10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Başak Yayınları Sayfa 69

2.1.2. Çözünme Nasıl Gerçekleşir?

Çözünme olayı, çözünen maddenin çözücü içerisinde homojen olarak dağılmasıyla gerçekleşir. Bu olay, moleküller arası çekim kuvvetleriyle ilgilidir. Çözünme sırasında çözücü ve çözünen maddedeki tanecikler arasındaki çekim kuvvetlerinin bir kısmı veya tamamı kırılır. Çözücü ve çözünen arasında yeni çekim kuvvetleri oluşur. Çözücü – çözünen tanecikleri arasındaki çekim kuvvetleri, çözünen – çözünen ve çözücü – çözücü tanecikleri arasındaki çekim kuvvetlerinden daha büyükse çözünme olayı gerçekleşir. Örneğin, şekerin suda çözünmesinin nedeni, su ve şeker molekülleri arasındaki çekim kuvvetinin şeker ve su moleküllerinin kendi aralarındaki çekim kuvvetlerinden büyük olmasıdır.

Çözünme olayı şu şekilde gerçekleşir:

Çözücü – Çözücü Etkileşimi

Çözücüyü oluşturan tanecikler arasındaki etkileşim kopar ve tanecikler birbirinden ayrılır. Bu olay endotermiktir. Isı alarak gerçekleşir.

Çözünen – Çözünen Etkileşimi

Çözüneni oluşturan tanecikler arasındaki etkileşim kopar ve tanecikler birbirinden ayrılır. Bu olay da endotermiktir.

Çözücü – Çözünen Etkileşimi

Çözücü ve çözünen tanecikleri arasında etkileşim kurularak çözünen tanecikleri, çözücü tanecikleri tarafından kuşatılır. Bu olay ekzotermiktir. Isı vererek gerçekleşir.

Görüldüğü gibi çözünme sırasında birtakım etkileşimler kırılır ve yeni etkileşimler oluşur. Tanecikler arası etkileşimlerin kırılması endotermik (enerji gerektiren), yeni etkileşimlerin oluşması ise ekzotermik (enerji açığa çıkaran) olaylardır. Bu nedenle çözünme olayları, kırılan ve oluşan etkileşimlerin niceliğine bağlı olarak endotermik veya ekzotermiktir. Örneğin, yemek tuzunun ve çay şekerinin suda çözünmesi endotermik, alkolün ve tüm gazların suda çözünmesi ise ekzotermik olaylardır.
Genel olarak çözünme, çözücü ve çözünen taneciklerinin benzer yapıda olmalarıyla ilgilidir. Bu yüzden kimyada “Benzer, benzeri çözer.” genellemesi yapılır. Tanecik yapılarının benzerliği, çözücünün ve çözünenin polar ya da apolar bir yapıya sahip olmalarıyla ilgilidir. 9. sınıftan da hatırlayacağınız gibi su (H2O), amonyak (NH3), etil alkol (C2H5OH) polar yapılı; benzen (C6H6), karbon tetraklorür (CCl4), iyot molekülleri (I2) ise apolar yapılı moleküllere örnektir. Genel olarak polar maddeler polar çözücülerde, apolar maddeler apolar çözücülerde çözünür.

Bilgi Kutusu

Apolar moleküller arasındaki etkileşim yalnızca London kuvvetleridir. London kuvvetleri, moleküller arasındaki en zayıf etkileşimlerdir. Polar moleküller arasındaki dipol-dipol etkileşimleri, London kuvvetlerinden etkindir. Bazı polar moleküllerin arasında bulunan hidrojen bağı ise bu iki etkileşimden de daha güçlüdür.

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

10. Sınıf Başak Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 69 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.