11. Sınıf Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 156

11. Sınıf Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 156 Cevapları Meb Yayınları‘na ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

11. Sınıf Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Cevapları Sayfa 156

Omurilik soğanı ve ponsta bulunan bazı nöron grupları solunum merkezini meydana getirir. Solunum merkezi, kandaki oksijenle karbondioksit miktarını sabit düzenlerken soluk alıp verme hızını da ayarlamış olur. Kısa bir süre için soluk alıp verme mekanizması, istemli bir şekilde yürütülmeye çalışılsa da solunum merkezi bu görevlerini istemsiz yapmaktan sorumludur.

• Cevap: Böyle bir durumda akciğer hacmi zamanla genişleyecek ve buna bağlı olarak alveollerde Po2nin artmasına Pco2nin azalmasına neden olacaktır. Bu durum grafikte A bölgesinde yeşil alanın yükselmesi, kırmızı alanın ise azalması şeklinde görülecektir.

Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplayınız.

Hücrelerimizin ihtiyaç duyduğu oksijen (02), solunum ile akciğerlere alındıktan sonra buradan difüz- yonla alveolleri saran kılcal damarlara geçer ve hücrelere taşınmaya başlar. Oksijen, suda çok az çözünen bir gaz olduğundan vücuda alınan oksijenin yalnızca %1,5’i kan plazmasında çözünmüş hâlde taşınır. Geri kalan oksijen, alyuvarlarda bulunan hemoglobin (Hb) adlı solunum pigmentine bağlı olarak taşınır. Hemoglobin, oksijeni tutarak oksihemoglobine çevrilir. Oksihemoglobin taşıyan kan kalbe gelir ve buradan da tüm vücuda pompalanarak dokulara ulaşır.
Solunum yapan hücrelerin artık maddesi olarak oluşan C02, önce difüzyonla doku sıvısına buradan da doku kılcal damarlarına geçer. C02in doku kılcallarından akciğere taşınması üç farklı yolla olur. C02in yaklaşık %7’si kan plazmasında çözünmüş olarak, %23’ü alyuvarlarda bulunan hemoglobine bağlanıp karbaminohemoglobin (HbC02) oluşturarak, %70 civarı ise kan plazmasında bikarbonat iyonları (HC03 ) şeklinde akciğerlere taşınır.

5. Yoğun bir egzersiz durumunda dakikada 2 litreye yakın oksijene ihtiyaç duyulur. Hemoglobin varlığı sayesinde 02i taşımak için gerekli kalp debisi ve kan akışı yeterli olur. Böyle yoğun bir egzersiz durumunda hemoglobin olmasaydı ne gibi sorunlar oluşabilirdi? Cevabınızı yukarıda verilen oranları da dikkate alarak değerlendiriniz.

• Cevap: Normal koşullarda akciğerdeki kanın 1 litresi sadece 4,5 ml O2i çö- zer. Sağlıklı bir bireyde 6 litre kadar kan olduğu için kanda çözülen O2 oldukça yetersiz kalacak ve ihtiyaç duyulan 2 litre O2 elde edilemeyecektir. Bu sorun hemoglobin varlığı ile çözümlenmektedir.

6. Kanda C02in kısmi basıncının artması kanpH değerini düşürür. Bu durum hemoglobinin bağlı olduğu 02 moleküllerinin bırakılmasına yol açar. Düşük pH, hemoglobinin oksijene ilgisini azalttığı için hemoglobin ilgili hücreye 02i bırakabilir. Bu etkiye “Bohr etkisi” denir.
Bu etki sonucu azalan kan pH sim dengelemek için nasıl bir yol izlendiğini açıklayınız.

• Cevap: Kandaki CO2, alyuvarlarda karbonik anhidraz enzimi etkisinde suyla birleşerek karbonik asite dönüşür. Ardından oluşan karbonik asit iyonlara ayrışır. Hidrojen iyonu hemoglobine bağlanır. Bikarbonat iyonu ise plazmaya verilerek asitlik düşürülür, pH yükselir.

7. Özellikle kış mevsiminde zaman zaman sobadan sızan karbonmonoksit gazının bir aileyi yok ettiği şeklinde haberler okumuşsunuzdur. Karbonmonoksit gazından etkilenen bireylerde ö2 ve Cö2 taşınmasında ne gibi sorunlar ortaya çıkmakta olduğunu açıklayınız. Böyle bir durumdan etkilenmemek için ne gibi önemler alınmasını tavsiye edersiniz?

• Cevap: Hemoglobinin CO ile olan ilgisi O2e olan ilgisinden daha fazladır. Eğer solunan havada CO bulunursa hemoglobine bağlanır ve bu nedenle oksijenin taşınmasını azaltır. Bu durumda hücrelerin oksijen ihtiyacı karşılanmaz ve kısa sürede ölüm olayı gerçekleşir. Böyle durumlar için üretilen CO uyarı cihazlarının kullanılması faydalı olabilir. Zehirlenme belirtileri olduğunda kişi, hemen açık havaya çıkarılmalı ve saf oksijen solutulmalıdır. Yüksek oksijen, hemoglobini COdan ayırıp 02e bağlanmasını sağlar.

11. Sınıf Meb Yayınları Biyoloji Beceri Temelli Etkinlik Kitabı Sayfa 156 Cevabı ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.