Diksiyon ve Hitabet Yazılı Soruları

1. Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yere uygun sözcüğü yazınız.

• Kulağın duyabildiği titreşimlere ………………………………………… denir.

2. Aşağıdakilerden hangisi güzel, doğru ve etkili bir konuşmanın temel ilkelerinden değildir?

A) Alçak bir sesle ya da gereğinden yüksek bir sesle konuşulmaması

B) Duygu ve düşüncelere uygun tonlama ve vurgular yapılması

C) Konuşma metninin mümkün olduğunca süslü bir üslupla oluşturulması

D) Ses, hece ve sözcüklerin doğru bir biçimde telaffuz edilmesi

E) Konuşulan dille ilgili temel bilgilere sahip olunması

3. “Kalın erkek seslerine …..__ ” cümlesinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Bas   B) Tenor   C) Bariton   D) Alto   E) Soprano

4. Aşağıda Murathan Mungan’ın “Kibrit Çöpleri” adlı kitabında yer alan konuşma diliy­le yazılmış “Ergen” adlı kısa öyküsüne yer verilmiştir. Bu kısa öyküde yazar kahra­manının kültürünü tam olarak yansıtmak için konuşmasını, tüm yanlışlıklarıyla, ol­duğu gibi aktarmıştır. Buna göre öyküdeki ergenin diksiyon yanlışlıklarının altını çi­ziniz.

Hiçbir şeye vakit kalmıyor ki… Derslerin dışında feysbuk, tivitır, internette sörf yap­mak, akşamlan desen diziler bütün zamanımı alıyor. Boş zamanlarda avemeleri turlu- yoruz işte… arkadaşlarla. Hepsini ezberledik artık, baydılar… ama mecburen gidiyoruz gene, en iyi takılmaca orada, yenileri de açılmıyor ki… memleket geri bir yerde… En büyük hobim mi?., komediydi, ekşindi yeni çıkan filmlerin hepsini en önce görmek, ye­ni çıkan albümleri herkesten önce indirip dinlemek, şarkılan hemen ezberlemek. Mille­tin ağzına düşen şarkılardan sıkılıyorum. Filmler, albümler hızıma yetişemiyor. Dizile­rin hepsini seyretmiyorum; ama beğendiklerimi internetten indirip tekrar bakıyorum. En gıcık olduğum şey sen bi şey yapıyorsun bakıyorsun arkandan millet de yapmış, ben saçlarımı şekil yaptığımda daha kimseler yapmıyordu mesela, sonra takılar diyicen, pirsingi herkesten önce taktık biz, ayağa düşünce çıkardık. Ne biliim farklı olmak gere­kiyor. Millet müsaade etmiyor ki farklı şekil olmana. Annem babam kanşıyo da fazla kanşmıyo, bi yerde biliyorlar tabii fazla takmıyoruz işte. Bizim oralar biraz geri biliyon mu? Okul bitince basıp gidicem yurt dışına falan… baydı burası. Kafama göre takılırım artık. Toplama kampında çalışmak ister miyim? Nasıl bi yer ki orası, yaa çalışmak beni bozar! Bize gelmez bir yerde. Sabahlan erken kalkamam. Bi de üstüme başıma kanşan- lara uyuz olurum. Şu dinlerin de farklısını yapmıyorlar her kesimi denediler bitti, taş­lanmışı, yırtığı, zımbalısı, hepsi bitti yaa, evet şarkılan sonuna kadar dinleyemiyorum iyi anlamışın, sıkıyo yaa… Tühh ya sessize almıştım, duymamıştım görüyon mu? Zaten bunun modeli de eskidi. Sen o toplama kampı işi için başkasına baksan ağbi yaa.

5. Aşağıdakilerden hangisi Türkçenin ses özellikleri arasında yer almaz?

A) Büyük ve küçük ünlü uyumlarının varlığı

B) Ünsüzler arasında sertlik, yumuşaklık bakımından bir uyum olması

C) Sözcüklerin çift ünsüzle başlamaması

D) Sözüklerin “ğ”yle başlayabilmesi

E) Sözcüklerde iki ünlünün yan yana gelebilmesi

6. Aşağıdaki yargılar doğru ise parantezlere D) yanlış ise (Y) yazınız.

• Doğru bir telaffuz için diş, dudak ve çenelerin sağlıklı bir biçimde çalışması gerekir. ( )
• İyi bir konuşmacı kendinde bulunan konuşma kusurlannı fark ederek bu kusurları düzel­tir. ( )

7. Ses, bir cismin başka bir çişime çarpması, değmesi ya da sürtünmesi sonucu oluşan I titreşimin yarattığı gürültüdür. Elimizi masaya vurduğumuz zaman başka bir ses duya­rız, suya vurduğumuz zaman başka, kumaşla kaplı bir koltuğa vurduğumuz zaman başka II bir ses duyanz. Demek ki bir sesin oluşabilmesi için öncelikle bir güce gereksinim var­ilidır. Ancak her maddenin sertlik ve yoğunluk özelliklerine göre değişik sesler elde edi­lebilir. İstediğiniz kadar güçlü vurun, bir kitaptan IV elde edeceğiniz V sesi bir kâğıttan elde etme olanağınız yoktur.

Yukarıdaki parçada numaralandırılmış sözcüklerin hangisi yazım ve telaffuz bakı­mından doğru değildir?

A) I   B) II   C) III   D) IV   E) V

8. Aşağıdaki yargılar doğru ise (D) yanlış ise (Y) yazınız.

• Parlamak sözcüğündeki “1”, ince T’dir. ( )
• Misyon sözcüğündeki “o” ince “o”dur. ( )
• Plak sözcüğündeki “1”, ince T’dir.  ( )
• Kesmek sözcüğündeki “k”, kalın “k”dir. ( )

9. Aşağıdakilerden hangisinde doğru bir bilgi verilmemiştir?

A) Dil ve dudak tembelliğini ortadan kaldırabilmek için benzer seslerin yan yana bulun­duğu kelimelerden oluşmuş tekerlemelerle egzersizler yapmak en doğru yoldur.

B) Türkçede bütün ünlüler uzun söylenir; sadece yabancı dillerden geçen kelimelerde kısa ünlü vardır.

C) Alt çene ve dudakların güçlendirilmesi için dişlerin arasına bir kalem tutularak te­kerlemeler söylenebilir.

D) Güzel ve etkili konuşabilmek için sesler üzerinde çokça durmak ve bol bol egzersiz yapmak gerekir.

E) Ne kadar çok sözcük ve kavram bilinirse, duygu ve düşünceler o kadar rahat ifade edilir.

10. Aşağıdakilerden hangisi ^Ms” ünsüzünün şiddetli telaffuzunun neden olduğu konuş­ma bozukluğudur?

A) Tutukluk   B) Gılama   C) Islıklama   D) Pelteklik   E) Atlama

11. Konuşmanın temel öğelerinden biri de anlaşılabilmedir. Anlaşılamamanın altında yatan sorun ise boğumlama bozukluğudur. Boğumlama seslerin doğru yerden ve doğru zaman­lamayla çıkmasıdır; “a” derken ağız ve çenemiz başka biçim alır, “ş” derken başka, “t, z, k” derken başka… “Hızlı konuşuyorsun, yuvarlama, tane tane konuş” gibi uyarıların altında yatan neden, genellikle, boğumlanma bozukluğudur.

Yukarıdaki parçaya göre boğumlanma bozukluğu neye neden olmaktadır?

A) Dinleyememeye   B) Anlaşılamamaya   C) Konuşamamaya   D) Kendine güvensizliğe   E) Küçümsenmeye

12. Bu yıl Oscar alan filmlerden biri de “Zoraki Kral”. Film, kardeşinin tahtı bırakmasıyla tahta geçmek zorunda kalan, kekemelik sorunu yaşayan Kral VI. George’un, Lionel Logue adlı bir diksiyon ve hitabet uzmanının yardımıyla bu sorunu yenmek için verdiği mücadeleyi ve kaydettiği ilerlemeleri konu ediniyor.

Yukarıdaki parçadan yola çıkarak aşağıdakilerden hangisine varılabilir?

A) Kekemelik doğuştan gelen bir konuşma bozukluğudur.

B) Konuşma bozukluklar içinde düzeltilmesi en zor olanı kekemeliktir.

C) Kekemelikle mücadele için uzman kişilerden yardım alınmalıdır.

D) Kekemelikle mücadeleye çocukluk yaşlarından başlamak gerekir.

E) Düzeltilmesi en kolay olan konuşma bozukluğu kekemeliktir.