Uyak Düzenleri Kafiye Örgüsü Nelerdir, Çeşitleri
Uyak Düzenleri Kafiye Örgüsü Nelerdir, Çeşitleri
DÜZ UYAK
Her dizenin kendinden sonraki dizeyle uyaklı olmasına düz uyak denir.
Düz uyak divan şiirinde mesnevi nazım şeklinde kullanılmıştır.
Uyak düzeniaa/bb/cc/.., biçimindedir.
Bir şâhda iki gonce-i gül a
Birbirlerine olurdu bülbül a
Şeyh Galip
SARMA UYAK
Dörtlüklerdeki birinci dizeyle dördüncü dizenin, ikinci dizeyle üçüncü dizenin kendi aralarında uyaklanmasına sarma uyak denir.
Uyak düzeni abba/cddc/…biçimindedir.
Her şey yerli yerinde bir dolap uzaklarda a
Azapta bir ruh gibi gıcırdıyor durmadan, b
Bir şeyler hatırlıyor belki maceramızdan b
Kuru güz yaprakları uçuşuyor rüzgârda a
Ahmet Hamdi Tanpınar
ÇAPRAZ UYAK
Her dörtlüğün birinci dizesiyle üçüncü; ikinci dizesiyle * dördüncü dizesinin uyaklı olmasına çapraz uyak denir. Uyak düzeni abab/cdcd/ … biçimindedir.
Bahar gelsin şu dağlara gideyim a
Belki derdimize çare bir çiçek b
Toplayıp devşirip harman edeyim a
Açılan yaram sara bir çiçek b
Âşık Reyhani
ÖRÜŞÜK UYAK (Terza-rima)
Üç dizeli bentlerden oluşan ve şiirin sonunda tek bir dizenin bulunduğu uyak düzenine örüşük uyak denir. Edebiyatımızda Servet-i Fünun döneminde kullanılmıştır. Uyak düzeni aba / bcb /… c biçimindedir.
Mavi bir gölge uçtu pencereden a
Baktım: Âvâre bir küçük kelebek; b
Yaramaz geldi kim bilir neden? a
Belli yorgundu; bir veremli çiçek b
Gibi serpildi lambanın yanına; c
Bir duman uçtu, gitti titreyerek… b
Anladım kıydı yavrucak canına c
Ali Canip Yöntem