10. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 61

10. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 61 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 61

Öğretmene Not: Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Öğrencileri, etkiliği uygulayacağınız dersten bir hafta önce Birinci Bölümü yapmaları için görevlendiriniz ve derse bu bölüme ait çözümleriyle gelmelerini sağlayınız. Derste çözümlerini arkadaşlarıyla paylaşmalarına imkân tanıyınız. Varsa eksikleri hep birlikte tamamlayarak İkinci Bölüm’e geçiniz ve İkinci Bölümün yönergelerini uygulamalarını sağlayınız.

Aşağıda ifade edilen durumların bazılarını yapacağınız düzenlemelerle gerçekleştirmeniz, bazılarının ise nasıl gerçekleştiğini açıklamanız istenmektedir. Gerekli açıklamaları fizik kurallarına göre nedenleriyle yazınız. Her bir durum için günlük hayatta faydalanabileceğiniz bir örnek veriniz.

• Cevap:

1. Demirden yapılmış küp şeklindeki bir kutunun yapacağınız düzenleme ile deniz yüzeyinde yüzebilmesini sağlayınız.

• Cevap: Demirin özkütlesi, denizin özkütlesinden büyüktür. Bu nedenle küp şeklindeki demir kutu denizde batar. Yüzmesi için suyun kaldırma kuvveti kullanılır. Kaldırma kuvveti kutunun ağırlığına zıt yönde olup onu yukarı itmektedir. Ancak demir kutunun ağırlığı, denizin kutuya uyguladığı kaldırma kuvvetinden daha büyüktür. Yüzmesi için kutunun özkütlesinin küçülmesi gerekir. Bunu sağlamak için denize bırakılmadan önce kutunun içinde oyuklar açılarak hava boşlukları oluşturulmalıdır. Böylece ağırlığı kaldırma kuvveti ile dengelenen kutu kaldırma kuvveti tarafından yukarı doğru hareket etmeye başlar ve yüzer. Kutunun özkütlesi açılan oyukların hacmine bağlı olarak demirin ve denizin özkütlesinden küçük hâle getirilirse demir kutu deniz yüzeyinde yüzer. Günlük Hayatta: Gemilerin yüzmesi için bu durumdan faydalanılır.

2. Şekildeki tahta parçasının ortasına bir delik açılıp üst tarafındaki silindir borudan gösterilen yönde güçlü bir hava akımı uygulandığında alttaki kartonun çekildiği gözlenmektedir. Aşağı yönde akan hava, önündeki kartonu aşağı itmek yerine neden yukarı çekmektedir?

• Cevap: Borunun üst tarafından gönderilen hava, delikten geçerek tahta parçasının alt yüzeyinde yanlara doğru hızla yayılır. Bernoulli İlkesine göre akışkanların hızının arttığı yerde basıncı azalmaktadır. Yandaki şekilde gösterildiği gibi tahtanın altında hızla dağılan havanın basıncı azalır. Bu bölgedeki basınç açık hava basıncından küçüktür. Kartonun altındaki basınç, tahta ile karton arasındaki hava basıncından daha büyük olduğu için kartonun altında büyük bir basınç kuvveti oluşmuş olur. Böylece karton hava akımı nedeniyle aşağı doğru değil, yukarı doğru hareket ederek tahtaya doğru itilir.

Günlük Hayatta: Bir adet bisküviyi dokunmadan taşımak için bu durumdan faydalanılabilir. Bisküvi bu sayede hijyen kurallarına uygun olarak taşınmış olur. Fabrikalarda kullanılırsa bisküvinin el değmeden pakete yerleştirilmesi sağlanır. Ayrıca elektronik makine sistemlerinde parçaları taşımada ve yerleştirmede, sanayide cam, seramik gibi hassas cisimleri taşıma işinde bu durumdan faydalanılabilir.

3. Üflenerek hareket ettirilebilen bir pinpon topu, şekildeki gibi içerisine konduğu bir huniye altından gösterilen yönde üflendiğinde yukarı fırlamak yerine neden borunun içine doğru çekilmektedir?

• Cevap: Bu durum Bernoulli İlkesi ile ilgilidir. Bernoulli İlkesine göre akışkanların dar kesitteki hızı büyük olup oluşturdukları basınç küçüktür. Huni yukarıya doğru genişleyen bir yapıya sahip olduğundan alt taraftan üflendiğinde buradaki hava daha hızlı akar ancak basınç azalır. Üst tarafta ise huni yapısı ve açık hava basıncı nedeniyle oluşan daha büyük bir basınç, pinpon topunu huninin içine iter ve pinpon topu yükselemez. 6 Denizaltılar dalmak için alt taraftaki kapaklardan içlerine deniz suyu alır. Bu sırada hava dolu bölmede üst kapaklardan dışarıya hava çıkışı olur. Tank su ile doldukça ağırlaşan denizaltı denizin dibine doğru dalar. İstenen derinlik, alınan su miktarı ile ayarlanır. Şekildeki denizaltının su yüzeyine çıkması için üst kapaklara bağlı bölmeden basınçlı hava verilmeli ve başlangıçta dalmak için alınan su boşaltılmalıdır.
  Günlük Hayatta: Vakumlama sistemlerinde bu durumdan faydalanılabilir.

4. Bir iple tavana bağlanmış 10 N ağırlığındaki cisim, sıvı içerisinde şekildeki gibi dengededir. Cisim bu durumda asılı iken ipte gerilme kuvveti oluşmamaktadır. Yapacağınız düzenleme ile ipte 5 N değerinde gerilme kuvveti oluşmasını sağlayınız.

• Cevap: Cismin şekilde gösterildiği gibi aşağı doğru 10 N değerinde ağırlığı vardır. Asılmış olduğu ip cismi taşıdığı için bu kuvvetle gerilmiş olmalıdır. Ancak tüm hacmi sıvı içerisinde olacak şekilde cisim dengedeyken ipte gerilme kuvveti oluşmamış ise cismin ağırlığını dengeleyen başka bir kuvvetin varlığından söz etmek gerekir.. Bu kuvvet, sıvının cisme uyguladığı kaldırma kuvvetidir. Yanda verilen denge şartında T = 0 ise kaldırma kuvveti cismin ağırlığı ile eşit büyüklükte yani 10 N değerinde demektir. Kaldırma kuvveti cismin batan hacmi ile doğru orantılıdır. Bu nedenle cismin batan hacmi yarıya inecek şekilde sıvının bir kısmı boşaltılırsa kaldırma kuvvetinin değeri de yarıya düşer ve 5 N olur. Cisim için denge şartı yeniden yazılırsa G = T + F_k eşitliğinden 10 N = T + 5 N ve buradan da T = 5 N sonucu çıkar. Böylece ipte 5 N değerinde gerilme kuvveti oluşması sağlanmış olur.

Günlük Hayatta: Sıvılar gibi gazlar da kaldırma kuvveti oluşturabilir. Sıcak hava balonlarının çalışmasında havanın kaldırma kuvvetinden faydalanılmaktadır.

10. Sınıf Meb Yayınları Fizik Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 61 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.