Büyük Gözaltı Kitap Özeti

Çetin Altan’ın romanı (1972)

• “Onu” öldürdüğünü itiraf etmesi istenen, kırk dört yaşında bir tutuklu, tıkıldığı işkence odasında hayatı boyunca manen kimleri öldürmüş olabileceğini düşünür; öldürmüş olmakla suçladıkları kimdir, bunu bulmaya çalışır.
Vilâyette önemlice bir müdür olan babasıyla bir paşa kızı olan annesinin ve başka kalabalık akrabalarının anıları arasında özellikle çocukluk, ilkgençlik ve İkinci Dünya Savaşı’na raslayan İstanbul’daki yatılı okul yıllarının, kendi görüşüyle kısıtlı, tutsak yaşantılarını bir bir gözünün önüne getirir, bu arada bol bol seks dünyasının gelişim evrelerini anlatır. Uzun, bıktırıcı bir tutukluluk döneminden sonra “hakkında koğuşturma yapılmaya mahal olmadığı anlaşılmıştır” gerçi, fakat bir türlü salıvermezler tutukluyu. Bir görevli, hücresine son gelişinde cebinden bir koza çıkarmış, bu kez de “bunun içindekini kim öldürdü?” diye sormuştur ona. Roman şu cümlelerle biter: “Nihayet sakladığım en büyük sırrı çözmüşlerdi. Ben aslında ipekböceğini kozasının içindeyken öldürmüştüm. Başka türlü kumaş dokunamıyordu, ne yapayım..” • Roman üzerine bir değerlendirme Vedat Günyol’un Çalakalem (1977) kitabındadır.