10. Sınıf Felsefe Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 116

10. Sınıf Felsefe Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 116 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Felsefe Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 116

1.) Aşağıdaki metni okuyunuz ve metinden hareketle soruları cevaplayınız.
Felsefede etik tartışmalara açıklık getirilmesi için sık sık düşünce deneyleri tasarlanır. Etik ikilemler olarak da bilinen bu tasarımlardan genel olarak olay örgüsü içinde iki seçenekten birinin zorunlu olarak seçilmesi istenir. Olayın içindeki başka olasılıklar göz ardı edilir ve böylesi bir olay gerçekleşecek olursa ne yapılması gerektiği üzerinde durulur. Çatışan görüşler arasında hangisinin üstün olabileceği gösterilmeye çalışılır. Buradaki üstünlük görüşü pratik sorunlara getirdiği çözümlerinin geçerliliği üzerinedir. Dolayısıyla etik ikilemler gerçek hayata yol gösterici olması bakımından önemlidir. Hangi davranışın “iyi” hangisinin “kötü” olduğuna karar vermemize yardımcı olur. Nitekim davranışlara dönüşen kararlarımızın sonucunda gurur verici başarılar yaşayabilir veya telafisi olmayan hatalar nedeniyle derin pişmanlıklar duyabiliriz.
Felsefede etik ikilemler arasında olan Philippa Foot’un 1967 yılında geliştirdiği versiyonuyla “Tramvay Sorunu”, hem ahlaki davranışın açıklanması hem de başka ikilemlerin geliştirilmesi ve pratik hayata çözüm önerileri sunulması bakımından dikkat çekicidir. İkilem genel olarak şöyledir:
Yandaki şekilde de görüldüğü gibi bir tramvay raylara bağlanmış beş kişinin üstüne doğru gitmektedir. Bir yoldan bir yola geçilmesine yarayan makas kolunun yanındasınız. Kola dokunduğunuzda tramvay öteki yola geçecek. Tam o sırada o yolda raylara bağlanmış bir kişinin olduğunu fark ettiniz. Bir seçimde bulunmak zorundasınız. Ya hiçbir şey yapamayacaksınız ve tramvay beş kişiyi öldürecek ya da makas koluna dokunacaksınız, tramvay öteki yola sapacak ve bir kişiyi öldürecek. Ne yapardınız? Diğer bir deyişle etik olarak yapılması gereken doğru davranış hangisidir?

a. Tramvay sorunu hangi ahlak görüşünü desteklemek için tasarlanmış olabilir? Görüşünüzü gerçek hayatta yaşanabilecek bir olay üzerinden açıklayınız.

• Cevap: Felsefede “iyi” ve “kötü” davranışı sonuçlarına göre değerlendirenler (pragmatist filozoflar) beş kişinin ölmesindense bir kişinin ölmesini ahlaklı görürler. Tramvay sorunu bu anlayışı temellendirmek için tasarlanmıştır. Birçok insanın ölmemesi için uçağı tenha bir yere düşüren pilotun etik davrandığı söylenebilir.

b. Makas kolunun yanında bulunan kişinin beş kişi yerine bir kişiyi tercih ettiğini ve o kişiyle de arasında düşmanlık olduğunu düşünelim. Bu koşullarda yapmış olduğu seçimin etik olup olmadığını değerlendiriniz.

• Cevap: Pragmatik anlayış savunulduğunda söz konusu davranış etik olarak nitelendirilebilir. Sonuçta beş kişiyi kurtarmıştır. Ancak ölümüne neden olduğu kişiyle arasında düşmanlık olması pragmatik anlayışın değerlendirmesini gölgede bırakır. Pragmatik anlayışa “Eğer düşmanlık yerine sevgi söz konusu olsaydı ne yapılması gerekirdi?” sorusu yöneltilebilir. Davranışta görelilik olması sorun yaratmaktadır. Dolayısıyla burada başka bir felsefe görüşü öne çıkar. Kant’a göre davranışın sonucuna değil davranışı yapanın niyetine bakmak gerekir.

c. Pragmatik anlayışlardan utilitarizme göre çoğunluğun faydasına olan daha iyidir. Onlara göre tramvay sorununda iyi olan davranış makas koluna dokunmaktır. Bir davranış hakkında onun doğurduğu sonuçlar üzerinden ahlaki yargıya varmanın olumlu ve olumsuz yanlarının neler olabileceğini değerlendiriniz.

• Cevap: Toplam faydayı ve mutluluğu hedeflemesinin olumlu ancak tüm olasılıkları hesaplamanın zor ve göreceli olması nedeniyle toplumsal düzeni bozacağı ihtimali olumsuz olarak değerlendirilebilir.

ç. Etik bir ikilem oluşturunuz.

• Cevap: Örnek olarak “Gemi kazasında gemiyi en son kaptanın terk etmesi etik midir?” veya “Organ nakli bekleyen beş kişinin kurtulması adına beşiyle de organları uyumlu olan bir kişinin öldürülmesi etik midir?” soruları verilebilir.

10. Sınıf Meb Yayınları Felsefe Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 116 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.