10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 290

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 290 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 290

Kağan çağında Uygurlar Çin kağanına elçiler gönderdiler, kendilerine Nom kitaplarından anlayan ve adlarına tüvinyan denilen din adamlarını göndermesini istediler. Nom, Çinlilerin din kitaplarının adıydı. Çin ülkesinden Nom yöntemlerini bilen kişiler geldiler. Bunlar kamlarla oturup konuştular, kendi din kitaplarını gösterdiler, onlarla tartıştılar. Kamlar tartışmayı yitirdi. Bu tartışmadan sonra Uygurlar Çinden gelen yeni dini (Maniheizm) kabul ettiler.
Nihad Sâmi Banarlı, Resimli Türk EdebiyâtıTârihi
Kelime Dağarcığı:
çeri: Asker. maiyet: Üst görevlinin yanında bulunan kimseler.

1. a) Okuduğunuz metinde Bögü Kağanın kişiliği ile ilgili hangi tespitlerde bulunabilirsiniz? Liderlerin kişiliği, toplumun geleceğini sizce nasıl etkiler? Açıklayınız.

• Cevap: Işıktan doğan beş çocuktan biri olan Bögü Kağana herkes
  çocukluğundan itibaren saygı duyar. O güzellik, zekâ ve yetenekleri bakımından dikkat çeken biridir. Onun sabrı, iradesi, ileri görüşlülüğü diğerlerinden üstündür. Ayrıca bütün milletlerin dil ve yazısını bilir. Hakan seçildiğinde de halkına yakışan bir lider olur.
  Milletlerin geleceği ile liderleri arasında çok yakın bir ilişki söz konusudur. Tarihin ilk zamanlarından bugüne kadar güçlü liderler çıkaran milletler dünyaya yön veren devletler ve imparatorluklar kurmuşlardır. Türk milleti de çıkardığı büyük liderler ile cihan devletleri kurmuştur. Karizmatik liderler devletleri ile dünyaya hükmederken, yeterlik ve donanıma sahip olmayan liderler ise devletlerini yok olma noktasına getirmektedir. Okuduğumuz metinde de görüldüğü gibi yeterlik ve donanıma sahip olan bir hakanın yönettiği Uygurlar doğudaki bütün ülkeleri hakimiyetleri altına aldılar.

b) Bögü Kağan, Çin kağanına neden elçiler göndermiştir? Siz olsaydınız böyle bir karar alır mıydınız? Nedenleriyle birlikte açıklayınız.

• Cevap: Bögü Kağan, Çinlilerden Nom kitaplarından anlayan ve adlarına tüvinyan denilen din adamlarını göndermesini istedi. Nom, Çinlilerin din kitaplarının adıdır. Bögü Kağanın böyle bir karar alması bence olumsuz bir karardır. Böğü Kağan’ın bu kararı almasında yeryüzünü zapt etmesi ve karşısında duracak kimsenin kalmaması etkili olmuştur. Çünkü insanın en savunmasız anı, kendini en güçlü gördüğü andır. Gurur ve kibir insana yanlış kararlar aldırabilir. Kendine aşırı güvenen Bögü Kağan, milletini olumsuz anlamda etkileyecek bir kararı çok fazla düşünmeden almıştır. Din değişikliği gibi çok önemli kararlar alınırken daha dikkatli davranılmalı, olgu bütün açılarıyla incelenmeli ve milletin her kesimi ile görüşmeler yapılarak bir karar alınmalıdır. Çin’e elçiler gönderme kararını tek başına alan ve kurultayı toplamadan, kimseye danışmadan elçilerini Çin’e gönderen Bögü Kağan, telafisi mümkün olmayan bir hata yapmıştır. Bu nedenlerden dolayı ben böyle bir kararı almazdım. Türk milleti kamlara çok değer veriyordu. Kamların bir anda gözden düşmesine yol açan bu karar, Uygur toplumunda büyük yaralar açmıştır.

2. Bögü Kağanın Çin kağanına elçiler göndermesi hangi sonucu doğurmuştur? Size göre bu olayın Uygurlara olumlu ve olumsuz etkileri neler olmuştur?

• Cevap:

Çin ülkesinden Nom kitabını çok iyi bilen ve Maniheizm dinine hâkim kişiler Uygur ülkesine geldiler. Bunlar Uygur din adamları kamlarla tartışmalara girdiler. Bu tartışmaları kamlar kaybetti. Bu tartışmalardan sonra Uygurlar kendi dinlerini bırakarak Çinlilerin dini olan Maniheizm’e girdiler. Uygurların din değiştirmesi zaman içerisinde Uygurlarda sosyal, kültürel, askerî ve ekonomik hayatta büyük değişikliklere yol açtı. Bu değişikliklerin çoğu olumsuz özellikler taşımaktadır. Bu değişikliğin tek olumlu yanı ise Uygurların kâğıdı ve matbaayı kullanması olmuştur.

Maniheizm dini Uygurları zaman içerisinde yok olma noktasına getirmiştir. Çünkü bu din Uygurlara uygun bir din değildir. Türkleri Türk yapan bütün değer yargılarına karşı olan bu din, Türklerin savaşçı ve teşkilatçı yönünü yok etmiştir. Millî bir din olan Gök Tanrı dininden Çinlilere ait bir din olan Maniheizm’e geçen Uygurların kendi değer yargılarından kopacağı aşikârdır. Maniheizm Uygurların Çinlileşmesine neden olmuştur.

3. Bögü Kağanın kardeşlerinden biri kağan olmak isteseydi sizce Bögü Kağanın hangi kişilik özelliklerine sahip olması gerekirdi? Görüşlerinizi gerekçeleriyle açıklayınız.

• Cevap: Bögü Kağan’ın kardeşleri de aynı onun gibi kutsal bir şekilde dünyaya gelmişti. Halk ve yöneticiler Bögü Kağan’a duydukları saygıyı diğer kardeşlere de duyuyorlardı. Bir kağanda bulunması gereken en önemli özellikler; sabır, irade ve ileri görüşlülüktür. Bu özellikler metinden anladığımız üzere Bögü Kağan’da fazlasıyla mevcuttur. Kağan olmak isteyen kardeşte de bu özellikler muhakkak bulunmalıdır. Kağanın dost ve düşman halkların dillerini ve yazılarını bilmesi gereklidir. Bögü Han gibi kağan olmak isteyen diğer kardeş de bunları bilmek zorundadır. Ülkesini adaletle yöneten Bögü Kağan gibi diğer kardeş de adil olmalıdır. Bögü Kağanın sahip olduğu tek kötü özellik ise gurur ve kibire kapılmasıdır. Metinden Bögü Kağanın bu kötü özelliklerinin Uygurların sonunu hazırladığı anlaşılıyor. Kağan olmak isteyen kardeşin mütevazı bir kişiliğe sahip olması bu nedenle gereklidir. Hangi başarıları kazanırsa kazansın gurura ve kibrin bataklığına düşmemelidir.

10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 290 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.