Fiilimsiler Konu Anlatımı Nedir Kısaca Örnekleri Kaça Ayrılır Özet
Fiilimsiler Konu Anlatımı Nedir Kısaca Örnekleri Kaça Ayrılır Özet
Fiilimsiler üçe ayrılır;
İsim – Fiiller (mastar, ad-eylem)
Sıfat – Fiiller (ortaç)
Zarf – Fiiller (ulaç, bağ-fiil)
FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER)
Fiil anlamını kaybetmeden, cümle içinde sıfat, zarf ve isim görevlerinde kullanılan fiillere, fiilimsi (eylemsi) denir. Üç tür fiilimsi vardır: İsim-fiil, sıfat-fiil, zarf-fiil.
Fiil, cümle içinde sıfat görevindeyse sıfat-fiil; zarf görevindeyse zarf-fiil; isim görevindeyse isim-fiil adını alır.
Fiilimsi Örnekleri
Sormak, düşüncenin ürünüdür.
Fiilimsi
Beklenen gün geldi sonunda.
Fiilimsi
Koşarak gitti umutlar.
Fiilimsi
DİKKAT
Fiilimsi ile fiili karıştırmamak gerekir: Fiiller, kip eki alabilir, ancak fiilimsiler kip eki alamaz.
Dönüyor başım yine, (“dönmek”, -yor haber kipiyle çekimlenmiştir.)
Fiil
Ne dönüp duruyor havada kuşlar? (kip eki alamaz.)
Fiilimsi
Fiilimsi Soruları
SORU
“İnsan düşünerek adımını atmalı; ama bu iş, okumadan sadece gezip görmekle olmuyor.”
Yukarıdaki cümleden seçilen aşağıdaki sözcüklerden hangisi fiilimsi değildir?
A) düşünerek
B) atmalı
C) okumadan
D) gezip
E) görmek
CEVAP
Fiilimsiler kip eki almaz. B seçeneğindeki “at-malı” sözcüğü gereklilik kipiyle çekimlenmiş bir fiildir. Diğer seçenekler ise kip eki almadığından dolayı fiilimsidir. Doğru seçenek B’dir.
Fiilimsi ekleri, fiilden isim yapım ekidir.
Sor-mak, iste-y-en, bil-erek
Ancak her fiilden isim yapım eki fiilimsi kurmaz. Aşağıdaki sözcükler fiilimsi değildir.
Ol-gun, sat-ıcı, sap-a
SORU
Aşağıdaki sözcüklerden hangisi fiilimsidir?
A) açık
B) bulgu
C) geçit
D) gülen
E) verim
CEVAP
Seçeneklerdeki tüm sözcükler, fiilden isim yapım eki almıştır: “aç ık, bul-gu, gül-en, geç-it, ver-im”. Ancak fiilden isim yapan her ek, fiilimsi yapmaz. Aşağıda da belirttiğimiz taktiğimize göre, sözcük ma/me olumsuzluk ekini alabiliyorsa, fiilimsidir: olumsuzluk eki alamıyorsa fiilimsi değildir.
Seçeneklerden D seçeneğinin “-ma, -me” olumsuzluk ekini alabildiğini görürüz:”gül-en” sözcüğünün olumsuzu “gül- me-y-en” şeklindedir. O halde D seçeneği fiilimsidir.
TAKTİK-1
Bir sözcüğün fiilimsi olup olmadığını anlamak için aşağıdaki taktikleri uygulayınız.
Fiilden isim yapan her ek, fiilimsi yapmaz. Sözcük ma/me olumsuzluk eki alabiliyorsa, fiilimsidir; olumsuzluk eki alamıyorsa fiilimsi değildir.
Yak-an (Fiilimsidir: Olumsuzluk eki alabilir: yak-ma-y-an)
Fiilimsi
Yak-İt(Fiilimsi değildir: “yak-ma-y-ıt” diye olumsuzu yapılamaz.)
isim
TAKTİK-2
Fiilimsi ekleri fiilin anlamını değiştirmez, sadece türünü değiştirir.
“Tanıdık sokaklar” “tanımak” fiili anlamını kaybetmemiştir, fiilimsidir.
“Bakıcı kadın” “bakmak” sözcüğü fiil anlamını kaybetmiş, “bakmakla görevli kimse” anlamı kazanarak değişmiştir; “bakıcı”, fiilimsi değildir.
SORU
“Yanık türküler söyler dağda gezen sevenler.” Yukarıdaki cümlede kaç fiilimsi vardır.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
CEVAP
Fiilimsiler, fiil anlamını kaybetmeden cümle içinde çeşitli görevlerde kullanılan sözcüklerdir. Dolayısıyla, “gezen” ve “seven” sözcükleri fiilimsidir. “Yanık” sözcüğü “yanmak” anlamını kaybedip “yanmış olan şey” anlamını taşıdığı için fiilimsi değildir. “Söyler” sözcüğü ise geniş zaman ekiyle çekimlendiği için fiilimsi değil fiildir. Çünkü fiilimsiler kip eki almaz. Doğru seçenek B’dir.
Fiilimsiler, anlamca kaynaşmış birleşik fiil kurabilirler.
Çocuğun ağlayacağı tuttu birden.
Sinemada film izlerken gülesim geldi.
