Hisarcıların Genel Özellikleri
Hisarcıların Genel Özellikleri
Hisar Grubunun Temsilcileri
Hisarcıların Grubunun Sanatçıları
Mehmet Çınarlı, Munis Faik Ozansoy, Gültekin Sâmanoğlu, İlhan Geçer, Mustafa Necati Karaer, Yahya Benekay, Fikret Sezgin, Haşan İzzet Arolat, Osman Fehmi özçelik tarafından kurulan, Mehmet Çınarlı’nın gayretleriyle neşir hayatını sürdüren Hisar dergisi etrafında oluşan, Ankara’nın ilk edebî topluluğu Hisar’dır.
İlk sayısı Mart 1950’de yayımlanmaya başlayan Hisar’da diğer süreli yayınlar gibi yayım amacı ya da ilkeleri ile ilgili bir bildiri/manifesto neşredilmez. Yazı ve şiirleriyle kendisini ortaya koymayı hedefleyen tutumları edebiyat ve sanatta ne yapmak istediklerini kendilerinin bile bilmediği, ilkesiz oldukları yönünde eleştirilmelerine sebep olmuştur. Dergi ayrıca aruzcu, muhafazakâr; alaturkacı ve inhisarcı olmakla da suçlanmıştır. Hisarcılar, Yahya Kemal’in “kökü mazide âtî” mısraından hareket ederek eskiyi inkâr etmeden, onlardan ilham alarak, taklit/ tekrar yoluna sapmadan, geleneğe bağlı, millî olan yeniyi şekilde değil, ruhta, içerikte arayan sanat anlayışlarını yayımladıkları yazılarda dile getirmişler, ifade gücünü azalttığından dolayı Öz Türkçe akımına karşı çıkmışlardır.
1967 yılında bir radyo programına katılan Hisar topluluğunun üyeleri, sanat/ edebiyat ilkelerini bir bildiri mahiyetinde derginin neşrinden 17 yıl sonra şöyle sıralamışlardır:
- “Bu ilkelerin başında sanatın bağımsızlığı gelir. Bize göre şairin veya yazarın kalemini herhangi bir ideolojinin hizmetine vermesi onun bir sanatçı olarak ölümü demektir. Sanat eserinin bir propaganda vasıtası haline getirilmesinin kesinlikle karşısındayız ‘t
- “Hisar ’ı çıkaranların üzerinde birleştikleri ikinci ilke modem Türk edebiyatının Batı ’nın bir kopyası olmaktan çıkarılıp millî bir karaktere kavuşturulmasıdır… Batı edebiyatının iyice incelenip bu edebiyatın ürünlerinden faydalanılması elbette lüzumludur. Ama bu faydalanma hiçbir zaman taklitçilik ve kopyacılık şeklinde olmamalıdır.
Biz bir milletin edebiyatının o milletin ruhunu, mizacını, özelliklerini aksettirmesi gerektiğine inanıyoruz. Kısacası sanat eseri millî bir karakter taşımalıdır. ” .
- “Burada bizim üzerinde birleştiğimiz üçüncü bir noktanın açıklamasına sıra geliyor. Bize göre sanatta yenilik, eskiyle bütün bağları koparıp soysuzlaşmak değildir. Yeni mutlaka eskiye dayanacak, eskiden kuvvet alacaktır. Yahya Kemal bunu:
“Ne harabî ne harabatiyim
Kökü mazide olan âtiyim. ”
beytiyle ifade etmiştir.
Geçmişle bütün bağları kopmuş bir yeni, sağlam olmaz ve temelsiz yapılar gibi kısa bir zamanda çöker. Biz bu anlayışla Hisar ’da kökümüzden kopmadan bugünün sanatını vermeye çalışıyoruz. Şiirde yenilik yapmak için vezni veya kefiyeyi atmayı zaruri görmediğimiz gibi yeterli de bulmuyoruz. Hisar ’da aruz, hece, serbest her üç şekilde de şiirler yayımlanıyor. Ama bunların hepsinin deyeni bir ruh ve anlayışla yazılmış olmasına elden geldiği kadar dikkat ediyoruz. ”
- “Bizim üzerinde titizlikle durduğumuz ve birleştiğimiz dördüncü bir nokta da dil konusudur… Yaşayan canlı Türkçenin edebiyat dili olmasına taraftarız. Halkın konuştuğu dilden ayrı bir yazı dili, âdeta yeni bir divan dili yaratılmasını son derece zararlı buluyoruz. ” (Hisar, 1967: 16-18)
Hisar dergisi yayım hayatı boyunca bu ilkelere sadık kalmış, bilhassa belirttikleri gelenekle ilişkileri ile Birinci Yeni/Garip Akım’ına karşı duruş sergilemişlerdir.
1950-1957, 1964-1980 tarihleri arasında neşredilen Hisar’ın yazı kadrosu oldukça kalabalıktır. Yukarıda yer verilen kurucularının yanında Orhan Seyfi Orhon, Ziya Osman Saba, Halide Nusret Zorlutuna, Necmettin Halil Onan, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ahmet Muhip Dıranas, Sedat Ümran, Ümit Yaşar Oğuzcan, Yavuz Bülent Bakiler, Orhan Şaik Gökyay, Türkân İldeniz, Coşkun Ertepınar, Ayla Oral, Hamit Macit Selekler, Mehmet Zeki Akdağ, Bahattin Karakoç, Mustafa Miyasoğlu, Muhsin İlyas Subaşı, Talât Sait Halman, İbrahim Minnetoğlu, Nüzhet Erman, Selahattin Batu, Bekir Sıtkı Erdoğan, Feyzi Halıcı, Tarık Buğra, Memduh Şevket Esendal, Mustafa Kutlu, Sevinç Çokum, Yahya Akengin, Emine Işınsu, Ahmet Kabaklı, M. Şakir Ulkütaşır, Necmettin Hacıeminoğlu, Gülten Akın, Erol Güngör, Beşir Ayvazoğlu, Mehmet Kaplan, Cemil Meriç, Mehmet Çavuşoğlu, Enver Behnan Şapolyo, İnci Enginün, Beşir Ayvazoğlu, Abdullah Uçman, Necmettin Türinay, Durali Yılmaz dergide yazı kaleme alan şair ve yazarlardan bazılarıdır. Bu ediplerin bir kısmı daha önce tanınmışken bir kısmı isimlerini ilk kez Hisar’ın sayfalarında duyurmuşlardır.