır.
• Papatya (Matricaria chamomilla): Papatya içeren 400 mg kapsülün günde 4 defa ikişer kapsül alınmasıyla, âdet ağrılarını ilaçtan daha etkili azaltmaktadır.93 Ağrılı âdet yakınmalarını, depresyon ve öfke yakınmalarını gidermede papatya, rezeneden daha etkilidir.

Âdet ağrısının azaltılması için âdetin ilk 3 günü bir tatlı kaşığı papatyanın, bir bardak kaynamış suda 10 dakika demlenerek günde 2-3 bardak tüketilmesi yararlıdır.

• Kediotu (Valeriana officinalis): 250 mg kediotu kökü ekstraktı içeren kapsülün âdetin ilk 3 günü gece yatmadan önce alınması, âdet ağrısının azalmasını ilaçlarla eşdeğer sağlamaktadır.95 Kokusunun kötü olması nedeni ile çayının tüketilmesi zordur.
• Tarçın (Cinnamomum zeylanicum): Âdetin ilk 3 günü 420 mg tarçın içeren kapsülden günde 5 defa içilmesiyle ağrı yakınmalarında belirgin azalma sağlanmıştır.96 Yarım-bir tatlı kaşığı tarçın tozu, 15 dakika kaynamış bir bardak suda demlenebilir. Daha sonra istenirse içine az miktarda yağsız süt katılarak günde 2-3 fincan âdetin ilk 3 günü içilebilir.
• Tüylü çay (Stachys lavandulifolia): Güney Anadolu’da halkın çay olarak tükettiği bir bitkidir. Âdetin ilk gününden itibaren 5 gram tüylü çay ile hazırlanan çayın günde 3 defa tüketilmesi ağrılarda azalma sağlamaktadır.
• Nane (Mentha piperita): Uçucu yağı düz kasların gevşemesini sağlar. Nane uçucu yağı içeren preparatın âdetin ilk 3 günü 4 saatte bir 40 damla alınmasıyla, ibubrofen ilacı kadar ağrı azaltılmaktadır.
• Civanperçemi (Achillea wilhelmsii): Civanperçemi ekstraktı içeren bir kapsülün, âdetin ilk 3 günü, günde 4 defa kullanılmasıyla ağrılar azaltılabilmektedir.” Bir tatlı kaşığı kurutulmuş civanperçemi bitkisin bir su bardağı kaynamış suda 5-10 dakika demlendikten sonra süzülerek günde 2-3 bardak içilir.

2024 Ders Kitabı Cevapları