10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı Soruları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevapları‘ nı sizler için hazırladık.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı Soruları

1. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız. (10 p)
Bugünkü Çağdaş Türkiye Türkçesi; 1911’de Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem ve Ziya Gökalp tarafından Selanik’te çıkarılan Genç Kalemler dergisindeki Yeni Lisan makalesinin etkisiyle başlamıştır.
Kutadgu Bilig, Divanı Lügatit Türk , Atabetül Hakayık ve Divanı Hikmet Karahanlı Dönemi’nde yazılan ilk İslami eserlerdir.
Halk hikayelerinde olaylar nesirle, kahramanların duygu ve düşünceleri nazımla dile getirilmiştir.
Durum/kesit hikâyesinin Türk edebiyatındaki önemli temsilcileri Sait Faik Abasıyanık ve Memduh Şevket Esendal kabul edilir.
Destan geleneğinden halk hikâyeciliğine geçişin ilk örneği Dede Korkut Hikayeleri kabul edilir.
Mıstık’la sokağın tozları içinde yavaş yavaş yürüyorduk. Ben fesimin altına mendilimi koymuştum. Terimi silmediğim için yüzüm sırılsıklam idi. Büyük, geniş bir yoldan geçiyorduk. Kenarda yıkılmış bir duvarın temelleri vardı. Birdenbire karşıdan iri, kara bir köpek çıktı. Koşarak geliyordu. Arkasından birkaç adam kalın sopalarla kovalıyorlardı. Bize, ” Kaçınız, kaçınız, ısıracak !..” diye bağırdılar. Korktuk, şaşırdık. Öyle kaldık. Evvela ben kendimi toplayarak ” Aman, kaçalım…” dedim. Gözleri ateş gibi parlayan köpek bize yetişmişti. O vakit Mıstık,” Sen arkama saklan!..” diye haykırdı, önüme geçti.

2. Aşağıdaki soruları yukarıda verilen hikâye parçasına göre cevaplayınız. (10 p)
a) Parça hangi tür hikâyeden alınmıştır? OLAY ( KLASİK) HİKÂYE
b) Parçada hangi tarz anlatıcı vardır? 1. TEKİL KİŞİ
c) Parça hangi bakış açısıyla yazılmıştır? KAHRAMAN BAKIŞ AÇISI
d) Parçada hikâyenin hangi yapı unsurları vardır? OLAY, KİŞİ, MEKÂN
e) Parçada hangi anlatım biçimleri kullanılmıştır? ÖYKÜLEME / BETİMLEME

3. Aşağıda verilen ifadeler doğru ise yargının başına ”D” yanlış ise ”Y” yazınız. (10 p)
( D ) İslamiyet’in kabulünden sonra Türk edebiyatı; divan edebiyatı ve halk edebiyatı olmak üzere iki kolda gelişmiştir. ( D ) Eski Türkçe; Göktürk, Uygur ve Karahanlı devirlerini içine alır.
( Y ) Dede Korkut Hikayeleri’nin yazarı; hikâyeleri anlatan, öğütlerde bulunan, sorunları çözen Dede Korkut’tur.
( Y ) Leyla ile Mecnun, Yusuf ile Züleyha Türk kaynaklı halk hikâyeleridir.
( Y ) Türklerin en uzun süre kullandıkları alfabe Latin alfabesidir.
Tuyuğ
Altun Yaruk
Mesnevi
Mahlas
Letaif-i Rivayat
Sagu
Koşma
Ağaz-ı Dastan
Risaletün Nushiyye
Kodeks Kumenikus

4. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri, yukarıda verilen kelimelerden uygun olanıyla tamamlayınız. (20 p)
> Divan edebiyatında şairlerin şiirlerinde kullandıkları takma isimdir. ( Mahlas )
> Kuzey Türkçesi( Kıpçakça) ile yazılmış önemli eserlerden biridir. ( Kodeks Kumenikus )
> Türklerin divan şiirine kattığı nazım şekillerinden biridir. ( Tuyuğ )
> Uygur Dönemi’ne ait eserlerden biridir. ( Altun Yaruk )
> Aşık tarzı halk edebiyatının en çok kullanılan nazım şekillerinden biridir. ( Koşma )
> Günümüz roman ve öyküsünün divan edebiyatındaki işlevini gören nazım şeklidir.( Mesnevi )
> Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan ilk hikâyemizdir. ( Letaif-i Rivayat)
> Sözlü Dönem’de ölen kişiler için söylenen yas şiirleridir. ( Sagu )
> Mesnevinin asıl konusunun bulunduğu bölümdür. ( Ağaz-ı Dastan )
> ”Öğütler Kitabı” manasına gelen ve Yunus Emre tarafından yazılan mesnevidir.( Risaletün Nushiyye )

5. Halk hikâyelerinin özelliklerinden beş tanesini yazınız. (10 p)
> Sözlü gelenek yoluyla kuşaktan kuşağa aktarılan anonim hikâyelerdir.
> Nazım nesir karışıktır, zamanla nesir kısmı ağırlık kazanmıştır.
> Konular gerçek ya da gerçeğe yakındır.
> Aşk, kahramanlık ve dini konuları işlenmiştir.
> Genellikle âşıklar ve meddahlar tarafından kahvelerde, düğünlerde ve köy odalarında anlatılmıştır.

6. Din ile edebiyat arasındaki ilişkiyi açıklayınız. (10 p)
Din, bütün dünyada en eski çağlardan beri edebi metinlerin en önemli temalarından biri olmuştur. Dinin ve dini hayatın edebiyat üzerindeki en tipik göstergesi , Türk edebiyatının dönemleri ifade edilirken ” İslamiyet Öncesi” ve İslamiyet Etkisinde” sözleridir. İslamiyet, Türk milletinin yaşam biçimini ve sanatını dolayısıyla da edebiyatını etkileyen en önemli ögelerden biri olmuştur. İslamiyet’in kabulüyle birlikte edebiyatımızda dinin etkisiyle hem biçimde hem de içerikte büyük değişim olmuştur. Ayrıca Göktürk ve Uygur edebiyatında Şaman inancının etkisi çok açıktır. Türklerin Uygur alfabesine geçişlerinde de din belirleyici faktör olmuştur. Brahman inancına geçen Türkler, o dini daha iyi anlamak için Uygur alfabesini kullanmışlardır.
Dinin edebiyatı etkilemesi gibi edebiyat da dini hayatı çeşitli bakımlardan etkilemiştir. Söz gelimi birçok kişi İslamiyet’le ilgili bazı temel bilgi, değer ve duyguları edebi metinler aracılığıyla öğrenmiştir.
Her şey birdenbire oldu. Büyükbabam mayısın 15’inde aldığı traktörle kaza yaptı. Neyse ki hiçkimsenin burunu bile kanamamışdı ancak traktör param parça olmuştu.

7. Yukarıdaki parçada yazımı yanlış olan kelimelerin altını çiziniz.(10p)
Annesi şaşırarak şöyle dedi ( : ) “Ne var ( , ) neyi düşünüyorsun?” Şen şakrak kızının yüzündeki durgunluğa bir anlam verememişti ( . ) “Bez bebeğimi, dedemin aldığı bisikleti, kırmızı uçurtmamı, parlak ayakkabılarımı ( … ) Aslında ne kadar güzelmiş benim çocukluğum ( , ) değil mi anne?”

8. Yukarıdaki parçada parantezle ( ) belirtilen yerleri, uygun olan noktalama işaretleriyle tamamlayınız. (10p)
Ne güzel şey hatırlamak seni Yazmak sana dair
Hapiste sırt üstü yatıp seni düşünmek Filanca gün, filanca yerde söylediğin söz Kendisi değil Edasındaki dünya

9. Yukarıdaki dizelerde bulunan fiilimsileri bularak türleri ile birlikte yazınız. (10p)
Hatırlamak: isim fiil Yazmak: isim fiil Yatıp: zarf fiil Düşünmek: isim fiil Söylediğin: sıfat fiil

Hazırlamış olduğumuz “10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 1. Dönem 1. Yazılı Soruları ve Cevapları“na emojilerle tepki vermeye ne dersiniz :)