Cemal Nadir Hanımlara Açık Mektup

Abdülhamid devrinin sıkıntılı bir dönemi olan 1901-1908 yılları arasında, ülkenin kendi içindeki karışıklığını azaltmak, gidişatı iyi yöne çevirmek, kadınlara belli tavsiyelerde bulunmak amacı ile yazılmış, hacimce küçük bir risale olan ‘Hanımlara Açık Mektup’, Halil Hamid’in ‘İslamlara Açık Mektup’adlı eseri örnek alınarak yazılmıştır.

Cemal Nadir ‘e göre Osmanlı toplumu senelerden beri yolunu şaşırmış, gaye- i hayâtiyesini, gaye-i hayat ü istikbâlini kaybetmiş, serseri bir millet olup çıkmıştır. Nadir; insanların o devirdeki hallerini, karanlıkta kalıp yürümeye çalışan ve yürürken de etrafındakileri kırıp döken bir insanlara benzetmekte, bu kırılıp dökülenleri de ‘meta-ı mukaddes-i vatan olarak tarif etmektedir.

Bazı hain eller olarak nitelendirdiği kişilerin, vatanı istedikleri yöne çevirmek için ellerinden geleni yaptıklarını ifade edip, bu hallere dikkat edilmesi gerektiğini dile getirir. Bu risalede özellikle hanımlara seslenen Cemal Nadir, onlara yok olan saadet pınarlarını tekrar bulmak için çağrıda bulunur. Ticaretin, sanatın, say’ın ve
bunun sonucu olarak refahın başkalarının eline geçtiğini söyleyip üzerimizdeki mantoya kadar dışarıya bağımlı olduğumuza dikkat çeker.

Yazar, kabahati belli bir zümrede ya da kişide gömediğini belirtip kabahatin bütün bir millete ait olduğunu söyler. Bu açıklamalardan sonra kadınları özellikle alışveriş mevzuunda uyarır. Vaktiyle bizlerin uyurken ticareti ecnebilere kaptırdığımızı söyler ve ecnebi ticarethanelerine koşan hanımlara kızar. Ecnebilerden yapılan her alışerişin ülkeyi daha da gerilettiğini söyleyip, bunların yerine yerli malı kullanılması hususunun altını çizer.

Kitabın sonunda hanımları birlik ve beraberlik adına Türk mağazalarından alış-veriş yapmaya çağırır ve mağaza isimlerini adresleri ile birlikte sıralar.