10. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 69

“10. Sınıf Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Fen Lisesi Sayfa 69 Meb Yayınları” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 69

Bunlar Biliyor musunuz?

Bir özelliğin aktarımından sorumlu alel sayısı biliniyorsa bu alellerin meydana getireceği genotip çeşidi sayısı bulunabilir. n(n +1)/2 formülü ile oluşacak toplam genotip çeşidi sayısı hesaplanır. Burada “n” alel sayısını ifade eder. Kan gruplarının oluşumunda A, B ve O alelleri etkili olduğuna göre n = 3
3 • (3 +1)/2 = 6 çeşit genotip oluşur. Bunlar AA, AO, BB, BO, AB ve OO’dır. Bu genotipler A, B, AB ve O fenotipinde dört çeşit kan grubunu oluşturur.

Örnek

Bir ailede anne B Rh+ baba ise AB Rh- kan grubunda ise ve bu ailenin 1. çocukları A Rh- ise

a) 2. çocuklarının kaç çeşit genotipte olma ihtimali vardır?
b) AB Rh- çocuklarının olma ihtimali nedir?

Çözüm

Bu ailenin 1. çocuklarının A Rh olması annenin kan grubu bakımından B 0 Rr olduğunu gösterir.
Kan grubu bakımından 4 çeşit, Rh bakımından 2 çeşit genotip oluşur. Toplam genotip çeşidi 4-2 = 8’dir.

Pleiotropi

Bir genin birden fazla fenotipik etkiye sahip olmasına pleiotropi denir. Örneğin Siyam kedilerinde bacakların koyu renkli, gövdenin ise açık renkli olmasına neden olan bir alel bulunmaktadır (Görsel 2.13). Bu alel aynı zamanda Siyam kedilerinin gözlerinin şaşı olmasına da neden olur. İnsanda orak hücreli anemi (alyuvarların orak görünümünde olması) hastalığına yol açan alel, heterozigot durumda bulunduğu bireylerin sıtmaya karşı dirençli olmasını sağlamaktadır. Yine insanda kistik fibrozis hastalığına sebep olan gen, resesif alelle aktarılır. Bu özellik bakımından ho- mozigot olan bireylerde hücrelerden aşırı mukus salgılanır ve birçok organda birikir. Biriken mukus kronik bronşit ve bakteri kökenli hastalıklara yol açarak pleiotropik etki göstermiş olur.

Sıra Sizde

İnsanda pleiotropik etkiye sahip başka genler var mıdır? Araştırarak arkadaşlarınızla sınıf ortamında paylaşınız.

• Cevap:

Evet, insanlarda pleiotropik etkiye sahip birçok gen bulunmaktadır. Pleiotropi, bir genin birçok farklı özelliği etkilemesi anlamına gelir. Bu, genin birden fazla fenotipik özelliği kontrol ettiği anlamına gelir.

Örneğin, hemoglobin geni, kırmızı kan hücrelerinin oksijen taşıma kapasitesini kontrol ederken aynı zamanda sarkoidoz ve sisteinüri gibi diğer hastalıklara da neden olabilir. Benzer şekilde, PKU (fenilketonüri) geni, fenilalanin metabolizmasını kontrol ederken aynı zamanda beyin gelişimini etkileyerek zeka geriliği ve diğer sorunlara neden olabilir.

Diğer örnekler arasında albinizm, Marfan sendromu, sisteinüri, Huntington hastalığı ve lupus bulunur.

Pleiotropi, bir genin karmaşık fenotipik özelliklerin kontrolünde önemli bir rol oynayabileceği anlamına gelir ve bu nedenle, bir hastalığın farklı semptomlarının aynı gen veya genlerden kaynaklanabileceği anlamına gelir.

10. Sınıf Fen Lisesi Biyoloji Ders Kitabı Cevapları Sayfa 69 Meb Yayınları ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.