Yurdunu Kaybeden Adam Kitap Özeti

Cengiz Dağcı’nın romanı (1957)

• Yazarın Korkunç Yıllar romanının devamı. Korkunç Yıllar’da yazar (romandaki takma adıyla: Sadık Turan), 1946’da Roma’da yazdığı anılarını, Almanlar tarafından Ruslara karşı savaşa gönderilmesine kadar getirmişti.

Bu ikinci romanda gene 1942 yılında bıraktığı yerden başlatır olayları: 1942 baharında Alman ordusunun kadrosu içinde, Türk asıllı esirlerle bir Türkistan lejyonu kurulmuş, onlar da yeniden asker olmuşlardır. İki aylık bir talimden sonra, cepheye hareketlerine yakın, birara Kırım’a köyüne gidip dönmesine izin verilen, bölük komutanı teğmen Sadık Turan’ın Akmescit’e gelişi; daha önce Rus ordusunda savaşırken öldüğü söylendiği için annesini, babasını, iki hafta sonra gittiği köyünde de köylüleri şaşırtır.

Sadık Turan buralarda Rus ve Alman emperyalizmini bir kez daha görür, kendi de anlatır; sonra Türkistan’ın istiklâl ümidiyle lejyona döner, taburları lejyondan ayrılır, Doğu cephesine hareket ederler. Fakat Türklere karşı başlangıçtaki davranışlarını değiştirmiştir Almanlar ve Ruslara yenilmek üzeredirler. Stalingrad’daki Alman kuvvetleri Ruslara teslim olmuş, Rus orduları Polonya sınırlarını geçerek Varşova’ya yaklaşmışlardır. Sadık Turan bir gece bombardımanda yaralanır. Bir ay sonra da, kendisine bakan, kendisini seven Polonyalı Marya’nın yardımıyla kaçmaya ve Rus ordularından Batı’ya, Çekoslovakya’ya doğru çekilen Polonya çetecilerine katılmaya karar verir.

Tehlikeli yolculukları sırasında Amerikan uçaklarının bombardımanında Marya, İnn nehri kenarında ölür. Sadık Turan İtalya’ya gelir. Hürriyetine kavuşmuş, fakat sevgili Marya’yı ve yurdunu kaybetmiştir. • Yer yer Remarque’ın Garp Cephesinde Yeni Bir Şey Yok romanını hatırlatan eser, Türk edebiyatında İkinci Dünya Savaşı’nı konu edinmiş ve o savaşın içinden gelen Kırımlı bir Türk’ün kaleminden çıkmış tek romandır.