11. Sınıf Felsefe Kavram Öğretimi Kitabı Cevapları Sayfa 48

“11. Sınıf Felsefe Kavram Öğretimi Kitabı Cevapları Sayfa 48” ulaşabilmek ve dersinizi kolayca yapabilmek için aşağıdaki yayınımızı mutlaka inceleyiniz.

11. Sınıf Felsefe Kavram Öğretimi Kitabı Cevapları Sayfa 48

2. Yönerge: Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

Bilimler yöntem ve konuları bakımından üçe ayrılmaktadır:

Formel bilimler konusu doğada bulunmayan, duyu deneyinden gelmeyen bilimlerdir. Duyuüstü ideal bir varlık alanını ele alırlar. Duyular alanının ötesinde kalan düşünce alanını ya da tasarlanan varlık alanını incelediği için formel bilimlere ideal bilimler de denir. Matematik ve mantık bu tür bilimlerdir. Her iki bilimin incelediği varlık alanı düşünceye veya tasarıma aittir. Örneğin matematiğin bir ögesi olan ”bir” rakamını doğada bulmak olanaksızdır. Yine mantığın bir önermesini doğada değil, düşüncede veya zihinde buluruz. Formel bilimlerin incelediği alandaki varlıklar, zaman ve mekânda yer almazlar. Örneğin “2+2=4” gibi bir matematik ifadesi zaman ve mekâna bağlı değildir. Mantığın geçerli çıkarımları da zaman ve mekâna bağlı olmadan daima geçerlidir. Çünkü hem matematik hem de mantık tümdengelim çıkarımları kullanır. Bir düşünme yöntemi olan tümdengelim formel bilimlerin yöntemidir.

Doğa bilimleri, gerçek dünyada var olan varlıkların bilgisini inceleyen bilim dalıdır. Doğa bilimlerinin temel özelliği olgusal ve deneysel oluşlarıdır. Bu özellik, bu bilimlerin somut varlık alanı hakkında bilgi vermelerinden kaynaklanır. Doğa bilimleri olgu veya olgular arası ilişkiyi neden-sonuç bağıntısı ilkesine göre açıklamaya çalışırlar. Nedensellik doğa bilimlerinin genel, kesin, tümel ve doğru yasalara erişmesinin en önemli ilkesidir.

Doğa bilimleri, doğada egemen olan yasalara varmayı kendine amaç edinmiştir. Çünkü doğadaki varlıklar bir düzen içinde aynı yasalara göre hareket etmektedir. Bu yasalar bulunur ve açıklanırsa doğadaki varlıkların ne olduğunu anlayabiliriz. Bu amaç doğrultusunda doğa bilimcileri olgular üzerine deney ve gözlem yaparlar. Buldukları yargıları tümevarım yöntemiyle genelleyip yasaları elde ederler.

İnsan bilimleri, insanı değişik boyutlarıyla inceleyen bilgi türüdür. İnsan bilimleri; antropoloji, sosyoloji, psikoloji, siyaset bilimi, dilbilimi ve tarih gibi insanı kendisine konu yapan bilimlerden oluşur. İnsan bilimleri; geçmişi, şimdisi veya geleceği bakımından insanı ele alabildiği gibi onu kültür yapan, toplum oluşturan, tarih yapan, siyaset yapan ve dil oluşturan varlık olarak da ele alıp inceler. Kısaca bu bilimler insanın yaptıklarıyla ve ne yapacaklarıyla ilgilenirler. İnsan bilimleri, insanı konu aldığı için doğa bilimlerinde olduğu gibi kesin yasalara varamaz çünkü insan doğadaki cansız varlıklarda bulunan sabit ve genel yasalara bağlı hareket etmez. İnsan özgür iradeye sahiptir. Nedensellik ve genelgeçer yasalar insan bilimlerinde tam bir karşılık bulamaz. Bu nedenle insan bilimlerinin amacı, genelgeçer yasalara varmak yerine insanın yapıp ettiklerini anlamaktır. İnsan bilimleri, açıklama yöntemi yerine anlama yöntemini kullanır.

(A. Kadir Bilim Felsefesine Giriş kitabından düzenlenmiştir.)

1. Formel bilimler, doğa bilimleri ve insan bilimlerini yöntem ve konuları bakımından karşılaştırınız.

• Cevap: 

2. İnsan da doğanın bir parçasıdır. O hâlde neden doğa ve insan bilimleri arasında farklılıklar vardır? Açıklayınız.

• Cevap: 

Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir:

Doğa bilimleri olgu veya olgular arası ilişkiyi neden-sonuç bağıntısı ile açıklamaya çalışır. Nedensellik doğa bilimlerinin genel, kesin, tümel ve doğru yasalara erişmesinin en önemli ilkesidir. Doğa bilimleri doğada egemen olan yasalara ulaşmayı amaçlar. Çünkü doğadaki varlıklar bir düzen içinde aynı yasalara göre hareket etmektedir. Bu yasalar bulunur ve açıklanırsa doğadaki varlıkların ne olduğunu anlayabiliriz. Doğa bilimleri olgular üzerine deney ve gözlem yapar. Buldukları yargıları tümevarım yöntemiyle genelleyip yasaları elde ederler.

İnsan bilimleri, insanı konu aldığı için doğa bilimlerinde olduğu gibi kesin yasalara varamaz çünkü insan doğadaki cansız varlıklarda bulunan sabit ve genel yasalara bağlı hareket etmez. İnsan özgür iradeye sahiptir. Nedensellik ve genelgeçer yasalar insan bilimlerinde tam bir karşılık bulamaz. Bu nedenle insan bilimlerinin amacı genelgeçer yasalara varmak yerine insanın yapıp ettiklerini anlamaktır.

İnsan, biyolojik yanıyla doğa bilimlerinin, psikolojik, kültürel ve toplumsal yanıyla insan bilimlerinin konu alanına girmektedir. İnsanın biyolojik yapısı tıp gibi doğa bilimleri tarafından ele alınıp incelenirken, insanın aklı ve duyguları ile ortaya çıkardığı tarih, siyaset, toplum, kültür, dil gibi alanlar insan bilimleri tarafından araştırılır.

3. Siz bir bilim insanı olsanız hangi konuda araştırma yapmak isterdiniz? Konunuzun hangi bilim alanına girdiğini, araştırma yönteminizi ve amacınızı düşünerek yazınız.

• Cevap: 

Bu sorunun cevabı öğrencinin yorumuna bırakılmıştır. Muhtemel cevaplardan biri şöyle olabilir:

İnsanları farklı gruplardaki davranışlarını araştırmak isterdim. Bu konu, insan bilimleri alanında girerdi. Anlama yöntemini kullanır ve insanın grup içindeki davranışlarının nedenlerini açıklamayı amaçlardım. Bu nedenle sosyal psikoloji alanında çalışır ve insanlar arası ilişkileri konu edinerek incelerdim.

11. Sınıf Felsefe Meb Yayınları Kavram Öğretimi Kitabı Cevapları Sayfa 48 ile ilgili aşağıda bulunan emojileri kullanarak duygularınızı belirtebilir aynı zamanda sosyal medyada paylaşarak bizlere katkıda bulunabilirsiniz.