10. Sınıf Kimya Ders Kitabı Cevapları Başak Yayınları Sayfa 92

Kristallendirme

Çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi endotermik olan yani sıcaklık arttıkça çözünürlüğü artan katıların çözeltileri soğumaya bırakılırsa bir süre sonra dibe kristaller hâlinde katı çökmeye başlar. Bu olaya kristallenme denir. Örneğin, şekerli su çözeltisi soğutulursa şeker dipte zamanla kristallenir. Daha sonra çöken şeker süzülerek alınır ve karışım bileşenlerine ayrılmış olur.Veri- mi arttırmak için işlem birkaç kez tekrarlanmalıdır.

Çözünürlüklerinin sıcaklıkla değişimi birbirinden çok farklı olan katıları birbirinden ayırmak için kullanılan yönteme ise ayrımsal kristallendirme denir. Örneğin, şeker-tuz karışımı bu yöntemle de ayrılabilir. Şekerin çözünürlüğünün sıcaklıkla değişimi tuzdan daha fazla olduğu için soğutma sırasında dipte ilk şeker kristallenir ve süzülerek alınır. Ancak yine verimi arttırmak için işlem tekrarlanmalıdır. Bu yöntem, birinin çözünürlüğü sıcaklıkla artan, diğerinin çözünürlüğü ise sıcaklıkla azalan iki tuzu ayırmak için de kullanılabilir.

Deniz suyundan sofra tuzu elde etmek için de bu yöntemden yararlanılır. Çünkü deniz suyunda NaCl’ün yanında başka tuzlar da çözünmüş olarak bulunur.

Özütleme (Ekstraksiyon)

Fabrikalarda şeker, şeker pancarından elde edilmektedir. Şeker pancarının içindeki şekeri almak için bir yöntem önerebilir misiniz?

Bir karışımın içindeki istenilen maddenin, bu maddeyi çözen diğerlerini çözmeyen bir çözücü ilave edilerek ayrılması işlemine özütleme (ekstraksiyon) denir. Özütlenen madde, içinde çözündüğü çözücünün ortamdan uzaklaştırılmasıyla saf olarak elde edilir. İşte, şeker pancarından şekerin, tuzlu topraktan tuzun elde edilmesinde de bu yöntem kullanılır. Ayrıca bitki yaprak ve çiçeklerinden parfümlerin ham maddesi olan esansın eldesi (Görsel 2.28), ilaçların ham maddelerinin eldesi bu yöntemle gerçekleşir.

Çayın demlenmesi de bir özütlemedir. Çay demlenirken çaya rengini ve tadını veren çay yaprağındaki maddeler çözünerek suya geçer (Görsel 2.29).

Cevap: Bu sayfada soru bulunmamaktadır.

10. Sınıf Başak Yayınları Kimya Ders Kitabı Sayfa 92 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.