Sabahattin Ali Yeni Dünya

Sabahattin Ali’nin hikâye kitabı (1943) • On üç hikâye. Bir Köy Öğretmeni’nin Notlarından diye sunulan ilk hikâyedeki Asfalt Yol, vali tarafından açılış töreni yapıldıktan on gün sonra, kağnı ve öküz arabalarının tahrip etmeye başladığı gerekçesiyle, lastik tekerlekli olmayan taşıtlara, yani köylünün kullanmasına yasak edilen yoldur. İkinci hikâyedeki Hânende Melek, iki aydır bulunduğu kasabada tutkunu sarhoş ihtiyar dava vekili Hüseyin Avni’nin karısıyla çocuğunun terk edilmiş
ve aç olduklarını görünce çantasındaki dört, beş altın bilezikle küpeyi ve o günkü yevmiyesi birbuçuk lirayı muhtaç aileye vererek boş han odasına dönen şarkıcı kızdır. Üçüncü hikâye Ayran’ın kahramanı, eriyen karlarla diz boyu çamurda iki saatlik köyünden bozkır istasyonuna gelmiş, dört bardak ayran satabilse alacağı on kuruşla evdeki küçük iki kardeşine bir kara ekmek götürebileceğini düşünen, fakat bütün ümitleri boşa çıkan Hasan’dır: Beklediği, ikinci akşam treninin de durmasıyla kalkması bir olunca Hasan, dönüş yolunda çoğalan karda, ovanın içerlerine doğru vahşi hayvan bağrışmaları arasında dehşete kapılır, elindeki güğümle maşrabayı fırlatarak koşmaya başlar, takati kesilir, yere yıkılır; kurtlar tarafından parçalanması yakındır. Kitaba adını veren hikâye, Yeni Dünya, üç, beş sene evvel oraya çıkıp gençliği sayesinde biraz nam kazanmış, fakat çabuk kötülemiş bir oturak âlemi kadınıdır. Bir köy düğününde oynarken hastalığı artar, yerine Deli Emine getirilir. Düğündeki erkeklerin hakaretlerine sessizce katlanan Yeni Dünya, bir onuru kurtarmak için, Deli Emine’nin yanında bütün hünerlerini gösterirse de, ertesi gün düğün alayı gelin köyünden damat köyüne giderken, yolda büsbütün halsiz düşer, fakat damat evinde de son çabalarıyla oynar. O gece ölür, cesedi eski bir kilime sarılır. Kafile sonundaki arabada ölüsü, bir sürü çocuğun arasında sağa sola kaykılarak, saçları kuru otlara karışmış, götürülmektedir. Kitabın son hikâyesi, yazarın en ünlü hikâyelerinden Hasanboğuldu’da, Kazdağı’nın Adalardenizi’ne bakan yamaçlarından birindeki bir yörük obasında geçen olayı yazara yörük kızı Hacer anlatır. İçinde Sutüven çağlayanının tasviri de bulunan hikâyede büvetlerden birine verilmiş Hasanboğuldu adının, yörük kızı Emine ile bahçıvan Hasan’ın, kırk, elli yıl kadar önceye raslayan mutsuz aşkından yadigâr olduğunu öğreniriz: İki sevdalı, sonradan Hasanboğuldu adını alan Gök Büvet sularında boğulmuşlardır. Emine’nin bu sularda Hasan’ına kavuşmadan önce söylediği koşmalar, o çevrede bugün de söylenir.