Bağrıyanık Ömer İle Güzel Zeynep Kitap Özeti

Tarık Dursun K.’nın hikâye kitabı (1972)

• Sekiz hikâye. Yazarın “Taşbaskısı için yeni halk hikâyeleri” diye sunduğu kitapta ilk hikâye Gül ile Sitemkâr’da Gül, ilk kez ortaokul üçüncü sınıfta iken âdet görmüş, sonra eniştesi tarafından kirletilmiş, babası tarafından öldürülmüş bir halk kızıdır. On yedisinde iken teyze evinden İstanbul’a kaçar, kaç yıldır düşlediği İstanbul’dadır. Şimdi sessiz, anlayışlı bir adam olan dostu Sitemkâr’ı bırakıp gezgin bir tiyatro kumpanyasıyla Anadolu turnesine çıkacaktır.
İkinci hikâye Tahir ile Zühre’deki Tahir, Avrupa’ya işçi gitmek isteyen delikanlı, Sivas’lı bir değirmencidir. Geldiği İstanbul’da İş ve İşçi Bulma Kurumu’ndaki muayenesinde sakat çıkar. Bir işhanında temizlikcilik yapmakta olan en büyük amcası Halis, Tahir’i evinde (Gültepe’deki gecekondusunda) misafir eder. İkinci karısından bir üvey kızı bulunan bu amca, hemen o gece, Tahir’e bu güzel kızı (Zühre’yi) alarak köyüne, değirmenine dönmesini öğütler. İstediği başlık parası bin liradır; yedi yüz liraya anlaşırlar. Ertesi gün Tahir, Zühre’yi ve kızın nüfus kâğıdını alıp trene biner. Yolculuk iki gün sürmüş, bir dağbaşında trenden inmişlerdir. Tahir, kızın dilsiz olduğunu ancak o zaman anlar. Bir oyuna getirildiğini düşünürse de, ıssız topraklarda koynuna girdikten sonra, kızı geri yollamaktan vazgeçer. Bu kabulün hazin tarafı: Tahir de kendi dilini kesip sulara atmıştır. Üçüncü hikâye Hurşit ile Mahmihri’deki Hurşit, bir han kadar zengin bir babanın paşa gönlünü eğlendiren oğlu rolündedir; ne zaman dengini bulursa o zaman evlenecektir. Mahmihri’de aradığını bulduğunu sanır ya, dengi değildir kız; han kızı değildir. Dördüncü hikâyenin kahramanı Avcı Behram, Varan dağları yöresinde büyümüş bir delikanlıdır. Küçük dayısının karısını ayartan adamı öldürdüğü için hapis yatar çıkar. Sevdiği Elif, katilliği yüzünden kendisine verilmeyip de köyün alay konusu olunca, bu kez akrabalarını ve Elif’in babasını öldürür. Ömür defterini köy dışında kıstırıldığı kerpiç damda jandarma kurşunlarıyla kapatır. Beşinci hikâye Derdiyok ile Zülfüsiyah’daki Derdiyok’un ayağı, misafir kaldığı göçücülerin konuk çadırında bir haftada iyileşir. Derdiyok, kızı kaçırmaya karar verir. Karanlık gecede kayığa binmişlerdir, yağmur vardır, rüzgârlıdır su. Gölün karşı kıyısına ancak öğleye doğru varırlar. Kıyıda, kızın elleri tüfekli hısım ve akrabaları. İlk kurşun Zülfüsiyah’a atılır. Derdiyok kürek çeker, gölün ortalık yerine gelir. (Burada hikâyeci, üç ayrı son düzenler, okuyucu hangisini beğenirse:) Birinde kurtuluş imkânsızlığı karşısında balıkçı, kayığın tıpasını çıkarır. Dolan sularla batan kayıkta boğulur ikisi. Birinde: Önce Zülfüsiyah, sonra Derdiyok vurulur, suya devrilirler. Birinde: İki sevdalı karşı yakaya ulaşır kurtulurlar. Altıncı hikâye Sürmeli Bey’de okumuş bir Güney’li ve evli olan Sürmeli Bey, bir gazeteye “mektuplaşmak isteği” ilânı veren “on dokuzunda, varlıklı bir ailenin, orta tahsil görmüş tek kızı” Senem’i, birçok mektuptan sonra bulmuştur; bir sokak kadınıdır Senem. Yedinci hikâye Bağrıyanık ile Güzel Zeynep’te Ömer, beş yıl Almanya’da çalışır, dönüp gelince karısı Zeynep’le mutlu, rızalı bir ilişki kurmuş olan Aliosman’ı evlerinde, tartışmasız bir sofra sohbeti sonunda bir kurşunla öldürür. Almanya’da kaldığı sürece bir haddahane fırını önünde bağrı yangınlarla dağlanan, pazarları da çalışan bir işçiydi Ömer. Cansızların da dillendirildiği son hikâye Seyfülmülk Hikâyesi’nde Seyfülmülk, töreyi bozup yaylayı bırakarak düzden birine kaçan Nurcihan kızı, gider, şehirde bulur, öldürür. Yazarın aslında, düzyazı -şiir ikili anlatımına bağlı ve soyut aşk konulu Elif ile Mahmut, Kerem ile Aslı, Asüman ile Zeycan gibi, sözlü gelenekten gelme eski halk öyküleriyle bir benzerliği olmayan bu hikâyeleri, köyden kentten gündelik olaylar toplamıdır. Ustalıklı bir gerçek-simge kaynaştırması ve şiirli anlatım, kitabın başarı gücünü artıran öğeler oluyor.