10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Başak Yayınları Sayfa 166

kullanılan birçok kimyasal madde bulunmaktadır. Günümüzde kullanılan tekstil ürünlerinin büyük çoğunluğunun ana maddesi elyaftır (Görsel 4.14). Elyaf, doğal ve sentetik olmak üzere ikiye ayrılır. Doğal elyaflar hayvanlardan ve bitkilerden elde edilirken sentetik elyaflar petrol ve türevleriyle bazı kimyasallardan yapay olarak üretilmektedir. Ucuza mal edilmeleri, ütü ve yıkama kolaylığı nedeniyle sentetik kumaşlar tekstil sektöründe son derece gözde olduğundan bazı sıkıntılara yol açabilir (Görsel 4.15). Tekstil ve giyimde sağlıklı çözüm var mı?

Tekstil ürünleri ve giyim eşyalarında ekolojik tekstil anlayışı ve üretimi her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Özellikle 1980’li yıllardan sonra tüm dünyada yaygınlaşan ve 1990’lı yıllarda yoğunlaşan doğanın korunmasına yönelik çevre hareketi tekstil endüstrisini de etkilemiştir. Bunun sonucu olarak “tekstil ekolojisi” kavramı ortaya çıkmış, eko tekstiller (çevre dostu tekstiller) gündeme gelmiştir.

Türkiye’de de tekstil alanında ekolojik ve organik üretime önem verilmeye başlandığı belirtilmektedir.

Geri dönüşümü olan ipliklerin kullanımı (bambu ve okaliptüs), sentetik olanların (petrokimya endüstrisinden elde edilenlerin veya gübrelerin çok kullanıldığı pamuk üretiminin) yerini alabilir. Daha iyi bir eğitimle bireylerin bilinçlenmesi ve tüketici tercihlerinin değişmesi ile yenilikçi çözümlere yönelinebilinir.

Kalıcı çözümlerden biri zehirli ve riskli kimyasalların tekstil ve giyim sektöründe hiç kullanılmaması, bir diğeri ise sağlıklı ve ekolojik üretim yöntemlerinin geliştirilerek egemen duruma getirilmesidir.

Oyuncak Yapımında Kullanılan Kimyasallar

Her ne kadar hepsi aynı plastikten yapılmış gibi görünse de tüm oyuncaklar aynı şekilde yapılmamaktadır. Kullanılan plastik türü, oyuncağa bağlı olarak değişir ancak polietilen, polivinil klo- rür ve polipropilen gibi bazı türler diğerlerinden daha yaygındır. Plastikten yapılan oyuncakların en büyük avantajı fiyatlarının oldukça düşük olması ayrıca kolay temizlenebilmesi ve dezenfekte olmasıdır. Ancak bunun yanında insan ve çevre sağlığı üzerindeki etkileri hâlen tartışılmaktadır. Plastik oyuncaklarda kolayca kırılabilir parçaların olması ve ortaya çıkan küçük parçaların yutulması boğulmalara ya da istenmeyen yaralanmalara neden olur. Ayrıca plastik oyuncak üretiminde kullanılan polimerik kimyasalların insan sağlığı üzerindeki birtakım etkileri tartışılmaktadır. Oyuncak yapımında kullanılan polimerlerden bazıları polietilen, polivinilklorür, akrilonitril bütadien stirendir (ABS).

Bilgi Kutusu

PVC ürünleri yapay deri imalatında (deri cüzdan, ayakkabı, çanta, ceket vb.) da kullanıldığından tekstil ürünlerini kullanırken dikkatli olmalıyız.

Çoğu oyuncakta ve çocuk bakım eşyalarında PVC olması, plastikleştiricilere fazla maruz kalan çocuklar için bir kaygı oluşturmaktadır. Bazı ülkelerde bu maddenin seviyesinin kütlesinin %0,1’in altında olması gerekmektedir. Bu alanda daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir, yeterli bilgi yoktur.

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

10. Sınıf Başak Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 166 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.