10. Sınıf Tekrar Testleri Türk Dili ve Edebiyatı 3. Ünite Cevapları

10. Sınıf Tekrar Testleri Türk Dili ve Edebiyatı 3. Ünite Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Tekrar Testleri Türk Dili ve Edebiyatı 3. Ünite Cevapları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Tekrar Testleri 3. Ünite Çözümleri Sayfa 24

1.
I. Metin
Ser-nâme-i muhabbeti cânâna yazmışam Hasret risâlesin varak-ı câna yazmışam
Nâlişlerini derd ile bîçâre bülbülün Bâd-ı sabâ eliyle gülistâna yazmışam
Zülfün hikâyetini gönülde misal idüp Gam kıssasını levh-i perişana yazmışam
II. Metin
Gitdi ol dem o karâr itdi olar Yemliha kardaşların gördi sorar
Didi eglendün ne denlü oldı nevm Didiler yâ bir gün ü yâ bazı yevm
Didi üç yüz dahı tokuz yıl tamâm Bilki bunda yatmışuz biz ve’s-selâm
Aşağıdakilerden hangisi bu iki metnin ortak özelliği değildir?

A) Aruz ölçüsüyle yazılmaları
B) Nazım birimlerinin beyit olması
C) Gazel nazım şekliyle kaleme alınmaları
D) Ahenk unsurlarından yararlanılması
E) Dönemlerinin dil özelliğini yansıtmaları

• Cevap: B

2. A benim bahtiyarım Gönlümün tahtı yârim Yüzünde göz izi var Sana kim baktı yârim Bu dizelerdeki söz sanatlarının anlama katkısıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Duyguların somutlaştırılmasına yardımcı olmuştur.
B) Anlatılmak istenenlerin daha güçlü dile getirilmesini sağlamıştır.
C) İmgeler oluşturarak farklı çağrışımlarla anlamı zenginleştirmiştir.
D) Dizeleri basitlik ve sıradanlıktan uzaklaştırmıştır.
E) Dizelere her okuyucunun anlayabileceği bir nitelik kazandırmıştır.

• Cevap: E

3. Türlüg çeçek yarıldı Barçın yadım kerildi Uçmak yeri körüldi Tumluk yana kelgüsüz
(Rengârenk çiçekler açıldı İpek yaygılar serildi Cennet yeri görüldü Soğuklar artık gelmez.)
Bu dizelerle ilgili olarak,
I. Batı etkisindeki Türk edebiyatına ait bir nazım biçimidir.
II. Uyak düzeni “aaab” biçimindedir.
III. Nazım biçimi koşuktur.
IV. Zengin uyak vardır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II.
B) I ve III.
C) II ve III.
D) II ve IV.
E) III ve IV.

• Cevap: C

4.
Yunus senin methin eder dillerde
Dillerde dillerde her gönüllerde
Arayı arayı gurbet illerde
Ya Muhammed canım arzular seni
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Yarım uyak kullanılmıştır.
B) Ek hâlinde redife yer verilmiştir.
C) Lirik şiir türüne örnektir.
D) Bir şiirin son dörtlüğüdür.
E) Âşık edebiyatından alınmıştır.

• Cevap: E

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Tekrar Testleri 3. Ünite Çözümleri Sayfa 25

5.
Gevheri ümidim Hak’tan
Yandı bu bağrım firaktan
Ey efendim derd-i aşktan
Ölürüm kimseler bilmez
Bu dörtlük ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bir semainin son dörtlüğüdür.
B) Tam uyak kullanılmıştır.
C) Nida sanatına yer verilmiştir.
D) Âşık tarzı halk şiirine örnektir.
E) Düz uyak örgüsüyle yazılmıştır.

• Cevap: B

6. Buna göre içerik olarak değerlendirildiğinde aşağıdaki beyitlerden hangisinin ‘Ayaz’ adlı derginin bu sayısında yayımlanması beklenemez?

A) Nedür bu handeler bu işveler bu naz u istiğna Nedür bu cilveler bu şîveler bu kâmet-i bâlâ
B) Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Kılma derman kim helakim zehri dermanındadır
C) Nefî vâdî-i kasâ’idde suhan-perdâzdır Olamaz ammâ gazelde Bakî vü Yahya gibi
D) Zerredir ammâ ki tâb-ı âfitâb-ı aşk ile Rûzigârın şemse-i tâk u revâkıdır gönül
E) Bâğ-ı dehrin hem hazânın hem bahârın görmüşüz Biz neşâtın da gamın da rüzgârın görmüşüz

• Cevap: C

7. Gazel ve kaside yapı bakımından benzerlik gösterir. Sadece yapıya bakılarak bir şiirin gazel ya da kaside olduğunu tespit etmek zordur. Fakat gazel ve kaside işledikleri konu bakımından birbirinden ayrılır. Gazelde aşk, sevgili, ayrılık gibi konular işlenirken kasidede din ve devlet büyükleri övülür. Bu sebeple içeriğe bakılarak gazel ve kaside birbirinden ayırt edilebilir. Buna göre verilen beyitlerden hangisi kasideden alınmış olabilir?

A) Beni cândan usandırdı cefâdan yâr usanmaz mı Felekler yandı âhımdan murâdım şem’i yanmaz mı
B) Can ver gönül ol gamzeye kim bunca zamandır Cân içre seni sakladığım ânın içindir
C) Gitti başından gönül ol serv-kaddin sâyesi Ağla kim idbâra tebdîl oldu ikbâlin senin
D) Cân ü ten oldukça benden derd ü dâğ eksük degül Çıhsa cân hâk olsa ten ni cân gerek ni ten bana
E) Bir cam sun Allah için bir kase de ol mah için Ta meth-i Şahenşah için alam ele levh u kalem

• Cevap: E

8. Benüm şi’rüm bigi dürler düzilmiş gûşvâr olmış Yaraşur şeh kulagında bu dürr-i şâhvâr olsun (Benim şiirim gibi inciler dizilmiş, kulaklara küpe olmuş. Çünkü sultan kulağında şahlara yakışan bu inciler bulunmalıdır.) Bu beyit, kasidenin hangi bölümünden alınmıştır?

A) Nesib
B) Tegazzül
C) Fahriye
D) Methiye
E) Dua

• Cevap: C

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Tekrar Testleri 3. Ünite Çözümleri Sayfa 26

9.
Deli gönül ile düştük bir cenge,
Hikmeti sorulmaz iştir bu gönül.
Günden güne girer her türlü renge,
Bazı solar gâh kumaştır bu gönül.
Bu dörtlük aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle söylenmiş olabilir?

A) Koşma
B) Varsağı
C) Semai
D) Şathiye
E) Mani

• Cevap: A

10. Fâriğ olmam eylesen yüz bin cefâ sevdim seni
Böyle yazmış alnıma kilk-i kazâ sevdim seni
Ben bu sözden dönmezem devr eyledikçe nüh felek
Şâhid olsun aşkıma arz u semâ sevdim seni
Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Aruz ölçüsüyle kaleme alınmıştır.
B) Yarım kafiye kullanılmıştır.
C) Sözcük hâlinde redif vardır.
D) Yabancı tamlama kullanılmıştır.
E) Çapraz uyak örgüsüyle yazılmıştır.

• Cevap: E

11. Edebiyat öğretmeni, iki şiir örneğini biçim ve içerik açısından incelemesi için Ayşenur’a ödev vermiştir. Ayşenur yaptığı araştırma sonucunda elindeki örneklerin özelliklerini şu şekilde belirlemiştir:
1. Şiirin dizelerindeki hece sayıları birbirine eşittir (11 hecelidir), şiir dörtlüklerden oluşmaktadır ve kafiye dizilişi “abab-cccb-…” şeklindedir. Şiir biçimce halk edebiyatı şiir geleneğinden yararlanılarak yazılmıştır. Teması tabiat sevgisidir.
2. Şiirin dizelerindeki hece sayıları birbirine eşittir hem de heceler simetrik olarak (açık-kapalılık yönünden) dizilmiştir. Şiir beyitlerden oluşmaktadır ve şiirin kafiye dizilişi “aa-bb-cc…” şeklindedir. Şiir divan edebiyatı şiir geleneğinden yararlanılarak yazılmıştır. Teması aşktır.
Ayşenur bu belirlemelere göre bu şiirlerin nazım biçimleri ile ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşmış olmalıdır?

A) Birinci şiirin nazım biçimi koşma, ikincisininki ise mesnevidir.
B) Birinci şiirin nazım biçimi semai, ikincisininki ise gazeldir.
C) Birinci şiirin nazım biçimi semai, ikincisininki ise kasidedir.
D) Birinci şiirin nazım biçimi varsağı, ikincisininki ise kasidedir.
E) Birinci şiirin nazım biçimi koşma, ikincisininki ise kasidedir.

• Cevap: A

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Tekrar Testleri 3. Ünite Çözümleri Sayfa 27

12.
I. Sabâ Mesîh-dem olub bahârdan bu gece Hıtâ’ya benzedi gülşen nigârdan bu gece
II. Müzeyyen oldu reyâhin bezendi bâğ-ı çemen Meğer ki bağa haber geldi yârdan bu gece
III. Renk aldı özge ateşimizden şarâb ü gül Peymâne söylesün bunu gülzâr söylesün
IV. Hâk -i pâyine yetem der ömrlerdir muttasıl Başını taştan taşa (v)urup gezer âvâre su
V. Ey dost senin yoluna canım vereyim Mevlâ Aşkını komayayım od’a gireyim Mevlâ
Numaralandırılmış beyitlerden hangilerinde telmih (hatırlatma) sanatına başvurulmuştur?

A) I ve II.
B) I, II ve III.
C) I, III ve V.
D) II, III ve IV.
E) III, IV ve V.

• Cevap: C

13. Yıktılar kalamızı Sürdüler balamızı Daha can boğazdayken Çektiler salamızı
Ah Kerkük yüz ak Kerkük Her zaman yüz ak Kerkük Ölseydim düşmeseydim Men sennen uzak Kerkük
Elinde yâd elinde Öt bülbül yâd elinde Bir diyar mezar olsun Kalmasın yâd elinde
Can Kerkük canan Kerkük Her söze kanan Kerkük Kalıpdı yardan uzak Mum kimin yanan Kerkük
Bu türküden, aşağıdaki değer ve kavramlardan hangisi çıkarılamaz?

A) Özgürlük
B) Yardımseverlik
C) Özlem
D) Gurur
E) Memleket sevgisi

• Cevap: B

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Tekrar Testleri 3. Ünite Çözümleri Sayfa 28

14. Divan şairleri, genellikle soyut sevgiliye besledikleri duyguları kaleme alır. Ancak bunun okuyucuda gerçekmiş izlenimi uyandırması için “sen” dilini kullanmayı tercih ederler. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde hitap edilen kişi diğerlerinden farklıdır?

A) Ağyarı sürüp gönlüm evin halvet edindim Ta kim gele ol yar ona mihman ola bir gün
B) Gittin amma kodun hasret ile canı bile İstemem sensiz olan sohbet-i yaranı bile
C) Mest-i nazım kim büyüttü böyle bi-perva seni Kim yetiştirdi bu güna servden bala seni
D) Senin yüzün güneştir yoksa aydır Canım aldı gözündeki ne eydir
E) Değildim ben sanâ mâil sen etdin aklımı zâil Bana ta’n eyleyen gaafil senî görgeç utanmaz mı

• Cevap: A

15.
I. Nesîm âteş çıkardı gonca-i çeşm-i ümîdimden Bıraktı gülşen-i âmâlime berk-i bahâr âteş
II. Meh ü mihrin senin olsun felek biz îd-gehlerde Hilâl ebrûların hurşîd-i tâbân olduğun gördük
III. Yokmuş bir âha ey gül-i ra’nâ tahammülün Bağrın ne yaktın âteş-i hasretle bülbülün
IV. Hünerin var ise bir şehrde bir ârif bul Yoksa her karyede bir nice bahâdır bulunur
V. Âlûde-i hûndur yine dâmân ü girîbân Ey gamze-i hûn-hâr gazâdan mı gelürsün
Numaralanmış beyitlerden hangisi gazelin matla bölümünden alınmıştır?

A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.

• Cevap: C

16. Gazel, divan şiirinde beyit sayısı 5 ila 15 arasında değişen; kafiye düzeni “aa, ba, ca…” olan ( ) aşk, ayrılık, hasret ( ) tasavvuf gibi konuların işlendiği nazım şeklidir ( ) Gazelin ilk beytine “matla”, son beytine ise “makta” adı verilir. Bu nazım şeklinin Türk edebiyatında büyük temsilcileri vardır ( ) Fuzuli, Baki, Şeyh Galip, Taşlıcalı Yahya Bey ( ) Bu parçada yay ayraçla belirtilen yerlere getirilmesi gereken noktalama işaretleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?

A) (;) (,) (.) (:) (…)
B) (,) (;) (.) (:) (…)
C) (;) (,) (.) (;) (…)
D) (;) (,) (.) (;) (.)
E) (,) (,) (.) (:) (.)

• Cevap: A

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Tekrar Testleri 3. Ünite Çözümleri Sayfa 29

17. (I) Halk edebiyatı şiir geleneği üç ana kolda ilerlemiştir: anonim halk şiiri, aşık tarzı halk şiiri ve dinî-tasav- vufî halk şiiri. (II) Halk şiiri gerek içerik gerekse tema bakımından İslâmiyet’in kabulünden önceki Türk şiir geleneğiyle benzerlikler gösterir. (III) Bu şiir geleneğinde mani, koşma, türkü, semai gibi nazım biçimleri kullanılmış; şiirler temaları bakımından güzelleme, koçaklama, taşlama, ağıt gibi adlar almıştır. (IV) Halk şiirinde soyut öğelerden çok somut öğelerin, hayalî güzellerden çok gerçek güzellerin, olağan üstü olay ve olgulardan çok günlük hayatın gerçeklerinin ağır basması söz konusudur. (V) Bu şiir geleneğinde eser verenlerin birçoğu, düzenli bir eğitimden geçmemiş; halkın içinden gelip onların ortak duyarlıklarını yansıtmayı amaçlamışlardır. Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde yazım yanlışı yoktur?

A) I.
B) II.
C) III.
D) IV.
E) V.

• Cevap: E

18. Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde isim tamlaması yoktur?

A) Bu derdime çare bilmem neyleyim Kande gider isem methin eyleyim Başım alup bilmem kande gideyim Rakiplerin siteminden dilinden
B) Kaşın kudret kalemiyle yazılmış Güzel hicrin ile bağrım ezilmiş Mah yüzüne çifte çifte dizilmiş Benler midir fülfül müdür hal midir
C) Ağlayı ağlayı düştüm yollara Karışayım boz bulanık sellere Adı sanı bilinmedik illere Gitmeyince gönül yardan ayrılmaz
D) Ağacın eyisi özünden olur Yiğidin eyisi sözünden olur İl için ağlayan gözünden olur Ağlama hey gözü yaşın sevdiğim
E) Dinle sana bir nasihat edeyim Hatırdan gönülden geçici olma Yiğidin başına bir iş gelince Onu yad ellere açıcı olma

• Cevap: C

19. Ab-gûndur günbed-i devvâr rengi bilmezem
Yâ muhît olmış gözümden günbed-i devvâre su
Dest-bûsi ârzûsiyle ger ölsem dostlar Kûze eylen toprağım, sunun anınla yâre su
Zevk-i tîgünden aceb yoh olsa gönlüm çak çak Kim mürûr ilen bırağur rahneler dîvâre su
Bu şiir ile ilgili olarak,
I. Ağır, sanatlı bir dil kullanılmıştır.
II. Beyitler kendi içinde uyaklanmıştır.
III. İmge ve mazmunlara yer verilmiştir.
IV. Nazım biçimi şarkıdır.
yargılarından hangileri doğrudur?

A) I ve II.
B) I ve III.
C) II ve III.
D) II ve IV.
E) III ve IV.

• Cevap: B

20. Köprüye varınca köprü yıkıldı Üç yüz atlı birden suya döküldü Nice yiğitlerin boynu büküldü Kızılırmak yedin allı gelini Gelini gelini suna boylumu Bu şiirle ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Nazım biçimi semaidir.
B) Ölüm temasını işlemiştir.
C) Çapraz uyak örgüsü vardır.
D) Sanatsız bir dil kullanılmıştır.
E) Zengin kafiyeyle söylenmiştir.

• Cevap: B

10. Sınıf Tekrar Testleri Türk Dili ve Edebiyatı 3. Ünite Çözümleri ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.