10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Başak Yayınları Sayfa 71

Yine başka bir örnek verecek olursak zeytinyağı, karbon tet- raklorürde çözünür (Görsel 2.11.a) fakat suda çözünmez (Görsel 2.11.b). Bunun nedeni, su molekülleri arasında bulunan hidrojen bağlarıdır. Bu bağlar o kadar kuvvetlidir ki zeytinyağı, sıvı hâldeki suyun kendi molekülleri arasındaki çekim kuvvetini yenemez ve çözünme gerçekleşmez.

Tanecikler Arası Etkileşimlerin Çözünmeye Etkisi

Polar sıvılar (özellikle su), birçok iyonik bileşik için iyi birer çözücü sayılır. Çözünenin iyonları, polar çözücü molekülleri tarafından elektrostatik olarak çekilerek kristalden uzaklaştırılır. Bu çekim, iyon-dipol çekim kuvvetleridir.

Polar çözücünün molekülündeki negatif kutup, çözünen iyonik bileşikteki pozitif yüklü iyonu, çözücü molekülündeki pozitif kutup ise iyonik bileşiğin negatif yüklü iyonunu çekerek iyonların etrafını sarar. Böylece iyonik bileşikteki iyonların etrafı çözücü molekülleriyle sarılır. İyonlar çözücüye geçer ve çözünme gerçekleşmiş olur. Çözünme olayında, çözünen taneciklerin çevresinin çözücü tanecikleri ile sarılmasına solvatasyon, çözünen ve çözücü tanecikleri arasında meydana gelen çekim kuvvetlerine de solvatasyon kuvvetleri denir. Çözücü tanecikleri ile sarılmış taneciklere ise solvatize tanecikler adı verilir. Çözünme sırasında çözücü olarak su kullanılmış ise solvatasyon olayı hidratas- yon özel adını alır. Etrafı su molekülleriyle çevrilmiş taneciklere de hidratize tanecikler denir.

İyonik bileşikler ile polar çözücüler arasındaki etkileşim, iyon-dipol çekim kuvvetleridir. Yemek tuzunun (NaCI) suda çözünmesini buna örnek olarak verebiliriz. NaCI’ün suda çözünmesi sırasında NaCl kristalinin dış kısımlarındaki Na+ ve CI- iyonları, H2O molekülleriyle etkileşime girer. Görsel 2.12’de görüldüğü gibi H2O moleküllerinin negatif uçlarının (oksijen uçları) Na+ iyonlarına, pozitif uçlarının (hidrojen uçları) CI- iyonlarına yönelmesiyle hidratasyon olayı gerçekleşir. İşte bu etkileşime iyon-dipol çekimi denir. İyon-dipol çekim kuvvetleriyle Na+ ve CI- iyonları kristalden uzaklaştırılır. Su molekülleri tarafından etrafı sarılan iyonlar tekrar birleşemez. Çünkü çok sayıda oluşan iyon-dipol çekimi, Na+ ve CI- iyonlarının ayrılmasına ve çözelti içine dağılmasına neden olur.

Çözünenin ve çözücünün polar moleküllerden oluştuğu durumlarda moleküller arası çekim kuvvetleri, dipol-dipol çekim kuvvetleridir. HCI gazının suda çözünmesi buna örnektir. HCI molekülü polardır. Klorun elektronegatifli hidrojenden yüksek olduğundan hidrojenin bulunduğu taraf kısmi pozitif, klorun bulunduğu taraf ise kısmi negatiftir.

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

10. Sınıf Başak Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 71 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.