Ahmet Altan Çengi Roman Özeti

Ahmet Mithat’ın romanı (1877)

• Yazarın Cervantes’in Don Kişot’una benzer biri olarak gördüğü Daniş Çelebi’yi bilgiç annesi Saliha Molla, afsun büyü korkuları, cin peri hikâyeleriyle büyütmüştür. Nafiz Efendi adında, zengin bir adam, kendini ve dostlarını eğlendirsin diye, Daniş’i konağına alır; şaka olsun diye de cariyelerinden birini
Daniş’e peri kızı diye tanıtır. Daniş’in zorla evine götürdüğü kızı, Saliha Molla, oğlu için Nafiz Efendi’den satın alır. Kız, bir peri olduğuna Daniş’i iyice inandırır, Saliha Molla ölünce de kocasına her akşam esrar içirerek evde âlemler düzenler, eve erkekler alır. Daniş’in dadısı durumun ve sahtekârlığın farkındadır. Paralar tükenince dadıyla Daniş, Peri’yi öldürmeye karar verirler. Konuşmaları dinlemiş olan Peri, akşamüstü esrar içirdiği dadıyı kendi yatağına yatırır: Daniş gece yarısı eve döndüğünde, yataktaki kadını karısı sanarak hançerler, öldürür. Peri ise mücevherleri alarak kaçmıştır (ki sonradan Sümbül adıyla, ünlü bir çengi olur). Durumu öğrenen Daniş, akli dengesini büsbütün kaybeder, on yıl sonra da kendini asar, ölür. (Mustafa Baydar, Ahmet Mithat/Hayatı, Sanatı Eserleri, 1954)