Yürekte Bukağı Kitap Özeti

Tomris Uyar’ın hikâye kitabı (1979)

• Yayımlandığı yıl, 1979 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı da kazanmış olan “Yürekte Bukağı”, sayısız baskının sonucu bir dizi özgürlük kısıtlanması halinde yaşanan “sıkıyönetim”in tüm ülkeye kâbus gibi çöktüğü günler ekseninde kaleme alınmış 10 hikâyeyi içerir. “Anlat Bana”, yıllar sonra karşılaşmış iki eski sevgilinin, bir içki akşamında süren diyalogları eşliğinde, tedirgin, baskılardan bunalmış, bir dosta ya da insan sıcaklığına hasret yalnızlığını anlatır.

“Güneşli Bir Gün”, ülkedeki baskıcı ortamı, “ne zamandı, kimseler tam bilmiyor, ama toprağın üstlerine ince bir torba geçirilmişti” benzetmesiyle verip o torba altında kalmış ülkeyi betimlemeye çalışır; mahkemeye götürülen genç tutukluyla karşılaşan bir çocuk “Ağabeye bak!” haykırışıyla ileri atılacak… ama baba, “kirini tırnaklarında barındıran kıllı elini oğlunun yüzüne” indirecektir. “Süt Payı” Şoför Kâzım Efendi ile Sütçü Ahmet karakteri ekseninde, ülke gündeminden kimi enstantanelere ışık tutar. “Ayşe, Haklı”, bitmiş bir evliliğin ardından gerçekleşen buluşma sırasında, erkeğin anlatımıyla, evliliklerinin muhasebesi üzerine kuruludur; koca ile Ayşe taban tabana zıt iki dünyanın insanıdır ve koca, aslında çözümsüzlük ya da vazgeçiş demek olan çareyi, “Sen haklısın galiba,” demekte bulur. “Akan Sularla”, aralıksız yağan yağmurun oluşturduğu “sel” metaforu eşliğinde, evlerine tıkılıp kalmış bir kadınla kocasının yenik, yılgın ve tepkisiz yaşantılarından bir kesittir. “Düş Satmak”, takı satan bir dükkâna giren genç kızın, dükkânda çalışan delikanlıyla aşacağı “düş dünyası”nın eşiğindeki ruh halini anlatır. “Ilık, Yumuşak, Kahverengi Şeyler”, bir dede ile kız torununun sevgiye dayalı beraberlikleri ekseninde dedenin geçmiş yaşamına, özellikle de eski aşklarına değinir. “Dikkat! Kırılacak Eşya”, iki okul arkadaşının yıllar sonraki buluşmaları çerçevesinde ve bir tür monolog tarzında gelişir; arkadaşlardan birinin sınıf atlayarak burjuvalaşmasının eleştirisidir. “Uzun Ölüm”, bir adadaki banka müdürü Enis Bey’in yoz ilişkiler karmaşasındaki tükenişinin hikâyesidir; müfettiş soruşturması sonucunda görevinden atılan müdür hakkında ada sakinlerinin yorumlarıyla ilerler. “Yürekte Bukağı” ise, F. Scott Fitzgerald, William Faulkner, Ingeborg Bachmann ve Dominique Lapierre-Larry Collins’ten alıntılarla, bir önceki hikâyenin banka müdürü Enis Bey’in ölümünü yeni bir perspektif ve biçemle tekrar kurgular.